ΣτΕ: Συνταγματικός ο υποχρεωτικός εμβολιασμός

Απορρίφθηκαν οι προσφυγές προς το Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού στο προσωπικό της ΕΜΑΚ και τους υγειονομικούς εργαζόμενους. Συγκεκριμένα για το ιατρικό-νοσηλευτικό προσωπικό, σύμφωνα με το ΣτΕ ο εμβολιασμός αποτελεί συνταγματική υποχρέωση στα πλαίσια της κοινωνικής αλληλεγγύης.

Η σημαντικότητα της απόφασης οδήγησε τον πρόεδρο του ΣτΕ, Δημήτρη Σκαλτσούνη να κάνει χρήση για πρώτη φορά του άρθρου 25 του νόμου 4786/2021 που δίνει τη δυνατότητα να ανακοινωθεί το αποτέλεσμα κεκλεισμένων των θυρών. Οι σχετικές αποφάσεις θα δημοσιευθούν σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε ο κ. Σκαλτσούνης, τον Απρίλιο του 2022.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το ΣτΕ έκρινε τα κάτωθι:

1) Ομόφωνα ότι η προσβαλλόμενη πράξη του Αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος (ΠΣ), καθ’ ο μέρος προβλέπει ότι στις ΕΜΑΚ υπηρετεί μόνον εμβολιασμένο προσωπικό και ορίζει απώτατη προθεσμία προγραμματισμού του εμβολιασμού όσων δεν είχαν εμβολιαστεί ή προγραμματίσει τον εμβολιασμό τους προκειμένου να μην απομακρυνθούν από τις υπηρεσίες αυτές, αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη.

2) Ομοφώνως ότι η ανωτέρω πράξη δημοσιεύθηκε μεν στον εσωτερικό ιστότοπο του ΠΣ, όφειλε όμως να είχε δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

3) Περαιτέρω, το  δικαστήριο, λόγω της σπουδαιότητας των τιθεμένων  ζητημάτων,  προχώρησε στην εξέταση αυτών  και έκρινε, μεταξύ άλλων  (με μειοψηφία 3 μελών) ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν αντίκειται στις συνταγματικές ή υπερνομοθετικές διατάξεις των οποίων γίνεται επίκληση, διότι

α) ο εμβολιασμός επιβάλλεται  στους υπαλλήλους του ΠΣ που υπηρετούν στις ΕΜΑΚ προς διασφάλιση της αδιάλειπτης επιχειρησιακής λειτουργίας και της πλήρους υπηρεσιακής διαθεσιμότητας του προσωπικού των εν λόγω υπηρεσιών, που έχουν ειδική αποστολή και ιδιαίτερες συνθήκες άσκησης καθηκόντων,

β) προβλέπεται από ουσιαστικό νόμο και, ειδικότερα, από την προσβαλλόμενη κανονιστική πράξη, η οποία εκδόθηκε κατ’ εξουσιοδότηση  του άρθρου 79 παρ. 13 του ν. 4662/2020 σε συνδυασμό με άλλες διατάξεις του ίδιου νόμου, οι οποίες παρέχουν εξουσιοδότηση στον Αρχηγό του ΠΣ να θεσπίσει εγκύρως, ως πρόσθετο προσωρινό, υπό περιστάσεις πανδημίας, όρο για την καλή κατάσταση της υγείας των υπηρετούντων στις ΕΜΑΚ, τον εμβολιασμό τους κατά του κοροναϊού covid-19,

γ) στηρίζεται σε έγκυρα επιστημονικά δεδομένα επισήμων φορέων στην Ελλάδα (Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, ΕΟΔΥ) και διεθνώς, σύμφωνα με τα οποία ο εμβολιασμός είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος ελέγχου εξάπλωσης της νόσου, ενώ τα οφέλη των  εμβολίων υπερτερούν των τυχόν παρενεργειών, οι οποίες εξαιρετικά σπάνιες.

4) Κρίθηκε επίσης ότι η υποχρέωση εμβολιασμού δεν παραβιάζει τις αρχές της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων, διότι η διαφορετική  μεταχείριση με κριτήριο τον εμβολιασμό ερείδεται επί αντικειμενικού κριτηρίου, κυρίως λόγω της μη αμφισβητούμενης ούτε από τους αιτούντες, μειωμένης συχνότητας και έντασης με την οποία νοσούν και μεταδίδουν την νόσο οι εμβολιασμένοι σε σχέση με τους ανεμβολίαστους.

5) Τέλος, το δικαστήριο εφαρμόζοντας το άρθρο 50 παρ. 3 εδ. α του π.δ. 18/1989 και σταθμίζοντας τα έννομα συμφέροντα των διαδίκων, αποφάσισε (ομοφώνως) να αναβάλει την έκδοση  οριστικής απόφασης και να χορηγήσει  στη Διοίκηση προθεσμία ενός μηνός από την κοινοποίηση σ’ αυτήν της απόφασης της Ολομέλειας, προκειμένου να προβεί στη δημοσίευση της πράξης του Αρχηγού του ΠΣ στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αιτήσεις ακυρώσεων από το προσωπικό 

Υπήρξαν συνολικά εννιά αιτήσεις ακυρώσεως από απασχολούμενους σε δομές υγείας (ΠΟΕΔΗΝ, σωματείο εργαζομένων ΕΚΑΒ και φυσικά πρόσωπα). Για αυτές τις αιτήσεις, το ΣτΕ αποφάνθηκε ως εξής:

1) απέρριψε ορισμένες ως απαράδεκτες.

2) Τις υπόλοιπες αιτήσεις απέρριψε  (με μειοψηφία 3 μελών) με την αιτιολογία, μεταξύ άλλων, ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός (άρθρο 206 ν. 4820/2021) δεν αντίκειται στις συνταγματικές ή υπερνομοθετικές διατάξεις των οποίων γίνεται επίκληση, διότι, στην προκειμένη περίπτωση, αυτός:

α) επιβάλλεται στη συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα στο πλαίσιο της συνταγματικής υποχρέωσης για επίδειξη κοινωνικής αλληλεγγύης, ειδικώς δε όσον αφορά το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό λόγω της αυξημένης ευθύνης που έχει ως προς τη διαφύλαξη της υγείας των ασθενών,

β) προβλέπεται από τον νόμο,

γ) στηρίζεται σε έγκυρα επιστημονικά δεδομένα τα οποία αποδέχεται η συντριπτική πλειοψηφία των αρμόδιων επιστημονικών φορέων στην Ελλάδα και διεθνώς, σύμφωνα με τα οποία ο εμβολιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο για την ανάσχεση της πανδημίας του κορoνaϊού covid-19 και

δ) σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, οι σοβαρές παρενέργειες του εμβολιασμού είναι εξαιρετικά σπάνιες. Εξ άλλου, (με μειοψηφία 5 μελών) κρίθηκε ότι η αναστολή εργασίας χωρίς την καταβολή του συνόλου των αποδοχών είναι συνταγματικώς ανεκτή.

Σύμφωνα με την ίδια απόφαση η υποχρεωτικότητα εμβολιασμού των συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων δεν παραβιάζει την αρχή της ισότητας σε σχέση με εργαζόμενους άλλων ειδών, καθώς και το ότι η υπάρχουσα διαδικασία παρακολούθησης κι ελέγχου συμμόρφωσης των εργαζομένων στην υποχρεωτικότητα, δεν παραβιάζει τη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων.