Η τραγωδία ως ευκαιρία για την ειρηνική επανάσταση που χρειάζεται η Ελλάδα

Η Ελλάδα δεν εκσυγχρονίζεται, ούτε μεταρρυθμίζεται γιατί δεν είναι αυτό που έχει ανάγκη. Τον εκσυγχρονισμό και τις μεταρρυθμίσεις τις έχουν ανάγκη τα συμφέροντα, μεγάλα και μικρά, που λεηλατούν τη χώρα. Δεν έχει ανάγκη να εκσυγχρονιστούν οι θλιβερές δομές της ανομίας, να μεταρρυθμιστεί το αναποτελεσματικό πελατειακό κράτος για να γίνει αποδοτικότερο για τους εκμεταλλευτές του. Πρέπει αυτές οι δομές να καταστραφούν για να φτιαχτούν με άλλες παραδοχές, με άλλους ανθρώπους, με άλλα συστήματα. Η Ελλάδα χρειάζεται δομικές ριζοσπαστικές αλλαγές.

Το δημοσιονομικό κόστος γι’ αυτό δεν είναι καθοριστικής σημασίας. Μπορούν να γίνουν οι αλλαγές και να αλλάξουν όλες οι προτεραιότητες και στις δαπάνες. Το καθοριστικό για την αλλαγή παραδείγματος είναι η παραδοχή της πραγματικότητας και η ριζοσπαστική αναθεώρησή της μέσα από στιβαρά καινοτομικά σχέδια που επιβάλει μια ισχυρή πολιτική βούληση, εκπαιδεύοντας τη διοίκηση και εμπλέκοντας συστηματικά τους πολίτες.

Η χώρα έχει ανάγκη από μια μεγάλη ειρηνική επανάσταση. Είμαστε πολύ πίσω από την συμβατική πραγματικότητα, όχι μόνο από την κλιματική αλλαγή. Είμαστε πίσω σε όλα. Ακόμη και ο στρατός μας είναι παλιάς κοπής, οργανωτικά, λειτουργικά, επιχειρησιακά. Κι αυτά είναι ένα κατ΄εξοχήν πολιτικό πρόβλημα.

Όλες οι πολιτικές αποφάσεις που ελήφθησαν τα τελευταία τριάντα χρόνια είχαν κυρίως νομικίστικη βάση. Όχι τεχνοκρατική. Οι τεχνοκρατικές θέσεις παρακάμπτονται και γελοιοποιούνται από την πολιτική εξουσία συστηματικά. Το είδαμε με το πώς εφαρμόστηκαν, δηλαδή πως ακυρώθηκαν στην πράξη δεκάδες δημοκρατικοί και προχωρημένοι νόμοι.

Το τέλος των όλων παραδοχών

Η τραγωδία στο Μάτι, το δράμα της Μάνδρας, η κατάρρευση οδοστρωμάτων στους χώρους στάθμευσης από τις βροχές, οι πλημμύρες μέσα στην Αθήνα δεν αφήνουν κανένα περιθώριο και σε κανένα να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Τρανό παράδειγμα η χρεοκοπία. Όλες οι παραδοχές μας, όλα τα πρωτόκολλα, όλα τα manual έχουν καταρρεύσει από μια πραγματικότητα που ανέτρεψε δόγματα και παραισθήσεις, ενίοτε και τις ετήσιες ευχές των αρμοδίων κατά την εαρινή σύναξή τους «να μην συμβεί το ακατονόμαστο».

