Τι γύρευε ο Ερντογάν στο Κουβέιτ

Την ίδια στιγμή που Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν βομβαρδίζουν από κοινού το Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο πρόεδρος Ερντογάν ξεκίνησε μία μίνι περιοδεία στον Κόλπο, που δεν περιλάμβανε μόνο την αναμενόμενη επίσκεψη του στο Κατάρ, που ως γνωστόν είναι σθεναρός υποστηρικτής της νεοοθωμανικής του ατζέντας στην Λιβύη και την Συρία, αλλά και μία επίσκεψη-αστραπή στο Κουβέιτ.

Επισήμως η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε προκειμένου ο Τούρκος πρόεδρος να συλλυπηθεί για τον θάνατο του εμίρη του Κουβέιτ, Αλ Άχμαντ Αλ Τζαμπέρ Αλ Σαμπάχ. Τον Ερντογάν υποδέχτηκε στο αεροδρόμιο ο διάδοχος του θρόνου, σεΐχης Ναουάφ Αλ Άχμαντ Αλ Τζαμπέρ Αλ Σαμπάχ, ετεροθαλής αδελφός του θανόντος εμίρη. Μετά το πέρας της επίσκεψης, ο Τούρκος πρόεδρος επισκέφτηκε το Κατάρ, το οποίο φέρεται ως ο βασικός χρηματοδότης των τουρκικών βάσεων που σχεδιάζει στην Λιβύη.

Ο Ερντογάν, όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξη του σε αραβόφωνο τηλεοπτικό δίκτυο το 2017, οραματίζονταν μία «ζώνη ελεύθερων συναλλαγών» με τις χώρες του Κόλπου, στην οποία περίοπτη θέση θα είχε το εμιράτο του Κουβέιτ, που έχει στενές οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία. Η τουρκική εταιρεία Limak Holding είχε αναλάβει τότε την επέκταση του κεντρικού αεροδρομίου του εμιράτου, που αποτέλεσε το μεγαλύτερο συμβόλαιο που έκλεισε τουρκική εταιρεία στο Κουβέιτ.

Οι ισορροπημένες σχέσεις Κουβέιτ-Ιράν

Όμως αντί για την ζώνη ελεύθερων συναλλαγών που προσδοκούσε ο Ερντογάν, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με το γενικευμένο μποϋκοτάζ της Σαουδικής Αραβίας στα τουρκικά προϊόντα, μποϋκοτάζ που υποστηρίζει ένθερμα ο μόνιμος “πονοκέφαλος” του Ερντογάν στην Μέση Ανατολή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αυτό που επιδιώκει ο Ερντογάν είναι να καλλιεργήσει διαύλους επικοινωνίας με την νέα ηγεσία του Κουβέιτ, την στιγμή που θεωρείται “παρίας” στον Περσικό Κόλπο, εφάμιλλος με το σιϊτικό Ιράν.

Πέραν όμως των στενών οικονομικών δεσμών Τουρκίας και Κουβέιτ, ο Ερντογάν βλέπει στο εμιράτο και έναν εν δυνάμει σύμμαχο της μεσανατολικής του πολιτικής, που τον έχει φέρει σε απομόνωση στον αραβικό κόσμο. Υπενθυμίζουμε πως το Κουβέιτ δεν είχε υποστηρίξει τον οικονομικό αποκλεισμό του Κατάρ, που επέβαλαν το καλοκαίρι του 2017 η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος, είχε μάλιστα αναλάβει τον ρόλο του μεσολαβητή των αντιμαχόμενων πλευρών.

Το 2013 το Κουβέιτ ήταν η μόνη χώρα του Κόλπου (μαζί με το Κατάρ) που είχαν χαιρετήσει την ιστορική συμφωνία της κυβέρνησης Ομπάμα για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, συμφωνία που αποτέλεσε “casus belli” για την ηγέτιδα δύναμη του Κόλπου, την Σαουδική Αραβία. Μάλιστα τον Φεβρουάριο του 2017, ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί είχε πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στο Κουβέιτ, ενώ ο Τραμπ διακήρυττε την πολιτική «μέγιστης πίεσης» εις βάρος της Τεχεράνης.

Κοινός τόπος το Παλαιστινιακό

Εκεί όμως που υπάρχει κοινός τόπος στις θέσεις Ερντογάν και Κουβέιτ είναι στο Παλαιστινιακό. Την στιγμή που θεωρείται θέμα χρόνου να ακολουθήσουν και άλλες αραβικές χώρες τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν στην εξομάλυνση των σχέσεων τους με το Ισραήλ, το Κουβέιτ είχε ανακοινώσει πως «θα είμαστε οι τελευταίοι που θα εξομαλύνουμε τις σχέσεις μας με το Ισραήλ». Μία δήλωση που ήχησε ως “μουσική στα αυτιά” του Τούρκου προέδρου.

Το Παλαιστινιακό εξακολουθεί να κατέχει σημαίνουσα θέση στη κουβεϊτιανή εξωτερική πολιτική, παρά την “πισώπλατη μαχαιριά” που είχε δεχτεί η βασιλική οικογένεια από τον Γιασέρ Αραφάτ. Ο Παλαιστίνιος ηγέτης είχε υποστηρίξει την εισβολή του Σαντάμ Χουσείν στο Κουβέιτ το 1990, χαρακτηρίζοντας το «απελευθερωμένη επαρχία του Ιράκ». Ως απάντηση το Κουβέιτ απέλασε 400.000 χιλιάδες Παλαιστίνιους που ζούσαν στο εμιράτο, ενώ δεν άμβλυνε την σκληρή του στάση ούτε μετά την ιστορική «συγνώμη» του Μαχμούτ Αμπάς, διαδόχου του Αραφάτ, το 2014.

Είναι ακριβώς η νεότερη ιστορία του εμιράτου, που είχε αποτελέσει το πεδίο για έναν από τους μεγάλους πολέμους στην ιστορία της Μέσης Ανατολής, που κάνουν την Σαουδική Αραβία να το θεωρεί ως μία “ειδική περίπτωση” στον Περσικό Κόλπο. Δεν αποκλείεται πάντως ο Ερντογάν να προσδοκά σε έναν μεσολαβητικό ρόλο του Κουβέιτ, καθώς κρατά ασυνήθιστα χαμηλούς τόνους στον οικονομικό πόλεμο που ξεκίνησε εναντίον του η Σαουδική Αραβία. Θεωρούμε πως ματαιοπονεί, καθώς η νεοοθωμανική του πολιτική έχει ξυπνήσει αρνητικά ιστορικά αντανακλαστικά στους Άραβες, τα οποία δύσκολα θα αμβλύνουν τα “παζάρια” και τα “ανατολίτικα” κόλπα του νεοσουλτάνου.