Η πανδημία γονατίζει την υπερδύναμη – Εφιαλτικά τα νούμερα της κρίσης

Καμπανάκι κινδύνου κρούουν οι οικονομικοί αναλυτές στις ΗΠΑ μετά το ζοφερό ποσοστό 9,5% ύφεση που σημείωσε το αμερικανικό ΑΕΠ κατά το β’ τρίμηνο του έτους σε σχέση με το α’ τρίμηνο, το οποίο μεταφράζεται σε 32,9% με αναγωγή σε ετήσια βάση, κατά το συνήθη τρόπο αναφοράς της στατιστικής υπηρεσίας. Γίνεται λόγος για ιστορικού μεγέθους πτώση που αποτυπώνει τις συνέπειες της πανδημίας και των μέτρων περιορισμού, αφού εκατομμύρια πολίτες έχουν μείνει άνεργοι και χιλιάδες επιχειρήσεις έκλεισαν ή υπολειτουργούν.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του αμερικανικού Γραφείου Οικονομικών Αναλύσεων η πτώση του ΑΕΠ με αναγωγή σε ετήσια βάση υπολογίζεται στο τρομακτικό 32,9%. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι η αμερικανική οικονομία μειώθηκε κατά ένα τρίτο, αλλά ότι αν συνεχιζόταν η μείωση του ΑΕΠ με το ρυθμό του β’ τριμήνου, το 2020 θα έκλεινε με ύφεση 32,9%. Η επισήμανση του ποσοστού αυτού έχει να κάνει με τον τρόπο που οι αμερικανικές Αρχές κάνουν τις στατιστικές αναφορές.

«Αυτό που συνέβη είναι ότι κατά το β’ τρίμηνο είχαμε ΑΕΠ μικρότερο κατά 9,5% σε σχέση με το α’. Θα έλεγε κανείς ότι αυτό θα έπρεπε να αναφέρουμε ως πτώση του ΑΕΠ, δηλαδή 9,5%. Αντίθετα, αυτό που λέμε είναι πόσο χαμηλότερο θα ήταν το ΑΕΠ μας στο τέλος του έτους, αν συνεχίσουμε να “πέφτουμε” με αυτό το ρυθμό καθ’ όλη τη διάρκειά του. Αυτό δείχνει το ποσοστό 32,9%», εξηγεί ο Τζάστιν Γούλφερς, καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.

Η χειρότερη επίδοση από το 1875!

Παρόλα αυτά, ακόμα και το -9,5%, ήτοι μια διαφορά της τάξης των 450 δισ. δολαρίων, πρόκειται για τη χειρότερη οικονομική επίδοση τριμήνου από το 1875(!). Προφανώς είναι απίθανο να επαναληφθεί τέτοια πτώση, όμως είναι ενδεικτικό της ισχνής ανάκαμψης που βιώνει όχι μόνο η Αμερική αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος. Σύμφωνα με τις εταιρείες αναλύσεων, όπως η IHS Markit, η έκθεση του Γραφείου Οικονομικών Αναλύσεων επιβεβαιώνει το πλήγμα που υπέστησαν τα εμπορικά καταστήματα, την κατάρρευση στις τιμές του πετρελαίου, την “άπνοια” στις μεταφορές και την εστίαση.

Από το Μάιο, πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν κηρύξει πτώχευση, όπως η εμπορική αλυσίδα J.C. Penney και η εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων Hertz. Οι νέες αιτήσεις για επίδομα ανεργίας συνεχίζουν να αυξάνονται με αριθμούς ρεκόρ, φτάνοντας συνολικά τα 1,4 εκατομμύρια, κατά την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, και τα 54 εκατομμύρια, από το ξέσπασμα της πανδημίας.

