Η τουρκική συνωμοσιολογία μετατρέπεται σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας παρατηρείται μία έντονη κλιμάκωση της αντιδυτικής ρητορικής στην Τουρκία με παράλληλη όξυνση της επιθετικότητας στην εξωτερική πολιτική της, που εξωθεί αρκετούς συμμάχους της στο ΝΑΤΟ να συνασπίζονται εναντίον της. Η προσπάθεια εξομάλυνσης της μάλλον επικίνδυνης κατάστασης δεν αποδίδει, αλλά αντίθετα προκαλεί περισσότερες εντάσεις.

Με έντονες διαφορές στο θέμα της Λιβύης που συμπεριλαμβάνουν και τη γενική απαγόρευση αποστολής οπλισμού και στρατιωτικού προσωπικού, αντιπαραθέσεις σε ζητήματα πρόσβασης στους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου, ένοπλες παρεμβάσεις στην Συρία κατά των Κούρδων, προστασία των φανατικών ισλαμιστών και στρατιωτική εμπλοκή στον Καύκασο, η Άγκυρα στρέφει τη Δύση εναντίον της.

Το γνωστό Voice of America, απηχώντας απόψεις στρατηγικών αναλυτών του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (Center for Strategic and International Studies) της Ουάσιγκτον, τονίζει πως ο ολοκληρωτισμός που διέπει την τουρκική πολιτική, την οδηγεί σε επικίνδυνη κλιμάκωση. Σχεδόν το σύνολο των αξιωματούχων στην Δύση έχουν απογοητευτεί με την έντονη αντιδυτική ρητορική της τουρκικής ηγεσίας και ειδικά του Ερντογάν.

Τροφοδοτώντας συνεχώς τις τρέχουσες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο το καθεστώς Ερντογάν αξιοποιεί θέματα που αναφέρονται στην πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453, σε μεγάλες μάχες που έχουν καταλήξει σε νίκες των Οθωμανών, ή στην τεράστια, αν και συγκεγχυμένη, όπως και ακαθόριστη συνωμοσία των ξένων που εξυφαίνεται κατά την διάρκεια της τελευταίας διετίας σε βάρος της Τουρκίας. Η σχετική ρητορική υπόσχεται επιστροφή στην δόξα του παρελθόντος και στο αυτοκρατορικό μεγαλείο. Αυτά υποστηρίζει το ερευνητικό κέντρο Carnegie Europe.

Στην πραγματικότητα η ΕΕ έχει επιδείξει μεγάλη απροθυμία να επιβάλλει κυρώσεις για την προκλητική συμπεριφορά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Επέβαλαν, όμως, οι Αμερικανοί για την υπόθεση των ρωσικών S-400. Οι ισχυρισμοί, πάντως, του Ερντογάν για τις σκοτεινές μηχανορραφίες της Δύσης, ίσως αποδειχθούν μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία εάν οι χώρες της Δύσης και τα όμορα με την Τουρκία κράτη αρχίσουν να συντονίζουν σειρές ενεργειών στρατηγικού ελέγχου και περιορισμού.

Πάντως μία εξέλιξη αυτής της μορφής, όπως είναι ευνόητο, θα προκύψει με την έννοια ενός αποτελέσματος που η αιτία του θα είναι η επιθετική-επεκτατική πολιτική του καθεστώτος Ερντογάν, μέσω της αλλοπρόσαλλης και προκλητικής του διπλωματίας, όπως και των στρατιωτικών του παρεμβάσεων στην Συρία, στην Λιβύη και στον Καύκασο.

Η τουρκική συνωμοσιολογία

Η συνωμοσιολογία του καθεστώτος Ερντογάν εντείνεται κατά το 2020, όταν οι έντρομοι Τούρκοι πολίτες αντιμετωπίζουν μία απότομη καθίζηση του εθνικού τους νομίσματος ανώτερη του 30% έναντι του αμερικανικού δολαρίου και του ευρώ. Κατά τον Τούρκο πρόεδρο οι αρνητικές εξελίξεις απορρέουν από μία τεράστια διεθνή συνωμοσία που απειλεί να καταστείλει την τουρκική προβολή ισχύος και την αντίστοιχη επιρροή της χώρας στο εξωτερικό.

Η σχετική κριτική στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπως και στο εξωτερικό, επικεντρώνεται στο γεγονός ότι προς το παρόν δεν εξυφαίνεται κάποια ακαθόριστη και ομιχλώδης αντιτουρκική συνωμοσία. Αλλά εάν το καθεστώς Ερντογάν συνεχίσει να αντιμάχεται με προκλητικό τρόπο τα όμορα κράτη, συμπεριλαμβανομένων και μελών της ΕΕ, όπως και συμμάχων στο ΝΑΤΟ, είναι μάλλον βέβαιο ότι θα προκύψει.

