Στο παρά πέντε δεν επιτρέπονται λάθη – Ακούνε σε Αθήνα και Λευκωσία;

Την περασμένη Παρασκευή ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης βρέθηκε στην Αθήνα και είχε συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό του, Νίκο Δένδια. Μετά τις συνομιλίες, κατά τη διάρκεια των οποίων συζητήθηκαν όλα τα καυτά ζητήματα και τα θέματα που διαμορφώνονται με την έντονη τουρκική επιθετικότητα, ανακοινώθηκε η μετάβαση του Προέδρου Αναστασιάδη στην ελληνική πρωτεύουσα στις 14 Ιουλίου.

Εξ όσων πληροφορούμαστε η επίσκεψη αυτή θα γίνει με πρωτοβουλία του Κύπριου Προέδρου. Και οι λόγοι είναι προφανείς. Διανύουμε μια κρίσιμη περίοδο, μια περίοδο κατά την οποία η Τουρκία ετοιμάζεται για την επιβολή νέων τετελεσμένων στη θάλασσα, ενδεχομένως και επί του εδάφους. Και χρειάζεται να υπάρξουν από κοινού ενέργειες και να ξεκαθαριστούν προθέσεις.

Πολλά θα έπρεπε να είχαν γίνει και δεν έγιναν για αποτροπή της συνεχούς τουρκικής επιθετικότητας. Δυστυχώς οι ακολουθούμενες πολιτικές δεν απέδωσαν. Στην Αθήνα, η σημερινή κυβέρνηση εξαρχής υιοθετεί πολιτικές κατευνασμού έναντι της Άγκυρας. Πολιτικές που όχι μόνο δεν απέδωσαν, αλλά οδήγησαν βαθμηδόν στη σημερινή κατάσταση πραγμάτων, με την Άγκυρα να απειλεί για σεισμικές έρευνες σε θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος( ενώ συνεχίζει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ). Τα ζητήματα αυτά έχουν πολλές φορές αναλυθεί και υποδείχθηκαν προτάσεις για νέα στάση έναντι της Τουρκίας: Για πολιτικές αποτροπής και ανάσχεσης.

Στη μεταπολιτευτική περίοδο, από το 1974 και εντεύθεν, μόνο σε δυο φάσεις υπήρξε άλλη πολιτική έναντι της Τουρκίας, άλλη πολιτική για την Κύπρο. Στην εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα, το Κυπριακό επανατοποθετήθηκε. Ανατράπηκε το δόγμα «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται» με το «συναποφασίζουμε». Περαιτέρω, διαμορφώθηκε η πολιτική του ενιαίου αμυντικού δόγματος, ως εργαλείο αποτροπής της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής από το τον Έβρο μέχρι την Κύπρο.

Το αμυντικό δόγμα στην μετά Παπανδρέου εποχή, επί Σημίτη, εγκαταλείφθηκε με κορυφαία στιγμή τη μη έλευση του ρωσικού συστήματος S-300 στην Κύπρο και εγκατάστασής τους στην Κρήτη (παρεμπιπτόντως είναι επιχειρησιακά έτοιμο το σύστημα;). Επί Ανδρέα είχαμε, βέβαια και το Νταβός, αλλά αντιλήφθηκε και αναγνώρισε το λάθος του με το mea culpa ενώπιον της Βουλής.

Η Αθήνα την περίοδο Κοτζιά

Επί υπουργίας Νίκου Κοτζιά στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών (2015-2018), το Κυπριακό μπήκε στη σωστή του βάση, ως θέμα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Διαμορφώθηκε, για πρώτη φορά, η πρόταση για την Ασφάλεια, που αποτέλεσε και το βασικό εργαλείο για την απαλλαγή του συστήματος των Εγγυήσεων. Περαιτέρω και σε σχέση με την πολιτική έναντι της Τουρκίας, υπήρξαν κινήσεις αποτροπής.

Η αντιμετώπιση της κατοχικής δύναμης στο διπλωματικό πεδίο ήταν σημαντική και είναι γνωστές οι συζητήσεις Κοτζιά- Τσαβούσογλου (και στο Κραν Μοντάνα και αλλού), όπως και Κοτζιά-Ερντογάν. Ήταν σαφές πως με επιθετική διπλωματία και με έγκαιρες κινήσεις, προλαβαίνοντας τουρκικές ενέργειες, τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Αυτό ήταν το δόγμα Κοτζιά, το οποίο απέδωσε. Είναι σαφές πως δεν τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα και σπασμωδικά.

Συνήθως λέγεται, και είναι σωστό, ότι στην εξωτερική πολιτική, στα εθνικά θέματα, δεν ξεκινάς από την αρχή, αλλά ακολουθείς το νήμα σωστών επιλογών, που αφήνονται ως κληρονομιά. Αυτό όμως είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Είναι πρόδηλο πως η Τουρκία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολιτικές κατευνασμού. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν στην Αθήνα, πως πρέπει να υπάρξει αλλαγή τακτικής. Αλλά αυτό πρέπει να γίνει τώρα, γιατί αύριο θα είναι, ίσως αργά.