Ταυτόχρονα, τα νέα κρούσματα σε Καλιφόρνια, Τέξας, Μίσιγκαν, Αριζόνα και άλλες πολιτείες εξαναγκάζουν σε επαναφορά ορισμένων περιοριστικών μέτρων και απειλούν την οικονομική επάνοδο. Ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι καλούν τις Αρχές να λάβουν πρόσθετα μέτρα στήριξης της οικονομίας, φοβούμενοι ένα φαύλο κύκλο ύφεσης, με την πτώση της ζήτησης να οδηγεί σε περαιτέρω απώλεια θέσεων εργασίας και αυτή με τη σειρά της σε μεγαλύτερη μείωση εισοδήματος.

Απαιτείται “ένεση” ως και 2 τρισ. δολάρια 

Όλα αυτά τα στοιχεία καλείται, εν μέσω και της προεκλογικής περιόδου, να “ζυγίσει” το Κογκρέσο, το οποίο δεν κατέληξε ακόμα σε συμφωνία για ένα νέο πακέτο στήριξης της οικονομίας, το οποίο θα προέβλεπε παράταση των μέτρων ενίσχυσης των νοικοκυριών, ανέργων και οικονομικά αδύναμων. Το πακέτο στήριξης που είχε ψηφίσει τρεις μήνες πριν το Κογκρέσο προέβλεπε, μεταξύ άλλων, εφάπαξ βοηθήματα για εκατομμύρια Αμερικανούς πολίτες και έκτακτο εβδομαδιαίο επίδομα ανεργίας 600 δολαρίων, το οποίο κινδυνεύει να χαθεί.

Υπολογίζεται ότι σε ορισμένες πολιτείες οι άνεργοι θα χάσουν ως και το 80% του εισοδήματος που λαμβάνουν σε βοηθήματα, ενώ συνολικά το μέσο ποσό που δίνεται κατά κεφαλή θα μειωθεί σχεδόν στο μισό, περίπου δηλαδή στα 530 δολάρια. Η πτώση του εισοδήματος για τα νοικοκυριά, όπως ήταν αναμενόμενο, είναι μεγαλύτερη για πολιτείες όπου δέχθηκαν σημαντικό πλήγμα στον τουρισμό, όπως η Χαβάη και η Νεβάδα.

Οι φωνές για ενίσχυση των προγραμμάτων στήριξης των πολιτών και των νοικοκυριών αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, με τις προτάσεις των οικονομικών αναλυτών να αφορούν σε ένα πακέτο από ένα ως δύο τρισ. δολάρια, και μάλιστα σύντομα, πριν τα μέσα Αυγούστου. Οι Ρεπουμπλικάνοι Γερουσιαστές εμφανίζονται πιο φειδωλοί από τους Δημοκρατικούς, προτείνοντας εβδομαδιαίο βοήθημα 200 δολαρίων και επίδομα ανεργίας στο 70% του πρότερου μισθού, ενώ οι Δημοκρατικοί προτείνουν τη συνέχιση του βοηθήματος των 600 δολαρίων και ως το τέλος του έτους.

Στους κύκλους του κυβερνώντος κόμματος κυριαρχεί η άποψη ότι το μόνιμο βοήθημα αποτελεί “αντικίνητρο” για τους πολίτες να εργαστούν. Τις προηγούμενες ημέρες διεξάχθηκαν πολύωρες συνομιλίες μεταξύ του υπουργού Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν και του επικεφαλής του προεδρικού γραφείου Μαρκ Μίντοους, με την εκπρόσωπο της Βουλής Νάνσι Πελόσι και τον γερουσιαστή των Δημοκρατικών Τσαρλς Σούμερ, προκειμένου να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία. Συνεργάτες του Τραμπ έχουν προτείνει προσωρινά μέτρα στήριξης, πάντως, μέχρι να υπάρξει αυτή η συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, τόσο για το εβδομαδιαίο βοήθημα όσο και για το μορατόριουμ των εξώσεων.