Οι θεωρίες συνωμοσίας αποτελούν διαχρονικά ένα αγαπημένο θέμα της πολιτιστικής και πολιτικής ζωής στην Τουρκία, τουλάχιστον από την εποχή της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με την άνοδό του στην εξουσία, ο Ερντογάν φροντίζει να ανακινήσει υποθέσεις σκοτεινών μηχανορραφιών, ώστε να αναζωπυρώσει τις τουρκικές φοβίες. Πυρήνας τους είναι ο ισχυρισμός ότι η Τουρκία πολιορκείται από ξένες αντίπαλες δυνάμεις και σκοτεινούς μηχανισμούς που αδημονούν να καταστρέψουν την ισχύ της και να αποτρέψουν την επάνοδό της στο οθωμανικό μεγαλείο.

Συνωμοσιολόγοι και Λωζάννη

Όμως η συχνή επίκληση ξένων συνωμοσιών εκ μέρους της ηγετικής ομάδας του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ίσως τελικά –όπως προαναφέραμε– εξελιχθούν σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες, όπως προειδοποιούν δυτικοί διπλωμάτες. Ένα παράδειγμα συνωμοσιολογίας αποτελεί η υφέρπουσα φημολογία που καλλιεργείται συστηματικά επί μία δεκαετία και αφορά το 2023, την υποτιθέμενη χρονολογία λήξης της Συνθήκης της Λωζάννης.

Σύμφωνα με τους Τούρκους συνωμοσιολόγους η εκπνοή της συνθήκης πρόκειται να καταστήσει τα υπάρχοντα σύνορα της Τουρκίας απαρχαιωμένα και άνευ σημασίας. Κατά τους ίδιους προβλέπεται η δημοσιοποίηση μίας σειράς μυστικών άρθρων της συνθήκης που υπογράφονται από Βρετανούς και Τούρκους διπλωμάτες πριν από έναν αιώνα.

Αυτά υποτίθεται ότι προβλέπουν την ανακατάληψη οχυρών σημείων στον Βόσπορο από βρετανικές δυνάμεις, την αναβάθμιση του Πατριαρχείου σε αυτόνομο βυζαντινό κρατίδιο στα πρότυπα του Βατικανού, με αντάλλαγμα την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων του Αιγαίου από την Τουρκία και την απόδοση της δυτικής Θράκης και των νήσων του βορείου Αιγαίου στην Άγκυρα, όπως προβλέπει ο τουρκικός Εθνικός Όρκος του 1921 (αναγνωρισμένος από Γαλλία και Ρωσία το 1922).

Όμως, η Συνθήκη της Λωζάννης δεν έχει ούτε ημερομηνία λήξης, ούτε μυστικά άρθρα, αν και η σχετική συνωμοσιολογία επιτρέπει να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα για τις φήμες αυτού του τύπου που κυκλοφορούν επίμονα από περιθωριακά ειδησεογραφικά δίκτυα και αναμεταδίδονται από κάποιους περίεργους και σχετικά δυσεύρετους ιστότοπους.

Υποψίες μηχανορραφιών

Τo βασικότερο συμπέρασμα αφορά την αποκάλυψη των βαθύτερων στοιχείων της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και του ισλαμικού εθνικισμού που καλλιεργεί ο Τούρκος πρόεδρος και το κόμμα του. Η εμμονή στην λήξη της Λωζάννης καταδεικνύει τον βαθμό που η νέα Τουρκία έχει επηρεαστεί από την οθωμανική πολιτική ιδεολογία. Όσο για τους ισλαμιστές, αυτοί έχουν αναμφίβολα κληρονομήσει τον συνωμοσιολογικό εθνικισμό του κάποτε οθωμανικού κράτους.

Ο εθνικισμός αυτού του τύπου διαπλέκεται με υποψίες μηχανορραφιών για εκδήλωση εισβολών Αμερικανών και Ευρωπαίων στην χώρα, όπως και με χριστιανικές και σιωνιστικές πλεκτάνες που εξυφαίνονται σε βάρος της Τουρκίας. Εξάλλου, όπως διαδίδουν, δεν αποτελεί απλή σύμπτωση το γεγονός ότι Λωζάννη συνιστά το αθέατο κέντρο του διεθνούς Σιωνισμού!

Από την άλλη πλευρά κάποιοι περιθωριακοί οπαδοί του κοσμικού κράτους και αντίπαλοι του Τούρκου προέδρου, διαδίδουν πως πρόκειται για έναν κρυπτο-Εβραίο με αποστολή να αξιοποιήσει το Ισλάμ για να εξασθενήσει μέχρι τελικής πτώσης την Τουρκία! Στο στρατόπεδο του Ερντογάν, πάντως, φαντασιώνονται πιο απλά πράγματα: πως όλα τα προβλήματα της χώρας οφείλονται σε διάφορες διεθνείς συνωμοσίες που αποβλέπουν στην ανακοπή της μετεωρικής ανόδου της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα!