“Δύναμη Γεδεών”: Το αιθιοπικό αντάρτικο κατά του Μουσολίνι

Η “Δύναμη Γεδεών” ήταν ένα ειδικό τμήμα που συγκροτήθηκε από έναν ειδικό των… ειδικών επιχειρήσεων, τον, τότε, ταγματάρχη Όρντι Τσαρλς Γουίνγκεϊτ, πατέρα, κατόπιν, των περίφημων “Τσίντιτ”. Το ειδικό αυτό τμήμα έδρασε κατά των Ιταλών στην Ανατολική Αφρική και οι άνδρες του ήταν κυρίως Αιθίοπες αντάρτες.

Οι Ιταλοί κατέλαβαν την Αιθιοπία το 1936 μετά από περίπου έξι μήνες πολέμου. Ο αγώνας ήταν άνισος με τους Ιταλούς να ρίχνουν στη μάχη από ελαφρά άρματα μέχρι χημικά αέρια. Μετά το πέρας του πολέμου οι Ιταλοί ανέπτυξαν στην χώρα περί τις 250-290.000 άνδρες, το 1/3 των οποίων ήταν Ιταλοί και οι λοιποί κυρίως μουσουλμάνοι της Ερυθραίας.

Όταν η Ιταλία εισήλθε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις 10 Ιουνίου 1940, τα ιταλικά στρατεύματα στην Ανατολική Αφρική δεν επέδειξαν σημαντική δραστηριότητα. Προχώρησαν διστακτικά στο Αγγλο-αιγυπτιακό Σουδάν και στην βρετανική Σομαλία. Οι Βρετανοί είχαν ελάχιστες δυνάμεις στην περιοχή αλλά αντιστάθηκαν όσο μπορούσαν. Σταδιακά όμως ελήφθη η απόφαση να εκκαθαριστεί η περιοχή από τους Ιταλούς.

Για τον σκοπό αυτό συγκεντρώθηκαν σημαντικές δυνάμεις, βρετανικές, αποικιακές και της Κοινοπολιτείας, κατώτερες πάντως των ιταλικών, αριθμητικά. Αιθίοπες αντάρτες πολεμούσαν τους Ιταλούς συνεχώς από το 1936 και συνέχισαν την αντίσταση. Οι Βρετανοί αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν τις ανταρτικές ομάδες, να τις συντονίσουν, να τις εκπαιδεύσουν και να τις εξοπλίσουν με στόχο να προκαλέσουν εξέγερση στα μετόπισθεν των Ιταλών.

Η “Δύναμη Γεδεών”

Οι Βρετανοί ανέθεσαν την αποστολή στον τότε ταγματάρχη Όρντι Τσαρλς Γουίνγκεϊτ ο οποίος έμελλε να καταστεί διάσημος στη Βιρμανία μαχόμενος με τους “Τσίντιτ” κατά των Ιαπώνων. Ο Γουίνγκεϊτ υπηρετούσε πέντε χρόνια στις βρετανικές δυνάμεις στο Σουδάν και είχε γνώση του εδάφους και των ανθρώπων. Ορίστηκε σύνδεσμος του Βρετανού αντιστράτηγου Πλατ με τον Αιθίοπα αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ, ο οποίος επέστρεψε στην περιοχή.

Στον Γούνκγεϊτ διατέθηκαν αρχικά δύο τάγματα, ένα Σουδανών στρατιωτών των Βρετανών και ένα που συγκροτήθηκε από Αιθίοπες πρώην στρατιώτες που είχαν πολεμήσει τους Ιταλούς, αλλά και λίγους Εβραίους εθελοντές. Η μονάδα αριθμούσε περί τους 2.000 άνδρες και της διατέθηκαν 18.000 καμήλες ως μεταγωγικά ζώα. Ο ίδιος ο Γουίνγκεϊτ ονόμασε τη μονάδα “Δύναμη Γεδεών”. Η δύναμη διέθετε και ένα έφιππο τμήμα Σουδανών.

Η “Δύναμη Γεδεών” κίνησε τον Δεκέμβριο του 1940 για την περιοχή του Γκοτζάμ, βορειοδυτικά της πρωτεύουσας Αντίς Αμπέμπα. Την ίδια ώρα οι Βρετανοί είχαν συγκεντρώσει δύο τακτικές μεραρχίες στο Σουδάν και άλλες τρεις στην Κένυα με σκοπό να επιτεθούν κατά των ιταλικών στρατευμάτων από δύο κατευθύνσεις. Οι βρετανικές τακτικές δυνάμεις επιτέθηκαν στις 18 και 19 Ιανουαρίου 1940.