Κίνδυνος για επιδημία πείνας

Οι επιπτώσεις της απώλειας εισοδήματος είναι ήδη ορατές στο θέμα της διατροφικής ασφάλειας. Για πολλές οικογένειες είναι πλέον καθημερινότητα να καταφεύγουν σε κέντρα διανομής τροφίμων και τράπεζες τροφίμων. Σύμφωνα με έρευνα που διεξάχθηκε τον Ιούλιο από την ομοσπονδιακή στατιστική υπηρεσία (US Census Bureau), 30 εκατομμύρια Αμερικανοί σε σύνολο 249, ανέφεραν ότι δεν είχαν επαρκή τροφή τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της τέταρτης εβδομάδας του Ιουλίου.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο αριθμό πολιτών που αναφέρουν κάτι τέτοιο από τότε που άρχισε να διεξάγεται η συγκεκριμένη έρευνα, στις αρχές Μαΐου. Επίσης, 23,9 εκατομμύρια Αμερικανοί ανέφεραν ότι δεν είχαν αρκετό φαγητό “μερικές φορές” και 5,4 εκατομμύρια ότι δεν είχαν “συχνά”. Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των Αμερικανών σε κατάσταση δυνητικής διατροφικής ανασφάλειας πριν την πανδημία ήταν περίπου 37 εκατομμύρια.

Κατά την εκτίμηση του δικτύου τραπεζών τροφίμων Feeding America, ο αριθμός των πολιτών σε διατροφική ανασφάλεια θα αυξηθεί στα 54 εκατομμύρια, ήτοι μια αύξηση σχεδόν 46%. Να σημειωθεί ότι, κατ’ επέκταση της φτώχειας και της ανεργίας, η διατροφική ανασφάλεια επηρεάζει δυσανάλογα περισσότερο τις έγχρωμες κοινότητες, τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους, τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τα παιδιά.

Από το Σολτ Λέικ Βάλεϊ ως το Λος Άντζελες σημειώνεται αυξημένη ζήτηση για τις τράπεζες τροφίμων. Το δίκτυο Feeding America ανέφερε ότι η “κίνηση” στα κέντρα του έχει αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με πέρυσι. Μάλιστα, το 30% όσων προσφεύγουν σε αυτά είναι άτομα που αναζητούν φαγητό από φιλανθρωπικό πρόγραμμα για πρώτη φορά στη ζωή τους. «Η οικονομία δεν έχει επιστρέψει εκεί που πρέπει ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να εργαστούν και να ταΐσουν τις οικογένειές τους. Θα χρειαστεί πρόσθετη και σημαντική ομοσπονδιακή και κρατική βοήθεια», σημείωση η διευθύντρια του δικτύου, Κέιτι Φιτζγκέραλντ, μιλώντας στο CNN.

Η ύφεση φέρνει στεγαστική κρίση

Εξίσου αρνητικά είναι τα στοιχεία του US Census Bureau για τους ενοικιαστές και όσους έχουν στεγαστικό δάνειο. Σχεδόν 40 εκατομμύρια Αμερικανοί δηλώνουν ότι δεν είναι σίγουροι ότι θα μπορέσουν να πληρώσουν το επόμενο ενοίκιό τους ή την επόμενη δόση για το δάνειό τους. Το “μορατόριουμ” που ίσχυε για τους δανειολήπτες στεγαστικών, που αφορούν σε περίπου 18 εκατομμύρια αμερικανικά νοικοκυριά, έχει ήδη λήξει. Νομικές εταιρείες προειδοποιούν ότι αν δεν ληφθούν μέτρα, δεν αποκλείεται “κύμα” νέων αστέγων στους δρόμους της χώρας.

«Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας δεν φαίνονται να οδεύουν προς την ανάκαμψη τύπου “V” που αρκετοί ήλπιζαν αρχικά», ανέφερε χαρακτηριστικά σε έκθεσή του το δίκτυο καταχώρησης κατοικιών Apartment List, εκτιμώντας ότι το 36% των ενοικιαστών, ιδίως αυτών που εργάζονται σε επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία, δεν μπόρεσαν να πληρώσουν το νοίκι τους τον Ιούλιο.