Στήνουν νέα Γενεύη με φόντο τουρκικές υπαναχωρήσεις

Αυλαία στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων το καλοκαίρι θέλουν να ρίξουν η τουρκική πλευρά και η ομάδα που ασχολείται με το Κυπριακό με εντολή του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Στα πλαίσια αυτά επιμένουν στη σύγκληση Διεθνούς Διάσκεψης στη Γενεύη τον Ιούνιο, παρά το γεγονός ότι στις διαπραγματεύσεις δεν σημειώθηκε πρόοδος.

Η προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων από τον Ειδικό Σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η επάνοδος, σε κάποιες περιπτώσεις, της τουρκικής πλευράς σε παλαιότερες συγκλίσεις δεν διαφοροποιεί επί της ουσίας την εικόνα στις διαπραγματεύσεις.

Σε ό,τι αφορά το σενάριο για σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης, το έχει εγείρει ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά τις συναντήσεις τους. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε πως για να πραγματοποιηθεί σύνοδος θα πρέπει να υπάρξει σεβασμός στις επιτευχθείσες συγκλίσεις και σημαντική σμίκρυνση των διαφορών. Μόνο τότε, όπως ανέφερε ο Νίκος Αναστασιάδης στον Μουσταφά Ακιντζί, θα μπορούσε να συγκληθεί διάσκεψη.

Υπάρχει έδαφος για την επίτευξη συμφωνίας σε αυτή τη φάση; Με βάση τις καταγεγραμμένες θέσεις των εμπλεκόμενων, όχι. Είναι σαφές πως διαδραματίζεται και ένα παιγνίδι απόδοσης ευθυνών.

Eίναι προφανές ότι η τουρκική πλευρά θέλει να αναγκάσει τον πρόεδρο Αναστασιάδη να αποχωρήσει από τις συνομιλίες και να του φορτώσουν την κατάρρευση της διαδικασίας (και το Μπαρμπαρός και οι NAVTEX συμβάλλουν). Την ίδια ώρα και ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα έχει ημερομηνία λήξης ως απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για λόγους που δεν αφορούν το Κυπριακό.

Τουρκοκυπριακές υπαναχωρήσεις

Η εικόνα στις διαπραγματεύσεις είναι καταγεγραμμένη. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια της διακοπής των συνομιλιών, υπήρξε προσπάθεια καταγραφής των θέσεων, με συγκλίσεις και αποκλίσεις. Αυτό υπήρξε πρωτοβουλία της ελληνοκυπριακής πλευράς. Στην καταγραφή αυτή αποδεικνύεται πως υπάρχει τουρκική υπαναχώρηση από παλαιότερες συγκλίσεις.

Όπως προκύπτει από την καταγραφή των εκατέρωθεν θέσεων (σε τρίπτυχο), η τουρκική πλευρά φαίνεται να επιχειρεί να διασφαλίσει πλειοψηφία περιουσιών και πληθυσμού στο τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε ό,τι αφορά το δικαίωμα στις περιουσίες έχει συμφωνηθεί, ως γνωστό, η παραπομπή στην Επιτροπή Περιουσιών.

Για όσους θέλουν να αγοράσουν στο τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο, η τουρκική πλευρά αξιώνει όπως υπάρξει συμφωνημένη οροφή. Δηλαδή, να καθοριστεί ποσοστό για την έκταση της γης που θα πωληθεί, αλλά και ανώτατο όριο στα τετραγωνικά που θα μπορούν να αγοράζονται σε ό,τι αφορά τα σπίτια.

Η τουρκική πλευρά επιμένει ότι τα συνιστώντα κρατίδια πρέπει να έχουν δικαίωμα για ρύθμιση απόκτησης περιουσίας κι αυτό να προνοείται στην Πράξη Προσαρμογής και σε νέο Πρωτόκολλο. Περαιτέρω, η τουρκοκυπριακή πλευρά επιμένει όπως ισχύσει το ίδιο περιουσιακό καθεστώς τόσο στις περιοχές που θα επιστραφούν, όσο και στις άλλες που θα παραμείνουν στα όρια του δικού τους συνιστώντος κρατιδίου.

Η τουρκοκυπριακή πλευρά επιχειρεί μέσα από τη «νόμιμη κατοικία» να ρυθμίσει δικαιώματα, αλλά πρωτίστως να θέσει περιορισμούς στο θέμα της εγκατάστασης. Είναι προφανείς οι στόχοι και επιδιώξεις της.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι επιμένει πως το δικαίωμα της νόμιμης κατοικίας ρυθμίζεται από τα συνιστώντα κράτη, ώστε να μην ξεπερνά το 20% όσων ανήκουν στο κρατίδιο και έχουν την εσωτερική ιθαγένεια. Κοντολογίς, οι Ελληνοκύπριοι που θα έχουν κατοικία στο τουρκοκυπριακό συνιστών κρατίδιο δεν πρέπει να ξεπερνούν το 20% του πληθυσμού.

Διαβεβαιώσεις στη Λευκωσία

Η Λευκωσία έχει πάρει διαβεβαιώσεις από τρίτους πως δεν θα επιτρέψουν οποιαδήποτε ενέργεια από την πλευρά της Τουρκίας που θα οδηγήσει σε επεισόδιο στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, η κυπριακή κυβέρνηση βρίσκεται σε επαφή με χώρες και οργανισμούς, ενημερώνοντας τους για τις κινήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στην περιοχή αναμένεται να πλεύσουν πλοία ξένων κρατών, που εμπλέκονται μέσω εταιρειών στις έρευνες (π.χ. το γαλλικό αεροπλανοφόρο Σαρλ ντε Γκωλ), ενώ υπάρχουν παρεμβάσεις και προς την πλευρά της Άγκυρας από ξένες κυβερνήσεις. Αυτές οι διαβεβαιώσεις έχουν μεν επιδιωχθεί και εξασφαλιστεί από τη Λευκωσία, η οποία σύμφωνα με αρμόδια πηγή δεν καθησυχάζει.

Η ίδια πηγή επισήμανε πως παρακολουθούνται από κοντά όλες οι τουρκικές κινήσεις και αξιολογούνται πληροφορίες σχετικά με τις προθέσεις της Άγκυρας. Ο Ερντογάν θεωρείται αστάθμητος παράγοντας και αυτό λαμβάνεται σοβαρά υπόψη όταν αξιολογούνται οι τουρκικές προθέσεις.

Το καθεστώς Ερντογάν, όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, έχει προσεγγίσει εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ για να τις αποτρέψει στο να προβούν σε έρευνες, όπως σχεδιάζουν. Φαίνεται πως αυτές οι παρεμβάσεις της Άγκυρας δεν απέδωσαν, παρά την πίεση που ασκήθηκε από τουρκικής πλευράς.

Σύμφωνα με αρμόδια πηγή, η κυπριακή κυβέρνηση θεωρεί την έκδοση NAVTEX από την Τουρκία ως δείγμα γραφής για τις προθέσεις της και σε σχέση με τις συνομιλίες. Οι επόμενες εβδομάδες σαφώς και κρίνονται καθοριστικές, καθώς θα υπάρξουν έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ από εταιρείες και αυτό που αναμένεται είναι η αντίδραση της Τουρκίας.