Στις 20 Ιανουαρίου ο Χαϊλέ Σελασιέ μαζί με τον Γουίνγκεϊτ πέρασαν τα σύνορα του Σουδάν και εισήλθαν στο αιθιοπικό έδαφος. Στις 6 Φεβρουαρίου Γουίνγκεϊτ και αυτοκράτορας έφτασαν στο όρος Μπελάγια και εγκατέστησαν το στρατηγείο τους εκεί. Στις 18 Φεβρουαρίου, αφού επιλύθηκαν ορισμένα ζητήματα αρμοδιοτήτων, η Δύναμη Γεδεών, έχοντας έρθει σε επαφή με τους Αιθίοπες αντάρτες, ξεκίνησε τις επιχειρήσεις κατά των φυλακίων, μικρών φρουρών και περιπόλων.

Η απελευθέρωση της Αντίς Αμπέμπα

Στις 24 Φεβρουαρίου ο Γουίνγκεϊτ οδήγησε τους άνδρες του κατά του ιταλικού οχυρού στο Μπουρέ το οποίο κατελήφθη. Ο Γουίνγκεϊτ συνέχισε τις επιθέσεις κατά των Ιταλών σε στενή συνεργασία με τους Αιθίοπες αντάρτες. Λίγο αργότερα μετέβη εκεί και ο Χαϊλέ Σελασιέ. Αιθίοπες που είχαν περάσει σε ιταλική υπηρεσία λιποτάκτησαν και ενώθηκαν με τις δυνάμεις των Γουίνγκεϊτ και Σελασιέ. Οι Ιταλοί υποχώρησαν. Ο Γουίνγκεϊτ επιχείρησε να τους αποκόψει, αλλά δεν το κατόρθωσε. Ωστόσο τους κατεδίωξε και τους οδήγησε σε ενέδρα Αιθιόπων ανταρτών, οι οποίοι εξόντωσαν τους Ιταλούς. Οι Ιταλοί έχασαν 325 άνδρες, έναντι 48 Αιθιόπων. Στις 8 Μαρτίου η “Δύναμη Γεδεών” απελευθέρωσε τη Ντεμπέσα.

Επόμενος στόχος ήταν η πόλη Ντέμπρε Μάρκος, πρωτεύουσα της επαρχίας Γκοτζάμ. Τα ιταλικά στρατεύματα, όμως, αντεπιτέθηκαν και η “Δύναμη Γεδεών” υποχρεώθηκε σε υποχώρηση και ξεκίνησε πάλι επιχειρήσεις ανταρτοπολέμου που στοίχισαν 200 νεκρούς στους Ιταλούς. Οι Ιταλοί τελικά υποχώρησαν πιεζόμενοι από τον Γουίνγκεϊτ και τους αντάρτες και στις 6 Απριλίου ο Χαϊλέ Σελασιέ εισήλθε στην πόλη. Την ίδια ημέρα οι βρετανικές τακτικές δυνάμεις απελευθέρωσαν την Αντίς Αμπέμπα.

Τα ιταλικά στρατεύματα που υποχώρησαν προς Ανατολάς καταδιώχθηκαν από τον Γουίνγκεϊτ και τους αντάρτες. Η “Δύναμη Γεδεών” συγκεντρώθηκε στην Αντίς Αμπέμπα εκτός από ένα μικρό τμήμα που με την ενίσχυση των ανταρτών συνέχισε το κυνήγι των Ιταλών. Στις 5 Μαΐου 1941 ο Χαϊλέ Σελασιέ εισερχόταν ξανά στην πρωτεύουσά του. Κατόπιν αυτού ο Γουίνγκεϊτ συνέχισε την καταδίωξη των Ιταλών, αν και διατάχθηκε να σταματήσει.

Αγνοώντας τις διαταγές απέκοψε τις ιταλικές δυνάμεις στο Ντέμπε Σινάι τις οποίες τις υποχρέωσε να παραδοθούν στις 24 Μαΐου. Μετά την επιτυχία αυτή η “Δύναμη Γεδεών” διαλύθηκε – την 1η Ιουνίου 1941, έχοντας γράψει τη δική της ιστορία στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι περιττό να λεχθεί ότι οι Ιταλοί που έπεφταν στα χέρια των Αιθιόπων ανταρτών ήταν εξαιρετικά… άτυχοι.