Το ακατονόμαστο, το αδιανόητο να περάσει η φωτιά τη Λεωφόρο Μαραθώνος συνέβη. Τώρα αν φταίει ο στροβιλιζόμενος «στρατηγός άνεμος» που έτρεχε με 120 χλμ/ώρα, ή το ότι οι πυροσβεστικές δυνάμεις είχαν συγκεντρωθεί στη μάχη της Κινέτας (και των διυλιστηρίων) και άργησαν να πάνε στην Ανατολική Αττική, ή τα πεύκα που φύτεψαν οι εργολάβοι της Ολυμπιάδας -ελαφρά τη καρδία, λόγω χαμηλού κόστους και ταχείας ανάπτυξης- και μεγάλωσαν τόσο που έκαναν εύκολο το άλμα της φωτιάς ή αν οι πυροσβεστικοί κρουνοί στην περιοχή είχαν ελεγχθεί φέτος (δηλ. λειτουργούσαν και είχαν νερό) είναι ζητήματα που θα αντιμετωπίσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες και ο έλεγχος με βάση τα πρωτόκολλα δράσης.

Στις ορθολογικές κοινωνίες που διαθέτουν λειτουργικό κράτος, μετά από ένα φαινόμενο μαζικής καταστροφής, μαζεύονται οι αρμόδιοι και διασταυρώνουν την εμπειρία τους, τα δεδομένα τους, τα συμπεράσματά τους. Αυτά περνάνε επεξεργασία και αναθεωρούν το manual, ενδεχομένως και το δόγμα. Αυτό στην πατρίδα μας δεν γίνεται, για λόγους που οφείλουμε να ξέρουμε. Αυτό που γίνεται είναι ένας απολογισμός που καταδεικνύει πως το καθήκον σύμφωνα με το βιβλίο επιτελείται. Πού είναι το λάθος; Στο βιβλίο; Στην απουσία συντονισμού; Στους πολιτικούς; Ποτέ δεν βγαίνει εγκαίρως ένα πόρισμα, μια ανεξάρτητη τεκμηριωμένη γνώμη, ένα κείμενο προστιθέμενης αξίας.

Αν όχι τώρα, πότε;

Τώρα που η οργή βράζει και το πένθος είναι βαρύ είναι η κατάλληλη στιγμή, για ανατροπές. Αν δεν κάνουμε τώρα τη διαφορά, που ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη είναι στα πάνω της, πότε θα μπορέσουμε να την κάνουμε; Τώρα ναι, αλλά ποιοι; Με ποιους; Αυτοί που δεν μπόρεσαν μέχρι τώρα, δεν μπορούν. Η μόνη ελπίδα είναι η αλλαγή γενιάς; Πρέπει να πάμε στους 35άρηδες, επειδή οι 40άρηδες είναι μολυσμένοι από το παλιό; Πρέπει να πάμε σε όσους έδωσαν σπουδαία δείγματα γραφής στον δημόσιο και επαγγελματικό χώρο, αλλά έμειναν εκτός πολιτικού συστήματος; Ίσως μας σώσουν οι 500.000 Έλληνες του brain drain. Να φέρουν την άλλη νοοτροπία, τα άλλα συστήματα.

Η πολιτική ευκαιρία είναι σοβαρή. Χρειάζεται, όμως, πανστρατιά διανοητικών και επιστημονικών δυνάμεων. Η κυβέρνηση την έχει αποποιηθεί, καθώς δεν μπόρεσε να διαχειριστεί την διαφορετική γνώμη και το κύρος ανεξάρτητων προσωπικοτήτων. Τώρα είναι μόνη και απομονωμένη. Σπατάλησε το πολιτικό κεφάλαιό της σε λάθος ζητήματα.

Ίσως, ο πρωθυπουργός να έχει ακόμη μία ευκαιρία, αλλά τώρα, αύριο, ούτε μετά τις 21 Αυγούστου, ούτε στη ΔΕΘ. Μπορεί να ανασχεδιάσει με όρους 21ου αιώνα όλο το κρατικό σύστημα και τις αρμοδιότητές του; Με ποιους; Και ποιοι θα εφαρμόσουν τις αλλαγές; Κρίσιμα ερωτήματα, αλλά το σίγουρο είναι ότι οι κυβερνώντες δεν έχουν ούτε βδομάδα για χάσιμο. Τώρα είναι η ευκαιρία για να δρομολογηθεί η μεγάλη ειρηνική επανάσταση που χρειάζεται ο τόπος.