Τί ειπώθηκε στο τηλεφώνημα Μπάιντεν-Πούτιν

Μία ώρα κράτησε το χθεσινοβραδινό τηλεφώνημα Μπάιντεν-Πούτιν με κεντρικό θέμα την Ουκρανία, τις ρωσόφωνες περιοχές της και την απαίτηση του μεν Πούτιν να πάψει η Δύση να πολιορκεί τη Ρωσία, του δε Μπάιντεν να πάψει η Ρωσία να απειλεί την Ουκρανία. Οι δυο ηγέτες είχαν ξανασυζητήσει επί δίωρο πρόσφατα (στις 7 Δεκεμβρίου) και είχε οριστεί συνάντηση αντιπροσωπειών τους για τις 10 Ιανουαρίου.

Ωστόσο η Ρωσία επέμεινε να ξαναμιλήσουν πριν από τα μέσα Ιανουαρίου, ώστε να έχουν ουσία οι προγραμματισμένες συζητήσεις, δηλαδή να ξεκαθαριστεί με μεγαλύτερη σαφήνεια η ατζέντα της 10ης Ιανουαρίου. Είναι άγνωστο τι ειπώθηκε μεταξύ των δύο ανδρών, αλλά εκπρόσωπος του Κρεμλίνου δήλωσε ότι η Ρωσία είναι ικανοποιημένη από την συζήτηση, «με την έννοια ότι ήταν ειλικρινής και τέθηκαν τα καίρια ζητήματα χωρίς περιστροφές».

Το τηλεφώνημα κράτησε από τις 23:35 ώρα Μόσχας μέχρις τις 00:30 (μεσημέρι για τις ΗΠΑ) κάτι που δεν δείχνει ιδιαίτερα θετικές διαθέσεις εκ μέρους των Αμερικανών, αφού θα μπορούσε η συζήτηση να είχε αρχίσει και πιο λογική ώρα (νωρίτερα δηλαδή από τις 15:35 το μεσημέρι για τους Αμερικανούς και μεσάνυχτα για τους Ρώσους). O Μπάιντεν βρισκόταν στο σπίτι του στο Ντέλαγουερ, όπου συνήθως περνά τα Σαββατοκύριακά του και όχι στο Λευκό Οίκο.

Τί αναφέρει το Κρεμλίνο

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι η συνδιάλεξη άρχισε στην προγραμματισμένη ώρα της κανονικά και ότι έγινε κεκλεισμένων των θυρών. Ο Γιούρι Ουσακόφ, σύμβουλος του Ρώσου προέδρου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής δήλωσε μετά την συνομιλία των δύο προέδρων: «Σε γενικές γραμμές είμαστε ικανοποιημένοι με την συζήτηση που έγινε, ήταν ειλικρινής, ουσιώδης και συγκεκριμένη. Θα έλεγα ότι ήταν μια αρκετά εποικοδομητική συνομιλία».

»Και οι δύο πρόεδροι ήταν καλά προετοιμασμένοι και συζήτησαν σοβαρά θέματα, αλλά ευχήθηκαν και χρόνια πολλά ο ένας στον άλλο καθώς και ευημερία αντίστοιχα για τον ρωσικό και αμερικανικό λαό. Είναι σημαντικό ότι η αμερικανική πλευρά έδειξε προθυμία να κατανοήσει την λογική και την ουσία των ρωσικών ανησυχιών». Στο ερώτημα αν διαφαίνεται κάποια συμβιβαστική λύση, απάντησε: «Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο τι θα μπορούσε να εκληφθεί ως συμβιβαστική λύση. Για εμάς το βασικό θέμα δεν είναι να καταλήξουμε σε κάποιο συμβιβασμό, αλλά η επιτακτική ανάγκη να λάβουμε άμεσα διαβεβαιώσεις για την ασφάλεια της χώρας μας».

Στις 7 Δεκεμβρίου, όταν οι δύο ηγέτες είχαν ξαναμιλήσει μέσω τηλεδιάσκεψης, η συζήτηση κράτησε δύο ώρες. Στην ατζέντα πρώτη ήταν η Ουκρανία, αλλά και οι διμερείς σχέσεις, οι κυβερνοασφάλεια και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Το δεύτερο τηλεφώνημα έγινε με πρωτοβουλία του Πούτιν και σύμφωνα με τον Πεσκόφ οι δύο ηγέτες θα ξαναμιλούσαν για όσα τους απασχόλησαν στο προηγούμενο δίωρο τηλεφώνημα αλλά και για τις διαπραγματεύσεις που προγραμματίζονται για το Γενάρη.

