Αντιδράσεις για τις πιέσεις παραχώρησης Patriot στην Ουκρανία – Τί είπε ο Μπορέλ

Όπως αποκαλύπτουν οι Financial Times, η Ουκρανία απηύθυνε αυτό το μήνα επείγουσα έκκληση στους δυτικούς συμμάχους για επτά επιπλέον συστήματα αεράμυνας, όπως οι αμερικανικής κατασκευής Patriot ή οι σοβιετικής προέλευσης S-300, καθώς η Ρωσία εντείνει την αεροπορική και πυραυλική επίθεση εναντίον των πόλεων και των υποδομών ενέργειας της χώρας. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έγραψε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X την Κυριακή: «Οι Patriots μπορούν να αποκαλούνται συστήματα αεράμυνας μόνο αν λειτουργούν και σώζουν ζωές, αντί να στέκονται ακίνητοι κάπου σε βάσεις αποθήκευσης».

Από την πλευρά του, o ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το εάν ζητήθηκε από την Ισπανία να στείλει Patriot στην Ουκρανία, δήλωσε: «Οι Βρυξέλλες δεν έχουν Patriot, εναπόκειται στα κράτη-μέλη, γιατί είναι δική τους αρμοδιότητα, εκείνα γνωρίζουν τις δυνατότητές τους, τις ανάγκες τους, αλλά και τις ανάγκες του Κιέβου. Καλούμε όλα τα κράτη-μέλη να κάνουν ό,τι μπορούν για να αυξήσουν την ικανότητα αεράμυνας της Ουκρανίας». Κανείς δεν ρώτησε αν ζητήθηκε από την Ελλάδα.

Οι πιέσεις για τους Patriot

Μόνο η Γερμανία έχει ανακοινώσει την αποστολή ενός συστήματος Patriot. Άλλοι ηγέτες της ΕΕ χρησιμοποίησαν τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα για να παροτρύνουν προσωπικά τους πρωθυπουργούς της Ισπανίας και της Ελλάδας Πέδρο Σάντσεθ και Κυριάκο Μητσοτάκη να δωρίσουν κάποια από τα συστήματά τους στην Ουκρανία, σύμφωνα με άτομα που έχουν ενημερωθεί για τις συζητήσεις και επικαλούνται οι Financial Times. Οι δύο ηγέτες, οι ένοπλες δυνάμεις των οποίων διαθέτουν περισσότερα από δώδεκα συστήματα Patriot καθώς και άλλα οπλικά συστήματα, όπως οι S-300, δέχθηκαν πιέσεις ότι οι ανάγκες τους δεν ήταν τόσο μεγάλες όσο της Ουκρανίας και ότι δεν αντιμετωπίζουν καμία άμεση απειλή.

«Όλοι ξέρουμε ποιος τα έχει, όλοι ξέρουμε πού βρίσκονται και όλοι ξέρουμε ποιος τα χρειάζεται πραγματικά» δήλωσε ένας από τους αυτούς. Αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ασκείται λιγότερη πίεση στην Πολωνία και τη Ρουμανία, οι οποίες επίσης διαθέτουν Patriots, να εξετάσουν το ενδεχόμενο αποστολών προς το Κίεβο, δεδομένης της πιο ευάλωτης θέσης τους στα σύνορα με την Ουκρανία. Η Ουκρανία διαθέτει επί του παρόντος τουλάχιστον τρία συστήματα Patriot, συμπεριλαμβανομένου ενός που προμηθεύτηκε από τις ΗΠΑ και δύο από τη Γερμανία, πριν από την ανακοίνωση του Βερολίνου την περασμένη εβδομάδα.

Το Κίεβο διαθέτει, επίσης, πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος μεγάλου βεληνεκούς που αναπτύχθηκαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων S-300 και S-200. Μια αναβαθμισμένη έκδοση του τελευταίου χρησιμοποιήθηκε για την κατάρριψη ενός ρωσικού στρατηγικού βομβαρδιστικού Tu-22M3 μεγάλου βεληνεκούς, πάνω από την περιοχή Stavropol Krai της Ρωσίας την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους. Τα συστήματα αεράμυνας είναι πιθανό να συμπεριληφθούν στο νέο πακέτο βοήθειας των ΗΠΑ που εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, το Σάββατο.

