Η επίσκεψη Καλίν στα Τίρανα και ο “τουρκαλβανισμός” του Ράμα

Τις τελευταίες μέρες του Ιούνη και τις πρώτες του Ιουλίου παρουσιάστηκε μια ιδιαίτερη κινητικότητα σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο στο τρίγωνο Τίρανα-Πρίστινα-Σκόπια. Με αφορμή την επέτειο από την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών και το Φόρουμ που καθιερώθηκε εκεί, βρέθηκε προηγουμένως στην πρωτεύουσα της Αλβανίας ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Φίλιπ Ρίκερ (Philip Reeker) αρμόδιος για την Ευρασία.

Στα Τίρανα πήγαν, επίσης, ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας και εξ απορρήτων του Ερντογάν, Ιμπραχήμ Καλίν μαζί με τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Σαμπρί Ντεμίρ. Η δήλωση του Καλίν στα τουρκικά ΜΜΕ, με την οποία αποκάλυψε την επίσκεψη και την κατ’ ιδίαν συνάντηση διαρκείας με τον Ράμα, είναι διφορούμενη και αφήνει περιθώρια σχολιασμού. Τούτο σε συνδυασμό με πληροφορίες που σκιαγραφούν κάποιες εξελίξεις.

Συγκεκριμένα, ο Καλίν δήλωσε στις 3 Ιουλίου: «Η ειρήνη και η σταθερότητα της Αλβανίας είναι ειρήνη και σταθερότητά μας, αλλά και ειρήνη και σταθερότητα της Βαλκανικής». Αβίαστα η συγκεκριμένη δήλωση κυκλοφόρησε όχι μόνο απ’ τα τουρκικά καθεστωτικά ΜΜΕ, αλλά και σε πολλά αλβανικά.

Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δήλωση της γνωστής έπαρσης της Τουρκίας και της κοινής διάθεσης της με την κυβέρνηση των Τιράνων για πατερναλισμό στο χώρο της Αδριατικής. Είναι γνωστό πλέον ότι η Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας με τις κατά τομέα συνοδευτικές που υπογράφηκαν το Γενάρη στην Άγκυρα και συμπληρώθηκαν με μια δεύτερη επίσκεψη του Ράμα τον Ιούνιο, στην ουσία μετατρέπει την Αλβανία σε δορυφόρο –προστατευόμενο απ’ την Άγκυρα.

Δεδομένου όμως ότι στην Αλβανία έχουν αρχίσει να διατυπώνονται δημόσια απόψεις ανησυχίας για την προνομιακή ανάπτυξη των σχέσεων με την Άγκυρα και ειδικά τον πρόεδρο Ερντογάν, σε συνδυασμό τούτο και με αύξηση του ενδιαφέροντος της ΕΕ για την περιοχή που ενδεχομένως να ενοχλεί τους σχεδιαστές αυτής της στρατηγικής εκτουρκισμού του Βαλκανικού Ισλάμ δια της Αλβανίας.

Ερμηνεία της δήλωσης Καλίν

Υπό το πρίσμα αυτό η δήλωση Καλίν μπορεί ευκολότερα να ερμηνευτεί κι εκληφθεί ως απειλή κι εκβιασμός παρά ως εγγύηση. Τούτο διότι η Αλβανία αυτή τη στιγμή ως χώρα μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ δεν διατρέχει κάποιους κίνδυνους ορατούς για την ασφάλεια, την ειρήνη και την σταθερότητα. Μάλιστα οι μηχανισμοί των ευρωατλαντικών μηχανισμών είναι πολύ πιο αποδοτικοί και χωρίς απαίτηση ανταλλαγμάτων στον τομέα της ασφάλειας και της σταθερότητας.

Ας μην διαφεύγει το γεγονός ότι των δηλώσεων αυτών του Καλίν ακολούθησε διαρροή απ’ τον υπουργό Αμύνης της Αλβανίας κ. Νίκο Πελέσι, ότι έχουν διαπιστωθεί προσπάθειες κυβερνοεπιθέσεων στα συστήματα άμυνας της χώρας αλλά και γενικά της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης της. Πρόσθεσε μάλιστα ο κ. Πελέσι ότι αυτά θέτουν υπό απειλή την σταθερότητα και συνοχή της Αλβανίας.

