Διπλωματικός πυρετός με φόντο βαριά σύννεφα στη Μεσόγειο

Με την είσοδο της νέας δεκαετίας ο διεθνής ορίζοντας σκοτείνιασε. Ο πρόεδρος Τραμπ έδωσε την έγκρισή του για την εξόντωση ενός ξένου στρατιωτικού ηγέτη. Πρακτική που είχαμε να δούμε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακολουθεί το τραγικό λάθος της ιρανικής αεράμυνας που κατέρριψε το αεροσκάφος της Ukraine International Airlines με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο 176 άνθρωποι. Μία εβδομάδα μετά μένει να φανεί ποιο θα είναι το επόμενο επεισόδιο.

Γεγονός, όμως, παραμένει ότι το Ιράν από θύμα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπο με τη διεθνή κατακραυγή, η οποία διαπέρασε και το εσωτερικό του. Το τραγικό περιστατικό πυροδότησε διαδηλώσεις, με τη νεολαία να πρωτοστατεί. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο δεν είναι φυσικά ο μόνος που παρακολουθεί τις εξελίξεις, αναρτώντας στο Twitter στιγμιότυπα από τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του Σαββάτου στην Τεχεράνη.

Ο Ντόναλντ Τραμπ αξιοποίησε περισσότερο τις διαδηλώσεις που ταλανίζουν το Ιράν, στέλνοντας ένα πιο ηχηρό μήνυμα στον αντίπαλό του. «Προς τους ηγέτες του Ιράν – ΜΗ ΣΚΟΤΩΝΕΤΕ ΤΟΥΣ ΔΙΑΔΗΛΩΤΕΣ ΣΑΣ. Χιλιάδες έχουν ήδη σκοτωθεί ή φυλακιστεί από εσάς και ο Κόσμος παρακολουθεί. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν. Θέστε ξανά σε λειτουργία το ίντερνέτ σας και αφήστε τους δημοσιογράφους να το χρησιμοποιούν ελεύθερα! Σταματήστε να σκοτώνετε τον υπέροχο ιρανικό λαό!»

Την ίδια στιγμή, η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία απηύθυναν κοινή έκκληση στο Ιράν, προκειμένου να επιστρέψει στη συμφωνία του 2015 για τα πυρηνικά και να απόσχει από την περαιτέρω κλιμάκωση της βίας. «Καλούμε το Ιράν να αναστρέψει όλα τα μέτρα που είναι ασυμβίβαστα με τη συμφωνία και να επιστρέψει στην πλήρη συμμόρφωση», ανέφεραν οι ηγέτες των τριών ευρωπαϊκών χωρών στην ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν.

Ένταση Ιράν-Βρετανίας

Και σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω, ένταση έχει προκληθεί μεταξύ Ιράν και Βρετανίας. Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τον Βρετανό πρεσβευτή για να διαμαρτυρηθεί, επειδή συμμετείχε σε μια “παράνομη” διαδήλωση στην Τεχεράνη στη μνήμη των θυμάτων της αεροπορικής τραγωδίας.

Ο ίδιος έδωσε εξηγήσεις μέσω σόσιαλ μίντια. «Πήγα σε μια εκδήλωση η οποία είχε ανακοινωθεί ως ολονυκτία για τα θύματα της τραγωδίας (της πτήσης) #PS752” της Ukraine International Airlines που καταρρίφθηκε την Τετάρτη από τον ιρανικό στρατό “από λάθος”, πρόσθεσε. Έφυγα από το σημείο πέντε λεπτά αφού ξεκίνησαν να ακούγονται συνθήματα κατά των ιρανικών αρχών». Παράλληλα, έξω από τη πρεσβεία της Βρετανίας στην Τεχεράνη μέλη της σκληροπυρηνικής πολιτοφυλακής Μπασίτζ διαδήλωσαν, ζητώντας το κλείσιμό της, μετέδωσαν ιρανικά μέσα ενημέρωσης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα «επείγον μυστικό μήνυμα» που σύμφωνα με την Wall Street Journal και τις New York Times φέρεται να έστειλαν οι ΗΠΑ  στο Ιράν λίγες ώρες μετά τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί στην Βαγδάτη. Το ρεπορτάζ αναφέρεται σ’ ένα μήνυμα των ΗΠΑ στην Τεχεράνη με τίτλο «Μην κλιμακώσετε (την ένταση)» και το οποίο  εστάλη με φαξ μέσω της ελβετικής πρεσβείας στο Ιράν.

Μία ακόμα πληγή που συνεχίζει να αιμορραγεί είναι η Λιβύη. Εκεί η εκεχειρία έσπασε πριν καν αρχίσει. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά τη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν, κάλεσε και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές να επιβάλουν κατάπαυση του πυρός από τα μεσάνυχτα της 12ης Ιανουαρίου. Λέγεται, όμως, ότι οι δυνάμεις του Χαφτάρ κατέρριψαν τουρκικό drone που έκανε επιθέσεις, παρ’ ότι το ένα στρατόπεδο κατηγορεί το άλλο για την παραβίαση της συμφωνίας.

Διεθνείς αντιδράσεις στη Μεσόγειο

Παράλληλα, στην Κωνσταντινούπολη συναντήθηκαν ο πρόεδρος της Τουρκίας και ο πρωθυπουργός της αναγνωρισμένης κυβέρνησης Φαγιέζ αλ Σαράτζ. Είχε προηγηθεί η συνάντηση του τελευταίου με τον Ιταλό πρωθυπουργό. Εξάλλου, τα τελευταία 24ωρα είναι εμφανές ότι ο Τζουζέπε Κόντε προσεγγίζει Μόσχα και Άγκυρα.

Για τον λόγο αυτό θα συναντηθεί  αύριο με τον Τούρκο πρόεδρο, ίσως σε μία προσπάθεια να παίξει καθοριστικό ρόλο και να ανταγωνιστεί την γαλλική κινητικότητα στη βόρεια Αφρική. Τις τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη συζήτησαν ο  Ταγίπ Ερντογάν και η Άνγκελα Μέρκελ, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν χθες.

Εντωμεταξύ, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Λιβύης εξέφρασε αρχικά θερμές ευχαριστίες προς την Αίγυπτο «για τη σαφή και καθοριστική στήριξη του Εθνικού Στρατού της Λιβύης στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αντιμετώπιση της ξένης ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης». Υπενθυμίζεται ότι η Αίγυπτος ζήτησε την οικονομική απομόνωση της Τουρκίας, λόγω των συνθηκών που δημιουργούνται στη Λιβύη.

Την ίδια στιγμή, υπέρ της πολιτικής λύσης στη Λιβύη τάχθηκε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, κατά τη διάρκεια των επαφών που είχε την Κυριακή με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της αιγυπτιακής Βουλής Άλι Άμπντελ Άαλ ήταν ιδιαίτερα αιχμηρός έναντι της Άγκυρας, απορρίπτοντας «όλες τις μορφές παράνομης ξένης παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης, ειδικά καθώς αυτή η παρέμβαση προέρχεται από ξένες δυνάμεις που δεν έχουν γεωγραφικούς ή γλωσσικούς δεσμούς με τη Λιβύη. Όλοι όμως, επιδιώκουν να λεηλατήσουν τους πόρους του λαού της Λιβύης».