Οι ευρωβουλευτές κουνάνε το δάχτυλο στη Βρετανία

Εγκρίθηκε από την Βουλή των Κοινοτήτων της Βρετανίας, το νομοσχέδιο για τις διαδικασίες εξόδου της χώρας από την ΕΕ. Η ψηφοφορία διεξήχθη το βράδυ της Τετάρτης, 17 Ιανουαρίου και τα αποτελέσματά της ήταν 324 ψήφοι υπέρ και 295 κατά. Τι πραγματικά θα συμβεί όμως;

Κατά την διάρκεια της καθιερωμένης συζήτησης πριν την έναρξη της ψηφοφορίας, ο αρμόδιος υπουργός για το Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις, τόνισε την ιστορική σημασία της ψηφοφορίας. Μεταξύ άλλων δε, επισήμανε ότι «το νομοσχέδιο είναι απαραίτητο να προετοιμάσει τη χώρα για το ιστορικό ορόσημο της αποχώρησης από την ΕΕ».

Βασικό περιεχόμενο του εγκριθέντος νομοσχεδίου είναι η κατάργηση του νόμου του 1972 (European Communities Act 1972 c. 68), με τον οποίο η Βρετανία γινόταν μέλος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ενσωμάτωνε το κοινοτικό δίκαιο στο εγχώριο. Η ψηφοφορία αυτή όμως από μόνη της δεν αρκεί, καθώς εκκρεμεί και αυτή της Βουλής των Λόρδων, η οποία αναμένεται να διεξαχθεί στα τέλη του Ιανουαρίου. Το αποτέλεσμα εκεί δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, καθώς τα μέλη του συγκεκριμένου νομοθετικού σώματος τηρούν μια πιο ευνοϊκή στάση προς την παραμονή της Βρετανίας στην Ε.Ε.

Σκληρή στάση των Ευρωπαίων

Παρόλα αυτά, οι Ευρωπαίοι παραμένουν αποφασισμένοι να δυσκολέψουν τους Βρετανούς με κάθε διαθέσιμο τρόπο. Σε πρόσφατη συνεδρίαση τους για τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής της 14ης και 15ης Δεκεμβρίου, οι ευρωβουλευτές κατέστησαν σαφείς τις προθέσεις τους, τονίζοντας ότι το δύσκολο κομμάτι των συνομιλιών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ξεκαθάρισαν δε ότι για την Βρετανία κανένα καθεστώς εκτός ΕΕ δεν θα είναι εξίσου καλό με την πλήρη ένταξη στην ΕΕ.

Οι ευρωβουλευτές επισήμαναν μια σειρά δύσκολων και περίπλοκων ζητημάτων που παραμένουν ανοικτά όπως π.χ ποιες ακριβώς θα είναι οι οικονομικές, εμπορικές διπλωματικές κ.τ.λ σχέσεις της Βρετανίας και της ΕΕ στο μέλλον, ποιο θα είναι το νέο καθεστώς διαμονής για όσους πολίτες της ΕΕ ζουν στην Βρετανία, ποιες εγγυήσεις θα υπάρξουν γι’ αυτούς κ.α.

Δικαιολόγησαν δε την σκληρότητα των μελλοντικών διαπραγματεύσεων στο γεγονός ότι όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές προσπαθούν να πετύχουν τους πιο ωφέλιμες λύσεις για τους πολίτες τους.

Ισχύς του Δικαίου ή Δίκαιο της ισχύος;

Αφού συνήλθε από το σοκ του βρετανικού δημοψηφίσματος, στις 23 Ιουνίου 2016, η ΕΕ φανέρωσε την πρόθεσή της να δυσκολέψει όσο περισσότερο γίνεται την έξοδο των Βρετανών από τους κόλπους της. Εμμέσως πλην σαφώς, δεν απέκλεισε ακόμα και το ενδεχόμενο ακύρωσης του αποτελέσματος, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ή έστω επανάληψης του δημοψηφίσματος.

Άσχετα με το αν οι Βρετανοί έπραξαν σωστά ή όχι, άσχετα με το τι πιστεύει ο καθένας προσωπικά, στις δημοκρατίες απλώς γίνεται – η πρέπει να γίνεται – αυτό που έχει εκφράσει η πλειοψηφία με την ψήφο της. Ή μήπως όχι; Μήπως αυτό που ουσιαστικά μετράει είναι όχι ποια πλευρά πλειοψήφησε αλλά ποια πλευρά έχει την μεγαλύτερη ισχύ (οικονομική, διπλωματική κτλ);

Αν η Ε.Ε καταφέρει τελικά να ακυρώσει ή να αλλοιώσει το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, θα έχουμε την ιστορική επιβεβαίωση ενός διαβόητου αμερικανικού βιβλίου του 19^ου αιώνα με τίτλο «Might is Right» («Η Ισχύς έχει Δίκιο»). Και ίσως τελικά αυτό ισχύει στην πράξη. Κάτι τέτοιο όμως θα καθιστούσε τις όποιες δημοκρατικές διαδικασίες άνευ ουσίας και θα τους προσέδιδε έναν μάλλον φολκλορικό και εθιμοτυπικό χαρακτήρα, με όλες τις ακόλουθες συνέπειες.