Πόσα ακριβώς χρήματα έδωσαν ΕΕ-ΗΠΑ-Βρετανία στο Κίεβο

Συνολικά, από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Δεκέμβριο του 2024, η Ουκρανία έλαβε 246 δισεκατομμύρια ευρώ (σχεδόν 80 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως) σε στρατιωτική, οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια. Τα τελευταία τρία χρόνια, η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες διέθεσαν 132 δισεκατομμύρια ευρώ και ευρώ 114 δισ. ευρώ, αντίστοιχα, συνολικού ύψους 246 δισ. ευρώ σε βοήθεια προς την Ουκρανία.

Από τα 132 δισ. ευρώ των ευρωπαϊκών χωρών, τα 113 δισεκατομμύρια ευρώ απεστάλησαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση (χώρες-μέλη και θεσμικά όργανα) και άλλα 19 δισεκατομμύρια από ευρωπαϊκά κράτη που δεν ανήκουν στο μπλοκ της ΕΕ (κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο).

Με 114 δισεκατομμύρια ευρώ, οι ΗΠΑ έχουν πλέον παράσχει περισσότερη βοήθεια από ό,τι και τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ μαζί, αν και λιγότερη από ολόκληρη την περιοχή της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Νορβηγίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ελβετίας και της Ισλανδίας).

Η στρατιωτική υποστήριξη ΕΕ-ΗΠΑ

Από το συνολικό ποσό, περίπου το μισό – πάνω από 120 δισεκατομμύρια ευρώ – ήταν στρατιωτική βοήθεια. Η στρατιωτική υποστήριξη της Ευρώπης παρέμεινε σχετικά σταθερή με την πάροδο του χρόνου και στις αρχές του 2024 έφθασε την αντίστοιχη των ΗΠΑ αφού αρχικά έμεινε πίσω. Οι ΗΠΑ παραμένουν η πιο σημαντική χώρα δωρητή σε απόλυτες τιμές, με μεγάλο περιθώριο, παρότι η υποστήριξή της επιβραδύνθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της “κρίσης βοήθειας” μεταξύ των μέσων του 2023 και των αρχών του 2024, όταν το Κογκρέσο των ΗΠΑ εμπόδισε τη νέα υποστήριξη προς την Ουκρανία.

Η μεγάλη υποστήριξη της Ουάσιγκτον φαίνεται ξεκάθαρα όταν εξετάζουμε τη βοήθεια σε επίπεδο μεμονωμένων χωρών, με τη Γερμανία να κατατάσσεται δεύτερη με “μόλις” 17 δισεκατομμύρια ευρώ. Συνοπτικά, τα τρία πρώτα χρόνια του πολέμου, το 43% της βοήθειας παραδόθηκε στο Κίεβο μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό που καθιστά την Ουάσιγκτον απαραίτητη, ωστόσο, είναι η στρατιωτική διάσταση: Από τα 130 δισεκατομμύρια ευρώ σε πολεμικό υλικό και όργανα που παραδόθηκαν μέχρι στιγμής, περισσότερα από 64 δισεκατομμύρια ευρώ προήλθαν από τις ΗΠΑ (σχεδόν το ήμισυ της συνολικής στρατιωτικής βοήθειας), έναντι 50 δισεκατομμυρίων ευρώ (39%) από χώρες της ΕΕ.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι οι Ευρωπαίοι είναι πρακτικά και θεωρητικά αδύνατον, στην περίπτωση που οι ΗΠΑ αποχωρήσουν ή περιορίσουν σημαντικά τη συμβολή τους, να καλύψουν το κενό που θα δημιουργηθεί. Μάλιστα δεν είναι καθόλου προφανές ότι μπορούν να στείλουν έστω και στα μετόπισθεν, δηλαδή χωρίς εμπλοκή σε μάχες, πέντε στρατιωτικές μονάδες χωρίς τη συμβολή των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ. Πρόκειται για πομφόλυγες που εκστομίζουν οι πολιτικές αρχηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών μπροστά στα αδιέξοδα που οι ίδιες έχουν δημιουργήσει.

Προμήθεια όπλων και εξοπλισμού

Μία από τις πιο αξιοσημείωτες εξελίξεις που αφορούν στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία τα τελευταία τρία χρόνια είναι η σταδιακή μετάβαση, στην προμήθεια όπλων και εξοπλισμού, από τα ήδη υπάρχοντα αποθέματα των δωρητών- κρατών στα πρόσφατα παραγόμενων. Η στροφή αυτή δεν αποτελεί έκπληξη. Ήδη τον Σεπτέμβριο του 2022, ιδιαίτερα εντός της ΕΕ, ήταν σαφές ότι τα οπλοστάσια των κρατών μελών “εξαντλούνταν” σοβαρά από μεγάλης κλίμακας μεταφορές όπλων στην Ουκρανία.

Δεδομένων αυτών των εξελίξεων, οι πηγές στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, κατηγοριοποιούνται σε δύο μεγάλες ομάδες: “Προμήθειες”, που περιλαμβάνει χρηματοδότηση και δωρεές σε είδος μέσω αγορών από την αμυντική βιομηχανία και “αποθέματα”, που αναφέρεται σε εξοπλισμό που παρέχεται απευθείας από τα οπλοστάσια των δωρητών ή των ενόπλων δυνάμεων τρίτων χωρών.

Το Σχήμα 5 δείχνει πώς η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει μετατοπιστεί με την πάροδο του χρόνου όσον αφορά τις πηγές της. Το 2022, μόνο το 27% περίπου της στρατιωτικής βοήθειας προήλθε από αγορές από την αμυντική βιομηχανία. Ωστόσο, καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται, η εξάρτηση από όπλα και εξοπλισμό που αποκτήθηκαν πρόσφατα έχει αυξηθεί. Το 2024, τουλάχιστον το 66% της στρατιωτικής βοήθειας που χορηγήθηκε στην Ουκρανία προερχόταν από προμήθειες από την αμυντική βιομηχανία.

Οι δωρητές όπλων

Ευρωπαίοι δωρητές όπλων έχουν αρχίσει να προμηθεύονται όπλα από την αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας. Τον τελευταίο χρόνο, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν συμφωνίες διμερής αμυντικής συνεργασίας με την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας καθώς και του Λουξεμβούργου και της Λιθουανίας.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ τόνισαν επίσης τις δυνατότητες που ανοίγονται και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για μάθηση σχετικά με την παραγωγή και την αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών όπλων, καθώς ο εξοπλισμός που παράγεται στην Ουκρανία δοκιμάζεται συνεχώς στο πεδίο μάχης.

Έτσι υπάρχει μια εξέλιξη αυξημένης συνεργασίας ΕΕ-Ουκρανίας η οποία χρειάζεται να καταγραφεί, διότι μπορεί να μην είναι σημαντική (για το 2024 οι παραγγελίες ανήλθαν στο ένα δισεκατομμύριο ευρώ) αλλά αναδεικνύει περίτρανα την εμπλοκή των Ευρωπαίων στην οικονομία του πολέμου και τη διασύνδεσή των με ουκρανικές στρατιωτικές εταιρείες.

Αν λάβουμε υπόψη και τις συμφωνίες της ΕΕ με την ηγεσία της Ουκρανίας για αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας αρχίζουν να γίνονται αντιληπτά και τα οικονομικά συμφέροντα που μέχρι σήμερα καλύπτονται κάτω από τις βροντερές ηθικές κορώνες των ηγετών της ΕΕ.