Βρετανικό Ναυτικό: Σε παρακμή ο άλλοτε κυρίαρχος των θαλασσών

Ο απόπλους έγινε μετά από διαμάχη για τον λόγο της αναχώρησης του αεροπλανοφόρου, καθώς και μια καθυστέρηση στην έξοδο από την προβλήτα, που έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για την ετοιμότητα αυτής της κλάσης. Ένας γενικός κανόνας για τα πολεμικά πλοία είναι ότι, χρειάζονται τρία ίδια, ώστε σίγουρα τουλάχιστον το ένα να είναι πάντα επιχειρησιακό. Τα υπουργεία Άμυνας και Οικονομικών της Βρετανίας είχαν αποφανθεί ότι δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τρία αεροπλανοφόρα και αποφάσισαν την κατασκευή των δύο. Πολλοί αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας και αξιωματικοί που απαξίωναν τα αεροπλανοφόρα ασκούσαν πιέσεις για να παραμείνει ένα. Τελικά ναυπηγήθηκαν δύο.

Το αεροπλανοφόρο αναχώρησε από τη ναυτική βάση του Πόρτσμουθ για το Steadfast Defender 2024 στις 12 Φεβρουαρίου. Συνολικά, περίπου 90.000 στρατιώτες από τα 31 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και τη Σουηδία πρόκειται να συμμετάσχουν στην άσκηση. Στην άσκηση Nordic Response, στο θαλάσσιο σκέλος της Steadfast Defender, θα συμμετάσχουν περισσότερα από 50 σκάφη από όλο το ΝΑΤΟ. Η άσκηση θα πραγματοποιηθεί στη βόρεια Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία στο διάστημα 3-14 Μαρτίου. Σύμφωνα με το βρετανικό Ναυτικό, η Nordic Response δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην «προστασία της βόρειας Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας [προκειμένου] να υπερασπιστούν τα σκανδιναβικά κράτη από επίθεση».

Το αεροπλανοφόρο HMS Prince of Wales απέπλευσε με τα πλήθη να επευφημούν, αλλά με τα επιτελεία να “βράζουν”, καθώς δεν ήταν αυτό που είχε αρχικά προγραμματιστεί, να ηγηθεί της Nordic Response. Την τελευταία στιγμή πριν από τον απόπλου εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια ελέγχων προβλήματα στον δεξιό άξονα του άλλου αεροπλανοφόρου, τα οποία το εμπόδισαν να αναχωρήσει για την άσκηση. Έτσι, το βρετανικό Ναυτικό ανακοίνωσε ότι θα αντικατασταθεί από το HMS Prince of Wales, όπως και έγινε.

Προηγούμενα προβλήματα

Ας σημειωθεί ότι το HMS Prince of Wales είχε παρουσιάσει παρόμοιο πρόβλημα στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί από ασκήσεις. Στις 27 Αυγούστου 2022 το HMS Prince of Wales είχε αναχωρήσει από το Πόρτσμουθ για ασκήσεις με το αμερικανικό Ναυτικό και το Σώμα Πεζοναυτών, καθώς και με το καναδικό Ναυτικό, αλλά και για να φιλοξενήσει το εμπορικό και οικονομικό συνέδριο του Atlantic Future Forum στη Νέα Υόρκη.

Στις 29 Αυγούστου μετά από μηχανικά προβλήματα στην περιοχή άσκησης νοτίως του Ηνωμένου Βασιλείου, το πλοίο αγκυροβόλησε στο Solent στα ανοιχτά της νήσου Wight. Αναφέρθηκε ότι μια εξωτερική σύζευξη που συνδέει τον εξωτερικό άξονα της προπέλας με τον κινητήριο άξονα από τους κινητήρες πρόωσης είχε αστοχήσει. Το Ναυτικό, επιβεβαίωσε την «σημαντική ζημιά στον άξονα και την έλικα και κάποια επιφανειακή ζημιά στο πηδάλιο».

Έφτασε στο Rosyth για επισκευές στις 12 Οκτωβρίου 2022 και αρχικά αναμενόταν να επιστρέψει στο Πόρτσμουθ την άνοιξη του 2023 μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επισκευής. Στις 15 Μαΐου 2023, ο υπουργός Άμυνας αποφάσισε ότι θα έμπαινε σε αποθήκευση και είπε ότι θα ήταν σε πλήρη υπηρεσία μέχρι το φθινόπωρο του 2023. Το πλοίο επέστρεψε στη θάλασσα για δοκιμές μετά την ολοκλήρωση των επισκευών στις 21 Ιουλίου 2023.

Μετά το πρόβλημα που παρουσίασε το “αδελφάκι” HMS Queen Elizabeth, θα πλεύσει στο Rosyth στη Σκωτία για να υποβληθεί σε επισκευές για ένα πρόβλημα που αφορά στη σύζευξη του άξονα της δεξιάς έλικας, η οποία θα πραγματοποιηθεί σε εύθετο χρόνο. Το πρόβλημα δεν είναι το ίδιο με αυτό που είχε το HMS Prince of Wales το 2022, είπε το βρετανικό Ναυτικό χωρίς, όμως, να αναφέρει λεπτομέρειες.