Διάλογος υπό προϋποθέσεις

Η κυβερνητική εκπρόσωπος των ΗΠΑ είπε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος ήθελε να συζητήσει αρκετά θέματα με τον Πούτιν, όπως και τις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών και τις αντιπροσωπείες τους. Οι συνομιλίες της 10ης Ιανουαρίου προγραμματίζεται να γίνουν στην Γενεύη, ενώ για τις 12 Ιανουαρίου προγραμματίζεται συνάντηση αντιπροσώπων της Ρωσίας με του ΝΑΤΟ. Την επομένη, στις 13 Ιανουαρίου, είναι προγραμματισμένες συνομιλίες μεταξύ εκπροσώπων της Ρωσίας και του ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη), στον οποίο όμως μετέχουν και οι ΗΠΑ.

Στις 17 Δεκεμβρίου το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δημοσιοποίησε για πρώτη φορά τους όρους της Ρωσικής Ομοσπονδίας και τις απαιτήσεις της για εγγυήσεις από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Η Ρωσία κατέστησε σαφές ότι θέλει γραπτές αυτές τις εγγυήσεις και συγκεκριμένα ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και δεν θα εγκατασταθούν νατοϊκές δυνάμεις σε πρώην κράτη-μέλη της Σοβιετικής Ένωσης κοντά στα σύνορα της σημερινής Ρωσίας.

Ο Μπάιντεν είπε ότι δεν μπορεί να ξεκινήσει διάλογος με τέτοιες προϋποθέσεις, αλλά και ότι η διπλωματική οδός παραμένει ανοιχτή παρά τις ενέργειες και τις απαιτήσεις της Ρωσίας. Παρότι συμφωνήθηκε αντιπροσωπείες των δύο μεγάλων δυνάμεων να διαπραγματευθούν στην Γενεύη, δεν διαφαίνεται τι ακριβώς είναι διατεθειμένες να προσφέρουν οι ΗΠΑ από όσα ζητεί η Ρωσία για να εκτονωθεί η κρίση στην Ουκρανία.

Ένταση με ΝΑΤΟ, Ουκρανία

Ήδη διατυμπανίζουν ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Βρετανία ότι κάθε χώρα είναι ελεύθερη να ενταχθεί σε όποια συμμαχία αυτή επιλέγει. Παράλληλα υποστηρίζουν ότι υπάρχει η διάθεση να συζητηθούν οι ανησυχίες της Ρωσίας για τις στρατιωτικές κινήσεις σε κράτη όμορα προς αυτήν. Αναλυτές εκτιμούν ότι η Ρωσία προβάλλει μη ρεαλιστικές απαιτήσεις, προκειμένου αυτές να απορριφθούν και να έχει άλλοθι για να προχωρήσει σε κατάληψη των ρωσόφωνων περιοχών της Ουκρανίας.

Οι ίδιοι αναλυτές θεωρούν ότι ο Μπάιντεν θα μπορούσε και να υποχωρήσει σε κάποια σημεία αν η Ρωσία πράγματι εννοούσε όσα ζητεί και δεν τα χρησιμοποιούσε ως δικαιολογίες για την εισβολή που επιδιώκει. Η Τουρκία, που πουλάει διαρκώς drones στην Ουκρανία, έμμεσα έχει δηλώσει ότι το ΝΑΤΟ δεν υπάρχει λόγος να επεκταθεί περισσότερο στο άμεσο μέλλον και έχει ταχθεί υπέρ του να υπάρχει “ανοιχτή γραμμή” μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, αλλά το παίζει σε διπλό ταμπλό όσον αφορά στην κεντρική Ασία, όπου υπάρχουν πολλές τουρκόφωνες περιοχές.

Το ΝΑΤΟ φαίνεται πως κρίνει ως παράλογες τις περισσότερες αιτιάσεις της Ρωσίας, εξετάζει όμως το ενδεχόμενο παύσης ασκήσεων εάν προτίθεται να ακολουθήσει σε αυτό και η Μόσχα. Η Ρωσία από πλευράς της δεν βρίσκει διόλου αποδεκτό να κάνει κάτι τέτοιο. Όσο για την Ουκρανία, προχθές ο πρόεδρος της έθεσε εκτός νόμου δύο φιλορωσικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και πριν από μια εβδομάδα ζήτησε να κατατάσσονται στον στρατό ακόμα και γυναίκες με μικρά παιδιά ή εγκυμονούσες, δείχνοντας μεγάλο άγχος για την πιθανότητα επέμβασης στη χώρα του.