Οι συμπεριφορά του ύπατου εκπροσώπου της τουρκικής Προεδρίας και του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας δεν ξενίζει. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν η Αλβανία άνοιξε με την πτώση του κομμουνισμού, η τουρκική διπλωματία και οι υπηρεσίες τους συντηρούν τεχνηέντως αμφιβολίες στην Αλβανία σε ότι αφορά την επάρκεια της για άμυνα από υποθετικούς κινδύνους των γειτόνων –πρωτίστως της Ελλάδας– που επιβουλεύονται την εδαφική της ακεραιότητα και την σταθερότητα της.

Σε συνάρτηση με τις ιδεοληψίες του κομμουνιστικού απομονωτισμού αλλά και τη δράση εθνικιστικών κύκλων προσκειμένων και παρακινούμενων απ’ την Άγκυρα το παιχνίδι αποδίδει. Στη συνέχεια εμφανίζεται η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη της Αλβανίας προσκομίζοντας τα ανάλογα στρατηγικά της οφέλη.

Μεταφορά Αφγανών πολιτών

Ενδεχομένως όμως όλο το παρασκήνιο τόσο των αμερικανικών χειρισμών και η άνευ φειδούς στήριξη στον Έντι Ράμα, όσο και του Τούρκου απεσταλμένου να σχετίζονται με μια πολύ πιο επείγουσα ανάγκη που προκύπτει ως απόρροια της απόφασης γενικής απόσυρσης των ΗΠΑ και συμμάχων απ’ το Αφγανιστάν. Προκύπτει η ανάγκη ασφαλούς μεταφοράς των Αφγανών πολιτών που όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν συνεργάτες σε διάφορα πόστα για λογαριασμό της διεθνούς στρατιωτικής παρουσίας και τώρα απειλούνται οι ίδιοι και οικογένειες τους.

Πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 18.000 οικογένειες έναντι των οποίων υφίσταται δέσμευση των ΗΠΑ να τις βγάλουν απ’ το Αφγανιστάν και τους εξασφαλίσουν ασφαλή άσυλο.
Δεδομένου ότι άμεσα επείγει να βρεθεί χώρα ενδιάμεσου σταθμού ή και μονίμου εγκατάστασης όσων δεν κριθούν στις διαδικασίες για μεταφορά στις ΗΠΑ ή άλλες χώρες της Δύσης, τα σενάρια ότι η Αλβανία ίσως να επιλεγεί ως κράτος πρώτου ασύλου, παίρνουν και δίνουν.

Το γεγονός ότι η εκδοχή στην αλβανική γλώσσα του Αnadolu agency, έχει εκτενείς αναφορές επί του ζητήματος και κυρίως λόγω του ότι υφίσταται ανάλογη περίπτωση υποταγής-αποδοχής των αλβανικών αρχών, τα σενάρια κι υποθέσεις αρχίζουν να διαδίδονται. Εδώ και δέκα χρόνια τώρα στην Αλβανία με τη φροντίδα των ΗΠΑ και κάλυψη απ’ τον ΟΗΕ λειτουργεί στρατόπεδο-πολιτεία φυσικής φιλοξενίας αλλά και δραστηριοτήτων  –πολιτικών και μη–  ιρανών Μουτζαχεντίν του Λαού.  Εξ άλλου ο Μπερίσα είχε την ευμένεια των ΗΠΑ για μια δεύτερη τετραετία το 2009, ακριβώς διότι επέδειξε ετοιμότητα κι ανταποκρίθηκε στο έτοιμα των αμερικανικών υπηρεσιών.

Το σενάριο ότι ίσως εκδηλωθεί κοινή δράση της Τουρκίας με την Αλβανία για την ασφαλή έξοδο απ’ το Αφγανιστάν και την εγκατάσταση των χιλιάδων Αφγανών που απειλούνται απ’ τους Ταλιμπάν, είναι πολύ πιο ενδεχόμενο απ’ την άλλη υπόθεση που αναλύεται σε αλβανικά ΜΜΕ, ότι ο Καλίν παζαρεύτηκε στα Τίρανα τη μεταφορά των Αιγύπτιων μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Υπό το πρίσμα τέτοιων εξελίξεων όντως η εσωτερική συνοχή της Αλβανίας, η ειρήνη και σταθερότητα της τίθενται υπό αμφισβήτηση και η Τουρκία μπορεί να τα επικαλεστεί για πιο ουσιαστική υποταγή του μηχανισμού ασφαλείας της χώρας.