Ανέτοιμο και το HMS Prince of Wales

Όταν “επιστρατεύτηκε” το HMS Prince of Wales, είχε προγραμματιστεί να τεθεί σε περίοδο συντήρησης. Από το πρώτο Σαββατοκύριακο του Φεβρουαρίου, το κατάστρωμά του ήταν καλυμμένο με μουσαμάδες και σκαλωσιές, ανέφερε το Navy Lookout, στο πλαίσιο προετοιμασίας για την εκ νέου εφαρμογή αντιολισθητικών χρωμάτων και ανθεκτικών στη θερμότητα επιστρώσεων. Ωστόσο, μέσα σε λίγες μέρες, το αεροπλανοφόρο ετοιμάστηκε γρήγορα-γρήγορα για αναχώρηση.

«Είμαι πολύ περήφανος για το πώς το πλήρωμα του πλοίου μου και οι οικογένειές τους ανταποκρίθηκαν σε αυτήν την εσπευσμένη αποστολή», είπε ο κυβερνήτης πλοίαρχος Ουίλιαμ Μπλάκετ. «Καταφέραμε να φέρουμε το πλοίο από κατάσταση ετοιμότητας 30 ημερών σε πλήρη ετοιμότητα μόλις σε μία εβδομάδα». Οι έπαινοι για το προσωπικό του βρετανικού Ναυτικού ήρθαν μετά από μια μικρή καθυστέρηση στον απόπλου, η οποία είχε συγκεντρώσει αρνητικά σχόλια από βρετανικά μέσα ενημέρωσης.

Ας σημειωθεί ότι εκατοντάδες άνθρωποι είχαν παραταχθεί στο λιμάνι του Πόρτσμουθ για να παρακολουθήσουν την προγραμματισμένη αναχώρηση του αεροπλανοφόρου, αλλά, σκάφη της αστυνομίας έκλεισαν το στόμιο του λιμανιού, το πλοίο παρέμεινε δεμένο και το πλήθος διαλύθηκε αδόξως! Όπως ανέφερε το βρετανικό Ναυτικό στις 10 Φεβρουαρίου, «ο απόπλους υπόκειται σε κατάλληλες παλίρροιες και καιρικές συνθήκες». Η αναχώρηση από το Πόρτσμουθ που αρχικά είχε προγραμματιστεί για τις 11 Φεβρουαρίου, αναβλήθηκε. Οι λόγοι έχουν μάλλον να κάνουν με το ότι το πλοίο δεν μπορούσε να πλεύσει κάτω από ορισμένες γέφυρες στη διάρκεια παλίρροιας.

Φιλοδοξίες και δυνατότητες

Τα προβλήματα αποκαλύπτονται σε μια εποχή που το Ηνωμένο Βασίλειο επεκτείνει τη ναυτική του παρουσία, παρέχοντας προστασία σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, που απειλούνται από τους Χούτι. Ο Τομ Σαρπ, πρώην αρχηγός Ναυτικού, είπε ότι η δυσλειτουργία θα σήμαινε ότι η Βρετανία δεν στέλνει πλέον αεροπλανοφόρο στην Ερυθρά Θάλασσα. Την ίδια μέρα που χάλασε το σκάφος, η Επιτροπή Άμυνας της Βουλής των Κοινοτήτων είπε ότι ο στρατός είναι συνεχώς σε εγρήγορση, με «ακατάπαυστη πίεση» στο προσωπικό.

Ο στρατηγός Λόρδος Χόουτον επεσήμανε την έλλειψη διαθέσιμων σκαφών και σημείωσε περαιτέρω ότι βρήκε το υψηλό ποσοστό του ναυτικού εξοπλισμού που δεν μπορούσε να λειτουργήσει “αρκετά ανησυχητικό”, ανέφεραν οι Times. Τα δύο πλοία υπηρετούν μόνο τρία χρόνια. Το 2020, η υπηρεσία επιτήρησης των κυβερνητικών δαπανών του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι δεν ήταν σαφές εάν είχαν εγγραφεί στον προϋπολογισμό αρκετά χρήματα για την κάλυψη φιλόδοξων σχεδίων για τα πλοία, δεδομένης της έλλειψης φρεγατών και πλοίων υποστήριξης.

Δεν είναι μόνο τα εμβληματικά πλοία, αλλά και τα μικρότερα πολεμικά πλοία που φαίνεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα. Τον Ιανουάριο, δύο βρετανικά πολεμικά συγκρούστηκαν στα ανοικτά των ακτών του Μπαχρέιν. Οι ειδικοί έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση του βρετανικού Ναυτικού και πριν ακυρωθεί η συμμετοχή του HMS Queen Elisabeth στις ΝΑΤΟϊκές ασκήσεις, λέγοντας στους Financial Times την περασμένη εβδομάδα ότι θα εξαρτιόταν από συμμάχους για πλοία υποστήριξης. «Υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ των στρατιωτικών φιλοδοξιών του Ηνωμένου Βασιλείου και των δυνατοτήτων του», δήλωσε στο δημοσίευμα ο Ρίτσαρντ Μπάρονς, πρώην αρχηγός των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων. «Ο κίνδυνος είναι να παρασυρθούμε σε μια σύγκρουση και να μην μπορούμε να διατηρήσουμε την παρουσία μας. Αυτό συνιστά μια στρατηγική αδυναμία».