Βαλκανικά κόλπα με την παραίτηση Ζάεφ;

Αν και ο Ζόραν Ζάεφ ανακοίνωσε ότι παραιτείται από πρωθυπουργός και πρόεδρος του Σολσιοδημοκρατικού Κόμματος (SDSM) μετά την συντριπτική ήττα που υπέστη στις τοπικές εκλογές, εν τούτοις δεν έχει ακόμα υλοποιήσει την απόφασή του. Το γεγονός ότι ο Ζάεφ δέχεται πιέσεις από τους κυβερνητικούς του εταίρους να ανακαλέσει, έχει προκαλέσει σενάρια για το αν η κίνηση του αποτελεί πολιτική τακτική με στόχο να στείλει μηνύματα σε εσωτερικό αλλά και εξωτερικό ακροατήριο.

Η αξιωματική αντιπολίτευση του εθνικιστικού κόμματος VMRO-DPMNE αν και πιέζει για διενέργεια πρόωρων εκλογών, διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για τις πραγματικές προθέσεις του Ζάεφ. Η βουλευτής του VMRO-DPMNE Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα δήλωσε ότι ο Ζάεφ παίζει παιχνίδι με την παραίτησή του και προσπαθεί να πείσει πολιτικούς συμμάχους και μέλη του κόμματος του να τον αποτρέψουν από το να την κάνει πράξη.

Οι κυβερνητικοί εταίροι του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος κάνουν ήδη προσπάθειες, για να μεταπείσουν τον Ζάεφ. Ο επικεφαλής του αλβανικού κόμματος Αλί Αχμέτι, έχει, συνομιλήσει δύο φορές με τον πρωθυπουργό και δήλωσε ότι δεν συμφωνεί με την παραίτησή του. Το ίδιο έκαναν και τα άλλα μικρότερα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, DOM, LDP και NSDP που δήλωσαν πως διαφωνούν με την παραίτηση και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

Ο Ζάεφ δήλωσε ότι θα παραιτηθεί μόλις οργανώσει μια διάδοχη κυβέρνηση από τον ίδιο κυβερνητικό συνασπισμό ισχνής πλειοψηφίας που υφίσταται. Για να το πετύχει αυτό απαιτείται κάποιο χρονικό διάστημα καθώς αντιμετωπίζει και τις πιέσεις των εταίρων για να ανακαλέσει την απόφασή του. Επισημαίνεται, ότι ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πενταρόφσκι δεν ενημερώθηκε επίσημα για την παραίτηση του Ζάεφ. Μόλις ενημερωθεί, θα δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο κόμμα ή στα κόμματα που έχουν μια πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο με συνταγματική προθεσμία 10 ημερών.

Οι πολιτικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία παρακολουθούνται στενά από τις ΗΠΑ. Το State Department, ανέφερε σύμφωνα με το Voice of America, ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις μετά την ανακοίνωση του Ζάεφ ότι θα παραιτηθεί από πρωθυπουργός και αρχηγός του κόμματος SDSM, μετά την βαριά ήττα του στις τοπικές εκλογές. Επίσης, ανέφερε ότι θεωρεί τη Βόρεια Μακεδονία έναν αξιόπιστο και πολύτιμο εταίρο στην περιοχή και ότι προσβλέπει στη συνέχιση της συνεργασίας της με την κυβέρνηση σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, προάγοντας παράλληλα την πρόοδο στις ευρωατλαντικές σχέσεις.

Εύθραστες πολιτικές ισορροπίες

Οι πολιτικές ισορροπίες στη Βόρεια Μακεδονία παραμένουν εύθραυστες και ο Ζάεφ το γνωρίζει καλά. Με τη δήλωσή του για παραίτηση ενδεχομένως να επιδιώκει να δοκιμάσει τις αντιδράσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ, που θεωρούν σημαντική την συμβολή του για την ενταξιακή πορεία της χώρας του στη ΕΕ, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα.

Ο Ζάεφ επιχειρεί να εμφανιστεί ότι είναι ο μόνος πολιτικός ηγέτης που μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού και να εγγυηθεί την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας του. Η ήδη ισχνή πλειοψηφία του κυβερνώντος συνασπισμού, που βασίζεται σε μόνο 62 βουλευτές στο κοινοβούλιο των 120 εδρών ενδέχεται να μην επιβιώσει χωρίς τον Ζάεφ. Ακόμα κι αν ένα μικρό πολιτικό κόμμα αποχωρήσει από τη συμμαχία, η πλειοψηφία του θα καταρρεύσει.

Η αβεβαιότητα αυτή ενισχυεται από το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν διάδοχοι του Ζάεφ, τόσο στη θέση του πρωθυπουργού όσο και στο κόμμα του. Επιπλέον, οι προσπάθειες του εθνικιστικού VMRO DPMNE του Χρίστιαν Μίτσοσκι να εξασφαλίσει μια νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία πιθανότατα να αντιμετωπίσουν εμπόδια. Μαζί με τους αλβανόφωνους εταίρους του, τη Συμμαχία για τους Αλβανούς και την Εναλλακτική, ελέγχουν 56 έδρες, πέντε λιγότερο από την πλειοψηφία των 61 εδρών που απαιτείται.

Η κίνηση του Ζάεφ ενδέχεται να επιδιώκει να προβληματίσει Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον, για το ποιο θα είναι το πολιτικό μέλλον της Βόρειας Μακεδονίας μετά την αποχώρηση του. Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς εκτίμησε πως η παραίτηση του  Ζάεφ δεν ήταν μόνο συνέπεια της βαριάς εκλογικής ήττας, αλλά και προσωπική απογοήτευσή του από τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.

Ο Ζάεφ ίσως να σκέφτεται ότι Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον θα ασκήσουν πιο έντονες πιέσεις στην Βουλγαρία για να άρει το βέτο που έχει ασκήσει στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονία με την ΕΕ. Όμως, αυτό θεωρείται δύσκολο καθώς η Βουλγαρία έχει βουλευτικές εκλογές στις 11 Νοεμβρίου, τις τρίτες μέσα σε ένα χρόνο, και δεν είναι βέβαιο ότι θα προκύψει κυβέρνηση.