Τα τρισ. του CARES Act και τα αντανακλαστικά του Τραμπ

Με διαδικασίες εξπρές, ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε τον νόμο “Βοήθεια, Περίθαλψη και Οικονομική Ασφάλεια λόγω του Κορονοϊού” γνωστού ως CARES Act που προβλέπει την παροχή επείγουσας βοήθειας ύψους δύο τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Είχε προηγηθεί η διακομματική ψήφιση του Νόμου στην Γερουσία και την Βουλή των Αντιπροσώπων εγκρίνοντας επί της ουσίας το μεγαλύτερο οικονομικό πακέτο που έχει δοθεί στην ιστορία των ΗΠΑ.

Ο Νόμος στοχεύει στην αποδέσμευση κονδυλίων αφενός για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την ενίσχυση των νοσοκομείων, και την ιατρική έρευνα και αφετέρου για την αποτροπή της πιθανότητας να περιέλθει η αμερικανική οικονομία σε παρατεταμένη ύφεση. Συγκεκριμένα, ο CARES Act προβλέπει την διοχέτευση 153,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στον τομέα της δημόσιας υγείας ώστε να υποστηριχθούν τα κοινοτικά και ιδιωτικά συστήματα υγείας λόγω της αυξανόμενης εισροής ασθενών.

Εξ αυτών, 100 δισεκατομμύρια δολάρια πρόκειται να δοθούν στα νοσοκομεία αναφοράς για τον κορονοϊό, 1.32 δισεκατομμύρια δολάρια σε κοινοτικά κέντρα υγείας που παρέχουν υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε περίπου 28 εκατομμύρια ανθρώπους, 11 δισεκατομμύρια δολάρια για διάγνωση, θεραπείες και εμβόλια, καθώς και 80 εκατομμύρια δολάρια στην Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων ώστε να επιταχυνθεί η έγκριση νέων φαρμάκων.

Προσθέτως, 16 δισεκατομμύρια δολάρια θα κατευθυνθούν στο Στρατηγικό Εθνικό Αποθεματικό (Strategic National Stockpile) για την αύξηση του ιατρικού εξοπλισμού, όπως μάσκες και αναπνευστήρες, και 20 δισεκατομμύρια δολάρια για την ιατρική περίθαλψη των βετεράνων. Ο CARES Act προβλέπει την καταβολή σε μετρητά 560 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ιδιώτες ελεύθερους επαγγελματίες, σε εισοδηματικά ασθενείς οικονομικές ομάδες και ανέργους, σε φοιτητές για την αποπληρωμή σπουδαστικών δανείων και σε πολίτες με ιδιωτικά ασφαλιστικά προγράμματα ώστε να καλύπτεται πλήρως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εμβόλια και τεστ για τον κορονοϊό.

Όχι σε γαμπρούς και νύφες

Την ίδια στιγμή, ο Νόμος επιτρέπει τη διοχέτευση 877 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην πραγματική οικονομία με τη μορφή ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μεγάλων εταιριών όπως οι αεροπορικές εταιρίες. Για τις τελευταίες μάλιστα πρόκειται να διατεθούν περίπου 58 δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να καλυφθούν μισθοί και παροχές υγείας στους εργαζόμενους, να στηριχθούν οι εργολάβοι αερομεταφορών και να αποτραπεί η οικονομική κατάρρευση.

Οι πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις αναμένεται να λάβουν 339,8 δισεκατομμύρια δολάρια εκ των οποίων 274 δισεκατομμύρια δολάρια αποτελούν άμεση οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση αυξανόμενων κρουσμάτων κορονοϊού, 5 δισεκατομμύρια δολάρια για κοινοτικές αναπτυξιακές παρεμβάσεις, 13 δισεκατομμύρια δολάρια για σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, 14 δισεκατομμύρια δολάρια για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και 5.3 δισεκατομμύρια για προγράμματα στήριξης παιδιών και οικογενειών, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης στήριξης κέντρων παιδικής μέριμνας.

