Το “γλυκό” του Ερντογάν (ήρεμο θέρος) αποκοίμισε την Αθήνα

Η ήρεμη ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί στα ελληνοτουρκικά μετά τη συνάντηση του Μητσοτάκη-Ερντογάν είναι επίπλαστη. Μοιάζει με την ηρεμία πριν μια νέα καταιγίδα. Είναι φανερό ότι Τούρκος πρόεδρος στήνει το σκηνικό κατά το δοκούν, κατά το πως εξυπηρετεί την Τουρκία η τακτική συγκυρία, χωρίς να μεταβάλλονται ούτε κατά κεραία οι στρατηγικές στοχεύσεις του.

Η τακτική αναδίπλωση του Ερντογάν οφείλεται και στην προσπάθεια να αναστρέψει την πορεία της τουρκικής οικονομίας προς τον γκρεμό. Αυτή η αναστροφή περνά μέσα από την αλλαγή της ατμόσφαιρας στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αυτό δε στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται σαν μεγάλο επίτευγμα! Όπως έχει εξηγηθεί από τον υπογράφοντα σε άλλο σχόλιο, για την Ελλάδα έχει νόημα να “διευκολύνει” την Τουρκία, στο μέτρο που αφενός συνειδητοποιεί ότι πρόκειται για τακτική επιλογή, αφετέρου θα αξιοποιήσει τον χρόνο ώστε να αντιμετωπίσει τον επόμενο γύρο κρίσης από καλύτερη θέση.

Όπως διαπιστώνεται κάθε μέρα που περνά, η Τουρκία συνεχίζει να εργάζεται σταθερά για την προώθηση των διακηρυγμένων στρατηγικών της στόχων, οι οποίοι στρέφονται ευθέως ενάντια στα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Την ίδια στιγμή η Ελλάδα αναλώνεται σε συζητήσεις για την προοπτική των επαφών με την Τουρκία, χωρίς να διαπιστώνεται η καθημερινή επιδείνωση της κατάστασης.

Το ίδιο όμως δείχνουν παρεμπιπτόντως και οι “Βορειομακεδόνες” γείτονες. Η Ελλάδα υπέγραψε τη Συμφωνία των Πρεσπών, οι ΗΠΑ κάνουν τα πάντα για να την προστατεύσουν, απειλώντας ακόμα και με κυρώσεις όποιον την υπονομεύει, αλλά δεν επιβάλλονται κυρώσεις όταν αυτός που την υπονομεύει είναι αυτός που την υπέγραψε. Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο Ζόραν Ζάεφ “ξέχασε” ότι η επίσημη ονομασία της χώρας του είναι πλέον “Βόρεια Μακεδονία”. Παρέλειψε βολικά τον “γεωγραφικό προσδιορισμό”! Έτσι, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφάσισε την αναστολή επικύρωσης των τριών Μνημονίων της Συμφωνίας των Πρεσπών. Δηλαδή, πάμε Σεπτέμβριο και βλέπουμε…

Πριν αναγορεύσουμε βέβαια την απόφαση της ελληνικής πλευράς ως “πράξη αντίστασης” θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και την αναταραχή που δημιουργούσε το ζήτημα στο εσωτερικό της ΝΔ. Ωστόσο, για τους σκοπούς του παρόντος σχολίου, ας κρατήσουμε ότι υπήρξε αντίδραση από ελληνικής πλευράς. Εδώ οι γείτονες κατάφεραν να εκνευρίσουν και τον αρχιτέκτονα της συμφωνίας, τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά. Θεωρητικά μιλώντας, η Ελλάδα όφειλε να έχει προβλέψει και να διασφαλίσει στη Συμφωνία των Πρεσπών ότι οι γείτονες δεν θα αξιοποιούσαν υπαρκτά ή ανύπαρκτα “παράθυρα” για να υπονομεύουν την ουσία της συμφωνίας. Πλέον, η ζημιά έχει γίνει και το τακτικής φύσεως “κατενάτσιο” της ελληνικής διπλωματίας, στερείται ουσίας.

Ήρεμο καλοκαίρι

Κερδισμένη είναι η αμερικανική πλευρά, αφού εξυπηρετείται η γεωπολιτική οπτική της για την περιοχή, υπό την οπτική γωνία της προτεραιότητας για ανάσχεση της ρωσικής παρουσίας στη βαλκανική χερσόνησο. Καλώς ή κακώς, το ελληνικό στρατηγικό συμφέρον δεν μπορεί να ταυτιστεί με αυτό των ΗΠΑ στη συγκεκριμένη περιοχή. Όπως έχει εξηγηθεί πολλάκις, το ελληνικό στρατηγικό επίπεδο είναι επίπεδο τακτικής για την Ουάσιγκτον. Τόσο απλά.

Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η ελληνική διπλωματία πρέπει να προβλέπει και ουχί να “θεραπεύει”. Με άξονα αυτή την παρατήρηση, ας δούμε ποια κατάσταση διαμορφώνεται στα ελληνοτουρκικά, παρά την ηρεμία που “πρόσφερε” ο Ερντογάν. Το αν θα τηρηθεί η δέσμευση για ήρεμο καλοκαίρι θα αποδειχθεί στην πράξη. Οι πράξεις, άλλωστε, πρέπει να είναι ο γνώμονας αξιολόγησης της τουρκικής συμπεριφοράς από την Αθήνα.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Τουρκία συζητά με τη μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης την υπογραφή και τρίτου Μνημονίου, το οποίο θα αφορά στην αξιοποίηση υδρογονανθράκων. Πρόκειται για κίνηση η οποία στόχο θα έχει την περαιτέρω ενίσχυση της πρώτης συμφωνίας ανάμεσα στις δυο χώρες, που σφετερίζεται το νόμιμο δικαίωμα νήσων (μάλιστα της Κρήτης) να έχουν ΑΟΖ.

Σαν να μην έφτανε αυτό, η Τουρκία εμφανίζεται να βρίσκεται  σε προχωρημένες διαπραγματεύσεις για την αγορά τέταρτου γεωτρύπανου. Επίσης, οι προκλητικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ συνεχίζονται, με την παρενόχληση κυπριακών αλιευτικών σκαφών, υπογραμμίζοντας έτσι εμμέσως ότι η ΑΟΖ αφορά γενικώς θαλάσσια οικονομικά συμφέροντα και όχι αποκλειστικά το ζήτημα των υδρογονανθράκων.

Απαιτείται εγρήγορση

Με βάση τα ανωτέρω, είναι τουλάχιστον αστείο να υπάρχει οποιαδήποτε έκφραση ικανοποίησης, πολλώ δε μάλλον κομπασμός για τη “μείωση της θερμοκρασίας” στα ελληνοτουρκικά. Απαιτείται εγρήγορση και αντ’ αυτού συνεχίζονται οι καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη λήψη των αναγκαίων ορθολογικών (ο όρος να τονιστεί) αποφάσεων για την ενίσχυση του Πολεμικού Ναυτικού.

Η Ελλάδα περιμένει παθητικά πότε θα αποφασίσει ο Ερντογάν να ανακοινώσει και νέα τετελεσμένα, για τα οποία προφανώς θα διαμαρτυρηθούμε για παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας, προκαλώντας χαμόγελα στην Άγκυρα! Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης δεν υπάρχει διπλωματικός κανόνας που να απαγορεύει την κατάθεση “μη νόμιμων” απαιτήσεων…

Παράλληλα, εάν υποτεθεί ότι δεν μας κοροϊδεύει το ελληνικό πολιτικό σύστημα όταν διακηρύττει πως η ιδιότητα του κράτους-μέλους στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ είναι παράγοντας εθνικής ισχύος, είναι τουλάχιστον ακατανόητη η απουσία κάθε σχολιασμού στη δήλωση Ερντογάν ότι είπε στον Μητσοτάκη πως η λύση θα βρεθεί διμερώς και δεν χρειάζεται να μπαίνουν στη μέση “τρίτοι”.

Σε αναμονή

Αντί να κατανοήσουμε την ουσία αυτού που εμείς οι ίδιοι διακηρύσσουμε, δηλαδή την εμπλοκή τουλάχιστον της ΕΕ στις ελληνοτουρκικές διαβουλεύσεις, καθώς η παράκαμψη του διεθνούς δικαίου έχει ένα διπλωματικό κόστος, αποδεχόμαστε μυστικά διαβούλια μεταξύ των δύο διπλωματικών συμβούλων.

Το αποδεχόμαστε μάλιστα, χωρίς καν να έχουμε θέσει τουλάχιστον ως προϋπόθεση την αποδοχή από τουρκικής πλευράς του διεθνούς δικαίου της θάλασσας. Εν ολίγοις, συζητάμε με τους Τούρκους, ενώ αυτοί αρνούνται πως τα νησιά δικαιούνται ΑΟΖ. Τι είδους –έστω και στοιχειωδώς συμβατή με το ελληνικό συμφέρον– συμφωνία θα μπορούσε να προκύψει από αυτό το πλαίσιο;

Εν κατακλείδι, όπως η Άγκυρα, παρά τις διακηρύξεις για θερινή ηρεμία στα ελληνοτουρκικά (βολική και γι’ αυτήν), συνεχίζει με τακτικές κινήσεις να ενισχύει τη θέση της, έτσι πρέπει να πράξει και η Αθήνα. Ποια είναι η ελληνική αντίστοιχη κίνηση; Προς το παρόν βρισκόμαστε σε αναμονή, χωρίς αισιοδοξία. Εικοτολογώντας, θα είναι μια νέα συμφωνία με την Αίγυπτο, όπως ίσως ερμηνεύεται η σχετική αναφορά του Μητσοτάκη από το Κάιρο; Θα είναι η απόφαση για την “ενδιάμεση λύση” σχετικά με τις φρεγάτες; Εν αναμονή λοιπόν…