Τι απέκρυψε ο Δένδιας για τον Έβρο από την Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας

Απογοητευτική ήταν –σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες– η παρουσία του υπουργού Εξωτερικών στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής (συνήλθε σε κλειστή συνεδρίαση) σύμφωνα με βουλευτές και της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης που συμμετείχαν. Σε αντίθεση με τη συνήθη συμπεριφορά του, ο Νίκος Δένδιας εμφανίσθηκε εξαιρετικά εκνευρισμένος και εριστικός, σε αντίθεση με το Νίκο Παναγιωτόπουλο, ο οποίος ήταν ήρεμος και πειστικός. Το πολιτικά σημαντικό, όμως, είναι ότι δεν έδωσε επαρκείς και πειστικές απαντήσεις.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, ο υπουργός Εξωτερικών αποσιώπησε το γεγονός ότι η Αθήνα είχε ενημερώσει την Άγκυρα για την πρόθεσή της να πραγματοποιήσει εργασίες για κατασκευή φράχτη, παρότι δεν είχε καμία τέτοια υποχρέωση, αφού οι εργασίες θα γίνονταν στην ελληνική επικράτεια. Η ενέργεια της Αθήνας, όμως, έδωσε την ευκαιρία στην Άγκυρα να εγείρει ζήτημα και να ζητήσει τη συγκρότηση επιτροπής για την εξέταση του ζητήματος.

Ήταν σ’ αυτή την απαίτηση που το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών απάντησε αρνητικά, “ενθυμούμενο” τότε ότι η Τουρκία δεν έχει κανένα δικαίωμα να αναμιγνύεται σε κάτι που συμβαίνει στην ελληνική επικράτεια. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Νίκος Δένδιας αναφέρθηκε σ’ αυτή την απάντηση της Αθήνας, αποσιωπώντας την πρωτοβουλία του να ενημερώσει προκαταβολικά την Άγκυρα.

Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι αρνήθηκε να δώσει στα μέλη της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής τα κείμενα των δύο γραπτών διακοινώσεων που αντάλλαξε η Αθήνα και η Άγκυρα (συν ένα προφορικό ελληνικό διάβημα). Το διάτρητο επιχείρημά του ήταν ότι έπρεπε να αποχαρακτηρισθούν κι αυτό είναι γραφειοκρατικά δύσκολο! Είπε, ωστόσο, ότι θα διαβάσει στους βουλευτές το περιεχόμενο των δύο ρηματικών διακοινώσεων, αλλά δεν το έπραξε. Σύμφωνα με πηγή του υπουργείου Άμυνας, μάλιστα, ο Νίκος Δένδιας έχει αποφύγει να δώσει το κείμενο των ρηματικών διακοινώσεων και στον συνάδελφό του Νίκο Παναγιωτόπουλο!

Συνεχίζεται η κατασκευή του φράχτη

Όταν συμβαίνουν αυτά, λοιπόν, είναι ασήμαντο ότι ο υπουργός Εξωτερικών μίλησε για συμφωνία του 1936, προφανώς αναφερόμενος στο πρωτόκολλο διευθέτησης των ροών του Έβρου που υπεγράφη το 1933. Γιατί το επόμενο ήταν πολύ αργότερα, το 1955. Δευτερεύουσας σημασίας θέμα είναι και οι δικαιολογημένες διαμαρτυρίες ακόμα και από βουλευτές της ΝΔ, όπως η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Θανάσης Δαβάκης, για το γεγονός ότι ακολουθήθηκε μία μάλλον προσβλητική διαδικασία για την  βουλευτές. Οι δύο υπουργοί και οι αρχηγοί κάθονταν στην έδρα με τις κάμερες να είναι ανάμεσα όσο ήταν στην αίθουσα.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στην ουσία. Οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας επέμειναν ότι δεν καταλήφθηκε ποτέ ελληνικό έδαφος στον Έβρο. Το ίδιο υποστήριξε και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Οι δύο υπουργοί υποβάθμισαν το ζήτημα, αν και ανέφεραν ότι παρατηρείται μία κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων το τελευταίο διάστημα. Είναι σημαντικό, πάντως, ότι ο υπουργός Άμυνας δεσμεύθηκε ότι οι εργασίες κατασκευής του φράχτη θα συνεχισθούν.