Τέλος, ο CARES Act προβλέπει τη διοχέτευση 67,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην παιδεία και το κοινωνικό δίκτυο ασφάλειας για την παροχή κουπονιών τροφίμων, και την ενίσχυση των τραπεζών τροφίμων ώστε να συνεχιστούν απρόσκοπτα τα κοινοτικά προγράμματα διανομής τροφίμων στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η υποσημείωση του Νόμου σύμφωνα με την οποία ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, τα μέλη του Κογκρέσου, πρώτου βαθμού συγγενείς και γαμπροί ή νύφες αυτών δεν επιτρέπεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο να επωφεληθούν των κονδυλίων που πρόκειται να διοχετευθούν προς τις επιχειρήσεις. Επί της ουσίας, ο Νόμος εισήγαγε δικλείδες ασφαλείας για την αποτροπή φαινομένων οικονομικής διαφθοράς από το πολιτικό προσωπικό της χώρας.

Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας για πανδημίες

Οι Αμερικανοί νομοθέτες εκτιμάται ότι με γρήγορα αντανακλαστικά ενέκριναν τον CARES Act καθώς διαπίστωσαν ότι η πανδημία του κορονοϊού συνιστά μία εξελισσόμενη κρίση με υγειονομικό, ανθρωπιστικό και οικονομικό αποτύπωμα που δύναται να ταράξει συθέμελα τις ΗΠΑ. Από την άλλη, η αμερικανική προεδρεία δέχεται σειρά επικρίσεων για την εκτιμώμενη ολιγωρία που επέδειξε στην λήψη μέτρων θωράκισης των ΗΠΑ έναντι της ενδεχόμενης πανδημίας.

Τούτο μάλιστα τη στιγμή που η αμερικανική Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας (National Security Strategy) κατατάσσει την καταπολέμηση βιολογικών απειλών και πανδημιών στον πρώτο πυλώνα της αμερικανικής στρατηγικής για την προστασία του αμερικανικού λαού, της πατρίδας και του αμερικανικού τρόπου ζωής. Το πιο πρόσφατο κείμενο της αμερικανικής Εθνικής Στρατηγικής Ασφάλειας εκδόθηκε το 2017 και υπογράφηκε από τον νυν Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ.

Σύμφωνα με αυτό, η φυσική έκρηξη πανδημιών όπως οι έμπολα και SARS αλλά και οι εσκεμμένες επιθέσεις άνθρακα το 2001 επί αμερικανικού εδάφους κατέδειξαν τις επιπτώσεις που δύναται να έχουν οι βιολογικές απειλές στην εθνική ασφάλεια λόγω της απώλειας ανθρώπινων ζωών και των ζημιών στην εθνική οικονομία που δύναται να οδηγήσουν στην απώλεια εμπιστοσύνης προς τους κυβερνητικούς θεσμούς. Για την αποτροπή του εν λόγω ενδεχομένου, η αμερικανική Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας προβλέπει την λήψη κατά προτεραιότητα δράσεων που συνοψίζονται ως ακολούθως:

• Ανίχνευση και περιορισμός των βιολογικών απειλών στην πηγή τους. Προς τούτο, η εθνική στρατηγική επιτάσσει τη συνεργασία των ΗΠΑ με άλλες χώρες με σκοπό την ανίχνευση και μείωση κρουσμάτων στα αρχικά στάδια ώστε να αποτραπεί η όποια εξάπλωση ασθενειών. Επίσης προβλέπεται η συνεργασία με τρίτες χώρες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι εργαστήρια που χειρίζονται επικίνδυνα παθογόνα λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας.
• Στήριξη της βιοϊατρικής καινοτομίας μέσα από την ενίσχυση του συστήματος πνευματικής ιδιοκτησίας που αποτελεί θεμέλιο της βιοϊατρικής βιομηχανίας, και
• Βελτίωση της αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με την λειτουργία ενοποιημένων συστημάτων συντονισμού ώστε να πραγματοποιηθεί γρήγορος χαρακτηρισμός των κρουσμάτων, να εφαρμοστούν περιοριστικά μέτρα δημόσιας υγείας που θα μειώσουν τους ρυθμούς εξάπλωσης της όποιας νόσου και να παρασχεθεί η δέουσα ιατρική περίθαλψη, περιλαμβανομένων θεραπειών που θα σώσουν ανθρώπινες ζωές.

Επικρίσεις στον Τραμπ

Οι επικρίσεις έναντι του Αμερικανού προέδρου εστιάζουν στο γεγονός ότι παρότι είχε στη διάθεση του πληροφορίες που αφορούσαν την πιθανότητα εκδήλωσης πανδημίας στις ΗΠΑ, δεν δρομολόγησε την υλοποίηση δράσεων που προβλέπονται στην αμερικανική Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας. Τούτο μάλιστα όταν ο ίδιος επέτρεψε την κατάργηση τo 2018 της διεύθυνσης για την “Ασφάλεια της Παγκόσμιας Υγείας και την Βιοάμυνα” του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας που ήταν υπεύθυνη για την αντιμετώπιση των επιδημιών.

Η κυριότερη δράση που δεν υλοποιήθηκε νωρίς από την Ουάσινγκτον χάνοντας πολύτιμο χρόνο από το Δεκέμβριο 2019 ήταν ο συντονισμός μίας παγκόσμιας προσπάθειας υπό την αιγίδα των ΗΠΑ προκειμένου να αντιμετωπιστεί η απειλή του κορονοϊού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) σε έγγραφο με τίτλο “Ένας Κόσμος σε Κίνδυνο” που εξέδωσε το Σεπτέμβριο 2019 αφενός προειδοποιούσε για τον κίνδυνο θανατηφόρας πανδημίας λόγω ενός αναπνευστικού παθογόνου που δύναται να οδηγήσει σε απώλεια ανθρώπινων ζωών και να εξαϋλώσει περίπου το 5% της παγκόσμιας οικονομίας.

Αφετέρου αποσαφήνιζε ότι το κλειδί για την αντιμετώπιση μίας παγκόσμιας πανδημίας το έχουν οι ηγέτες των χωρών σε όλα τα επίπεδα είτε πρόκειται για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας είτε για τη συνεργασία μέσα από συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και αντίδρασης ώστε να αναχαιτισθούν επιτυχώς σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας.

Η υπογραφή του προέδρου

Υπό τα δεδομένα, η υπογραφή από τον Αμερικανό πρόεδρο του οικονομικού πακέτου των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που προβλέπεται στον Νόμο για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού είναι άκρως σημαντική για την στήριξη των ΗΠΑ σε υγειονομικό, ανθρωπιστικό και οικονομικό επίπεδο. Με το αριθμό των κρουσμάτων να αυξάνονται καθημερνά με γεωμετρική πρόοδο σε διάφορες αμερικανικές πολιτείες, οι πιο σημαντικές προκλήσεις στη διακυβέρνηση Τραμπ φαίνεται να είναι ακόμη μπροστά.

Προκλήσεις που απαιτούν αποφασιστική και αποτελεσματική ηγεσία, καθώς και παγκόσμια συνεργασία προκειμένου να αποφευχθεί το εφιαλτικό σενάριο όπως αυτό εκφράστηκε δια στόματος μέλους της Task Force του Λευκού Οίκου για τον κορονοϊό σε συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό κανάλι CNN και την εκπομπή “State of the Union”.

Σύμφωνα με το εφιαλτικό σενάριο, εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες πρόκειται να νοσήσουν και εκατοντάδες χιλιάδες να χαθούν. Στην περίπτωση που το εφιαλτικό σενάριο επιβεβαιωθεί, τότε ένα είναι σίγουρο ότι η εξελισσόμενη ανθρωπιστική, υγειονομική και οικονομική κρίση δύναται να θέσει σε εκκίνηση πολιτικές διαδικασίες που θα στοιχίσουν μία δεύτερη προεδρική θητεία στον ένοικο του λευκού οίκου.