Οι μετέωρες κυρώσεις και η τηλεφωνική διπλωματία του Ερντογάν

Με μία λιτή ανακοίνωση ελάχιστων λέξεων, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε την επικείμενη έναρξη των ελληνοτουρκικών συνομιλιών. Αν και δεν έγινε γνωστή η ακριβής ημερομηνία, πηγές υποστηρίζουν ότι θα λάβει χώρα αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής. Θυμίζουμε ότι η Σύνοδος Κορυφής θα πραγματοποιείτο σήμερα και αύριο, αλλά αναβλήθηκε για τις αρχές Οκτώβρη (1-2).

Αιτία το γεγονός ότι συνεργάτης του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προσβλήθηκε από κορωνοϊό. Παρ’ ότι ο Σαρλ Μισέλ βρέθηκε αρνητικός, αποφασίστηκε μία εβδομάδα καραντίνας. Η αναβολή αυτή, προσφέρει πολύτιμο χρόνο όχι μόνο στην Άγκυρα, αλλά και στην ίδια την ΕΕ, η οποία είναι διχασμένη όσον αφορά το ζήτημα των κυρώσεων.

Όπως είναι γνωστό, η Λευκωσία έχει καταστήσει εδώ και καιρό σαφές πως εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία για τις πειρατικές ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ θα μπλοκάρει τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας που θέλει η Γερμανία και άλλα κράτη-μέλη. Η αναβολή της Συνόδου Κορυφής δίνει λίγο χρόνο για επιπλέον διαβουλεύσεις μήπως αρθεί το κυπριακό εμπόδιο, δεδομένου ότι η Άγκυρα δεν συζητάει να σταματήσεις τις παράνομες έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Παρ’ όλα αυτά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε «θετικό βήμα επαναπροσέγγισης» τη συμφωνία για την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντα με τη μεσολάβηση του Βερολίνου, η επικοινωνία του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου είναι θέμα χρόνου.

Προς το παρόν, πάντως, ο Ταγίπ Ερντογάν μοιάζει να υιοθετεί την τακτική του καρότου και του μαστιγίου. Ναι μεν διαλαλεί όπου σταθεί και όπου βρεθεί ότι επιθυμεί τον ελληνοτουρκικό διάλογο, αλλά δεν σταματάει να προκαλεί, να προβάλει αξιώσεις, ακόμα και να ζητάει από την Ευρωπαϊκή Ένωση ανταλλάγματα, όπως την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και της συμφωνίας του 2016 για το μεταναστευτικό.

Η Αθήνα και η τηλεφωνική διπλωματία Ερντογάν

Από την πλευρά της, η  Αθήνα επιμένει ότι η ατζέντα πρέπει να έχει ως μοναδικό ζήτημα την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται και τα χωρικά ύδατα, αλλά ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Θεσσαλονίκη διευκρίνισε ότι εννοεί την οριοθέτηση μόνο της υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ. Επίσης, η Αθήνα επιμένει ότι πρέπει να υιοθετηθούν (όχι να εφαρμοστούν άμεσα) οι κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, όπως έχουν ήδη εγκριθεί από τους υπουργούς Εξωτερικών.

Είναι αξιοσημείωτο πως μετά τη φάση των απειλών προς κάθε κατεύθυνση, ο Τούρκος πρόεδρος έχει αποδυθεί σε μία τηλεφωνική διπλωματία, με σκοπό να σπάσει το βαρύ για την Τουρκία πολιτικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί. Έτσι ο Ταγίπ Ερντογάν επικοινώνησε με θεσμικούς παράγοντες της ΕΕ, αλλά σημασία έχει η επικοινωνία του με τον Εμμανουέλ Μακρόν. Μετά τα βαριά λόγια που έχουν ανταλλάξει, η επικοινωνία μαζί του συνιστά μία προσπάθεια να διαφοροποιήσει τη στάση της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο και βέβαια εντός της ΕΕ.

Ο Γάλλος πρόεδρος, πάντως, δεν φαίνεται να άλλαξε γραμμή πλεύσης. Τάχθηκε υπέρ των ελληνοτουρκικών συνομιλιών και κάλεσε την Τούρκο ομόλογό του να σεβαστεί πλήρως την κυριαρχία των κρατών-μελών της ΕΕ, καθώς και το διεθνές δίκαιο. Επίσης, να αποφύγει οποιαδήποτε νέα μονομερή κίνηση που μπορεί να προκαλέσει εντάσεις και να δεσμευτεί με σαφήνεια ότι η Άγκυρα θα εργαστεί για την μετατροπή της Μεσογείου σε χώρο ειρήνης και συνεργασίας.

Τέλος, μετατέθηκε και η επικείμενη επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών. Ο Μάικ Πομπέο θα μιλήσει σε Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη, αλλά, σε μια συμβολικής σημασίας κίνηση, θα μεταβεί και στη βάση της Σούδας, στην Κρήτη. Εκεί θα έχει την ευκαιρία να συζητήσει εκτός πρωτοκόλλου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και από τις πληροφορίες που έχουν κυκλοφορήσει, φαίνεται πως θα έχουν πολλά να πουν.