Προφανώς, ο φράχτης θα κατασκευασθεί όσο το δυνατόν πιο κοντά στη συνοριακή γραμμή, αλλά σ’ ορισμένα σημεία δεν το επιτρέπει το λασπώδες έδαφος του ποταμού. Ας σημειωθεί ότι ο φράχτης στηρίζεται σε σκυρόδεμα που πάει σε βάθος 4 μέτρων εντός του εδάφους και έχει πλάτος 3 μέτρα, ώστε να μπορεί να αντέχει σε επιθέσεις, όπως αυτές που είχε δεχθεί κατά τη διάρκεια της υβριδικής επίθεσης προ μηνών. Ας σημειωθεί, επίσης, ότι ο φράχτης θα επεκταθεί κατά 27 χλμ.

Η κρίσιμη ερώτηση Παφίλη

Είναι αξιοσημείωτο ότι το πιο κρίσιμο ερώτημα το έθεσε ο βουλευτής του ΚΚΕ Θανάσης Παφίλης. Στην ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών το περασμένο Σάββατο, αναφέρεται ότι επειδή η κοίτη του ποταμού έχει αλλάξει τίθεται θέμα συνοριακής γραμμής. Στην πραγματικότητα, η Άγκυρα με τον τρόπο αυτό αμφισβήτησε τη συμφωνία του 1926.

Έχει κρίσιμη σημασία να ξεκαθαρισθεί εάν και στην απαντητική τουρκική ρηματική διακοίνωση τίθεται ζήτημα συνοριακής γραμμής. Γιατί εάν και επισήμως η Άγκυρα θεωρεί ότι δεν υπάρχουν κοινά αποδεκτές γεωγραφικές συντεταγμένες, ουσιαστικά θέτει ζήτημα διαπραγματεύσεων για επαναχάραξη της συνοριακής γραμμής. Με άλλα λόγια, ανοίγει την πόρτα για το ενδεχόμενο να επιδιώξει το “γκριζάρισμα” ελληνικών εδαφών που εφάπτονται της συνοριακής γραμμής.

Το εξαιρετικά ανησυχητικό είναι ότι ο Νίκος Δένδιας απέφυγε επιμελώς να απαντήσει. Όταν, πάντως, πιέσθηκε να διευκρινίσει τον χαρακτήρα που θα έχει η ελληνοτουρκική επιτροπή που θα συζητήσει το πρόβλημα, δήλωσε ότι πρόκειται για ad hoc τεχνική επιτροπή κι όχι για επιτροπή που θα διαπραγματευθεί τη συνοριακή γραμμή. Περιττό να σημειωθεί ότι η διάκριση είναι λεπτή, κατά τρόπο που επιτρέπει υπεκφυγές.

Οι εξηγήσεις των δύο υπουργών

Κατά τα άλλα, στη συνεδρίαση υπήρξαν αντεγκλήσεις. Ο υπουργός Άμυνας δήλωσε κατηγορηματικά ότι «ουδέποτε υπήρξε κατάληψη έστω και ενός χιλιοστού εθνικού εδάφους» και ότι «είναι άλλο ζήτημα η παραβίαση των συνόρων και άλλο η διευθέτηση ενός τεχνικού ζητήματος, σε περιπτώσεις που προκύπτουν χερσαίες διαφοροποιήσεις από την αλλαγή της κοίτης του Έβρου».

Αναφερόμενος δε στα συμβάντα είπε: «Η Ελλάδα ξεκίνησε προπαρασκευαστικές εργασίες για την κατασκευή φράχτη στην περιοχή Φερών και η Τουρκία ζήτησε να ενημερωθεί για τις συντεταγμένες.  Στο αίτημα αυτό, η Ελλάς απάντησε αρνητικά, λέγοντας ότι ο Φράκτης κατασκευάζεται αποκλειστικά εντός του ελληνικού εδάφους και άρα δεν υφίσταται λόγος ενημέρωσης. Σε συνέχεια κινητικότητας της τουρκικής πλευράς σε σημείο που είχαν γίνει προπαρασκευαστικές εργασίες από πλευράς μας, επιδώσαμε νεότερη ρηματική διακοίνωση στον εδώ Τούρκο πρέσβη, ενώ τουρκική ανακοίνωση ισχυρίζεται την επομένη μέρα ανακριβώς ότι εμείς παραβιάσαμε τα χερσαία σύνορα της Τουρκίας».