Οι πιέσεις για τη δωρεά των συστημάτων θα ενταθούν στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας και των 27 κρατών-μελών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα, δήλωσαν αξιωματούχοι. Το Κίεβο θεωρείται ότι ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τα γερασμένα συστήματα S-300 της Ελλάδας, τα οποία οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν ήδη στο οπλοστάσιό τους, διαθέτοντας και σχετική εμπειρία. «Υπάρχουν χώρες που δεν έχουν άμεση ανάγκη τα συστήματα αεράμυνάς τους, για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς» δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετείχε στις προετοιμασίες της συνάντησης. «Κάθε χώρα καλείται να αποφασίσει τι μπορεί να διαθέσει».

Τα υπουργεία Άμυνας της Ελλάδας και της Ισπανίας αρνήθηκαν να σχολιάσουν, όταν επικοινώνησαν μαζί τους οι Financial Times. Ο Σάντσεθ δήλωσε μετά τη συνάντηση με τον Ζελένσκι τον περασμένο μήνα ότι η Ισπανία «θα παραδώσει νέα συστήματα το 2024 για να βοηθήσει την Ουκρανία να αμυνθεί έναντι της ρωσικής επίθεσης». Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε την Παρασκευή ότι αναμένει πως νέες εξαγγελίες για συστήματα αεράμυνας «θα ανακοινωθούν σύντομα», αλλά δεν έδωσε λεπτομέρειες για τις χώρες ή τον οπλισμό που εμπλέκονται.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος

Το θέμα τέθηκε στη συνάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου με τους δημοσιογράφους. Ο Παύλος Μαρινάκης ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να δοθούν S-300 και πρόσθεσε δεν πρόκειται να γίνει καμία κίνηση που θα μείωνε την αντιαεροπορική κάλυψη της χώρας. «Μέχρι στιγμής έχουμε δείξει έμπρακτα τη βοήθεια μας στην Ουκρανία και στον ουκρανικό λαό. Από εκεί και πέρα, όμως, δεν πρόκειται να γίνει οποιαδήποτε κίνηση -το ξεκαθαρίζω- που θα διακινδυνέψει έστω και κατ’ ελάχιστον την αποτρεπτική ικανότητα ή την αεράμυνα της χώρας. Έχουμε πολλές φορές προβεί σε πολλές διαψεύσεις, σας απαντώ και σήμερα κατηγορηματικά», είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

O κ. Μαρινάκης αναφέρθηκε και στην ελληνοτουρκική συνάντηση για τα ΜΟΕ: «Σήμερα, διεξάγεται στην Αθήνα, στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, συνάντηση αντιπροσωπειών Ελλάδος και Τουρκίας για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, σε συνέχεια της προηγούμενης συνάντησης που είχε πραγματοποιηθεί στις 13 Νοεμβρίου στην Άγκυρα. Με τους επικεφαλής και μέλη των αντιπροσωπειών πραγματοποίησε εθιμοτυπική συνάντηση πριν λίγη ώρα ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας. Επικεφαλής των δύο αντιπροσωπειών είναι ο Πρέσβης Θεοχάρης Λαλάκος και ο Υφυπουργός Εξωτερικών Μπουράκ Ακτσαπάρ. Μετέχουν, επίσης, ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων των δύο χωρών».

Η αντιπολίτευση 

Για μυστική διπλωματία από την πλευρά της κυβέρνησης, έκανε λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ, σχολιάζοντας το δημοσίευμα των Financial Times. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ζήτησε από τον πρωθυπουργό, στην ανακοίνωσή του, να ενημερώσει την Εθνική Αντιπροσωπεία, ενώ άσκησε κριτική στον κυβερνητικό εκπρόσωπο για το σχόλιό του ότι η κυβέρνηση «ακούει και προσαρμόζεται στις παρατηρήσεις τρίτων και φίλων».

«Μετά και τις σημερινές αναφορές του κυβερνητικού εκπροσώπου κ. Μαρινάκη στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών καλούμε τον κ. Μητσοτάκη και την κυβέρνηση να απαντήσουν άμεσα για το εάν ισχύει ή όχι το δημοσίευμα των Financial Times σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα δέχτηκε πιέσεις στο Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ, προκειμένου να παραχωρήσει τα αντιπυραυλικά συστήματα S 300 στην Ουκρανία», αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ και προσθέτει:

«Οι αποκαλύψεις των FT επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μυστικής διπλωματίας από πλευράς της κυβέρνησης όπως και υπό διαμόρφωση κρυφές συμφωνίες για την Ουκρανία τις οποίες μάλιστα είχε αποκαλύψει ο ίδιος κ. Ζελένσκι με αναρτήσεις του στα social media ευχαριστώντας τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ο κ. Μητσοτάκης οφείλει να ενημερώσει άμεσα την Εθνική Αντιπροσωπεία».

«Το σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας Financial Times, που έρχεται μετά την πρόσφατη ανάρτηση του Ουκρανού Προέδρου για συμφωνίες παροχής στρατιωτικής βοήθειας στην αεράμυνα της Ουκρανίας εκ μέρους της χώρας μας, υπογραμμίζει την ανάγκη για πλήρη διαφάνεια και αναλυτική ενημέρωση για το σύνολο των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα μας είτε σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο», σχολιάζουν σε κοινή δήλωσή τους ο Δημήτρης Μπιάγκης υπεύθυνος Κ.Τ.Ε. Άμυνας και ο Δημήτρης Μάντζος, υπεύθυνος Κ.Τ.Ε. Εξωτερικών ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής.

«Είναι, δε, αναγκαίο να επισημανθεί ότι η συνδρομή της Ελλάδας στην αμυνόμενη Ουκρανία έναντι της παράνομης εισβολής της Ρωσίας πρέπει πάντοτε να τελεί υπό τον απαράβατο όρο της μη απομείωσης της αποτρεπτικής ικανότητας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Η Κυβέρνηση οφείλει να εγκαταλείψει τις υπεκφυγές και να ενημερώσει την εθνική αντιπροσωπεία για τι έχει συμφωνήσει και τι συζητήσεις κάνει σε αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα. Το έχουμε ζητήσει ήδη από τις 22 Μαρτίου 2024 όταν καταθέσαμε αίτημα για άμεση σύγκληση της αρμόδιας Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής», προσθέτουν.

«Το δημοσίευμα των Financial Times που αναφέρει την ύπαρξη πιέσεων από τον Ζελένσκι και ηγέτες της ΕΕ προς την ελληνική κυβέρνηση για την αποστολή συστημάτων αεράμυνας Patriot και S-300, αποδεικνύει τις μεθοδεύσεις για περαιτέρω εμπλοκή της χώρας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία», αναφέρει το ΚΚΕ σε ανακοίνωσή του.

«Η απάντηση του κυβερνητικού εκπροσώπου σε σχετικό ερώτημα, όχι μόνο επιβεβαιώνει αυτές τις πιέσεις, αλλά – εμμέσως πλην σαφώς – και την ύπαρξη σχετικών διαπραγματεύσεων, αφού αυτό που διέψευσε δεν είναι το ενδεχόμενο αποστολής των οπλικών συστημάτων, αλλά η “διακινδύνευση της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας” που μπορεί να προκληθεί από μια τέτοια αποστολή», τόνισε το ΚΚΕ και κατέληξε: «Επιβεβαιώνεται ότι ενισχύεται η επικίνδυνη συμμετοχή της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς πολεμικούς σχεδιασμούς, με ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ και τη συνενοχή των άλλων κομμάτων που ορκίζονται στην “ιερή συμμαχία του ΝΑΤΟ”».