Σε ανάλογο μήκος κινήθηκε και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση ουδέποτε επέτρεψε, ούτε θα επιτρέψει την απώλεια ή την αμφισβήτηση εθνικού εδάφους. Πρόσθεσε βεβαίως ότι κάτι τέτοιο δεν θα το επέτρεπε «οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση». Επανέλαβε επίσης ότι οι αναφορές σε δήθεν κατάληψη εθνικού εδάφους που είδαν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ημέρες είναι ψευδείς ειδήσεις, οι οποίες δεν πρέπει να αναπαράγονται.

Παραλλήλως, χαρακτήρισε αδιανόητο τέτοιοι ισχυρισμοί να υιοθετούνται και να γίνονται θέμα του ελληνικού δημόσιου διαλόγου. Με το βλέμμα στην αξιωματική αντιπολίτευση, μάλιστα, επανέλαβε ότι «τα εθνικά ζητήματα δεν θα πρέπει να τυγχάνουν μικροκομματικής εκμετάλλευσης». Ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Κατρουγκαλος, αντέδρασε, διερωτώμενος «πώς είναι δυνατόν να γίνονται δύο διαβήματα για ένα μη γεγονός» και ζήτησε πάλι να δοθούν στη δημοσιότητα τα διαβήματα του υπουργείου Εξωτερικών. Την ίδια ώρα, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, Κωνσταντίνος Φλώρος διαβεβαίωσε τα μέλη της επιτροπής ότι οι ένοπλες δυνάμεις είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε πρόκληση, ακόμη και επεισόδια στρατιωτικής υφής.

Η τοποθέτηση Μητσοτάκη 

Την Δευτέρα, ο πρωθυπουργός, στην πρώτη μετά την πανδημία τηλεοπτική συνέντευξή του, εκτίμησε ότι στον Έβρο δεν συνέβη απολύτως τίποτα, ούτε κάτι άξιο λόγου. Κατηγόρησε, μάλιστα, την αντιπολίτευση ότι «κακώς έσπευσε να εκμεταλλευθεί την όλη συζήτηση, διότι στην ουσία υιοθέτησε μια πιο ακροδεξιά ρητορική». Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «τα χερσαία σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία είναι απολύτως καθορισμένα, βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης (1923) και των Πρωτοκόλλων του 1926» και σημείωσε ότι παρά τα «παιχνίδια» που παίζει η κοίτη του ποταμού Έβρου «η συνοριακή γραμμή δεν μετακινείται». Πρόσθεσε μάλιστα ότι υπάρχουν κάποια τεχνικά ζητήματα, τα οποία σε καμία περίπτωση «δεν είναι συνοριακή διαφορά και δεν λέει και η Τουρκία ότι είναι».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέδωσε το όλο ζήτημα σε μια νευρικότητα που υπάρχει από την πλευρά της Τουρκίας και σχετίζεται με την πρόθεση της Ελλάδας να ενισχύσει τον φράχτη στις Καστανιές και να χτίσει έναν νέο φράχτη στο τμήμα των Φερών. Κάτι για το οποίο, όπως είπε, «είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας να το κάνουμε και θα το κάνουμε».

Ο πρωθυπουργός τόνισε επίσης ότι η Άγκυρα έχει ενημερωθεί γι’ αυτό με ρηματική διακοίνωση, προκειμένου, όπως είπε, να μην υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία για το πού μπαίνει ο φράχτης. Αναφερόμενος τέλος στο γιατί έγινε διάβημα από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι αυτό έγινε επειδή κάποια στιγμή βρέθηκαν στρατεύματα εκεί, αλλά και για να μειωθεί η αυξανόμενη ένταση.