Άνοιγμα στη Μόσχα και τελεσίγραφο στην ΕΕ, η απάντηση Ροχανί στον Τραμπ

Διεθνή συναίνεση για την επίλυση των κινδύνων που προέκυψαν για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στον Περσικό αναζητά η Ουάσινγκτον, προσβλέποντας προφανώς στην δημιουργία ενός διεθνούς συνασπισμού εναντίον της Τεχεράνης. Την ίδια ώρα ο Ροχανί απαντά με άνοιγμα προς την Μόσχα και ανανέωση του τελεσιγράφου προς τις ευρωπαϊκές χώρες που παραμένουν στην συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν.

Δύο ημέρες μετά τις επιθέσεις, το ιαπωνικό τάνκερ Kokuka Courageous, ένα από τα δύο δεξαμενόπλοια που στοχοθετήθηκαν, κατευθύνεται σε  λιμάνι των ΗΑΕ. Αυτό ανακοίνωσε η πλοιοκτήτρια εταιρία, χωρίς να διευκρινίσει αν το πλοίο θα δέσει στο Χορ Φάκαν ή στην Φουτζέιρα. Πρόκειται για το πλοίο, το πλήρωμα του οποίου ανέφερε ότι είδε ένα “ιπτάμενο αντικείμενο” να χτυπά το τάνκερ, πριν σημειωθεί έκρηξη.

Σε ότι αφορά το δεύτερο δεξαμενόπλοιο, το νορβηγικό Front Altair, Αμερικανός αξιωματούχος  δήλωσε, ανωνύμως, ότι ταχύπλοα του Πολεμικού Ναυτικού του Ιράν εμπόδισαν δύο ιδιωτικά ρυμουλκά να το ρυμουλκήσουν. Ο ίδιος δεν είπε πάντως, ότι οι ΗΠΑ γνωρίζουν αυτή την αντιπαράθεση.

Η Τεχεράνη από την πλευρά της δηλώνει ότι είναι υπεύθυνη για την ασφαλή διέλευση των πλοίων από το Ορμούζ και επισημαίνει ότι τα σωστικά συνεργεία της επενέβησαν άμεσα και διέσωσαν τα πληρώματα των  δεξαμενόπλοιων. Ιρανοί ειδικοί επιθεώρησαν άλλωστε το ένα από τα δύο δεξαμενόπλοια , προκειμένου να δουν, αν μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια τα μέλη του πληρώματος.

Θέλουν διεθνοποίηση

Οι ΗΠΑ, από την πρώτη στιγμή, επέρριψαν την ευθύνη για τις επιθέσεις στο Ιράν, άποψη με την οποία συντάσσονται ανοιχτά η Σαουδική Αραβία και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέρεμι Χαντ. Η Τεχεράνη αρνείται τις κατηγορίες, η Μόσχα συνιστά ψυχραιμία και ζητά να μην σπεύσει η διεθνής κοινότητα να κατηγορήσει το Ιράν, ενώ το Πεκίνο διαμήνυσε ότι επιδιώκει σταθερή σχέση με τους Ιρανούς, όποια και αν είναι η εξέλιξη.

Την ίδια ώρα, οι Αμερικανοί, μετά τις δηλώσει Τράμπ και Πομπέο ότι ευθύνεται το Ιράν, επιχειρούν να διεθνοποιήσουν το θέμα. Πρόκειται για ένα «παγκόσμιο πρόβλημα και όχι για αμερικανικό» είπε ο εκτελών χρέη υπουργού Άμυνας, Πάτρικ Σάναχαν, για να συμπληρώσει στη συνέχεια ότι «προτεραιότητά» του, όπως και των Πομπέο και Μπόλτον, είναι η δημιουργία μιας «διεθνούς συναίνεσης» για την επίλυση αυτού του «διεθνούς προβλήματος».

Ουσιαστικά ο επικεφαλής του Πενταγώνου είπε ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν την δημιουργία ενός διεθνούς συνασπισμού εναντίον του Ιράν και άφησε να εννοηθεί ότι είναι πολύ πιθανό να ενισχυθεί η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Πεντάγωνο έχει στείλει ήδη ένα πολεμικό πλοίο που μεταφέρει  αμφίβια οχήματα και μια συστοιχία Patriot, αφού ανέπτυξε προηγουμένως, στην ευρύτερη περιοχή, ένα αεροπλανοφόρο.

Οι πρώτοι σύμμαχοι

Με τις απόψεις της Ουάσινγκτον ταυτίζεται πλήρως το Ριάντ, καθώς η Σαουδική Αραβία, ως σύμμαχος των ΗΠΑ και μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, αποτελεί τον στρατηγικό αντίπαλο του Ιράν στην περιοχή. Ριάντ και Τεχεράνη έχουν άλλωστε αντικρουόμενα συμφέροντα σε όλη την Μέση Ανατολή: Από τον Λίβανο, λόγω της φιλοϊρανικής Χεζμπολά, την Γάζα, εξαιτίας της επίσης φιλικής προς την Τεχεράνη Χαμάς, την Συρία και το Κατάρ, αλλά και την Υεμένη, όπου οι Ιρανοί υποστηρίζουν τους αντάρτες Χούτι.

Στο πλαίσιο αυτό το Ριάντ επιδιώκει μια «αποφασιστική» απάντηση προς την Τεχεράνη, όπως επανέλαβε σήμερα και ο υπουργός Ενέργειας, Χάλεντ αλ Φάλιχ, από την σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της G20 που γίνεται στην Ιαπωνία. Ο Σαουδάραβας υπουργός επισήμανε την «μεγάλη ανησυχία» της χώρας του για το Ορμούζ  και αναφέρθηκε στις επανειλημμένες απειλές του Ιράν για κλείσιμο των ομώνυμων στενών.

Στην Ευρώπη, με τις αμερικανικές θέσεις συντάσσεται μόνον η Βρετανία, με τον υπουργό Εξωτερικών Χαντ να κατηγορεί ευθέως τους Ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης, αποκλείοντας μάλιστα την εμπλοκή οποιουδήποτε άλλου κράτους ή μη κρατικού παράγοντα. Με την θέση αυτή της Βρετανικής κυβέρνησης αντιδρά βεβαίως ο Κόρμπιν, κάνοντας λόγω για ελλειπή στοιχεία και για ανυπαρξία «αξιόπιστων αποδείξεων». Την ίδια ώρα, η ΕΕ συνιστά αυτοσυγκράτηση και το Βερολίνο  ζητά να διαλευκανθούν οι επιθέσεις, επαναλαμβάνοντας την  προσήλωσή του στην συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν.

Άνοιγμα στη Μόσχα

Το Βερολίνο και το Παρίσι έχει άλλωστε αποδέκτες και το τελεσίγραφο του Ροχανί ότι το Ιράν θα συνεχίσει να μειώνει τη συμμόρφωσή του με τους όρους της συμφωνίας, αφού υπάρχουν παραβιάσεις και από άλλους συνυπογράφοντες. Το Ιράν αποχώρησε μονομερώς τον Μάιο από κάποιους όρους της συμφωνίας, μετά την επέκταση των αμερικανικών κυρώσεων, και ζήτησε από τις άλλες μεγάλες δυνάμεις να προστατεύσουν τις εμπορικές σχέσεις τους. Σε αντίθετη περίπτωση απείλησε ότι θα αρχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο σε υψηλότερο βαθμό.

Ο Ροχανί επανέλαβε αυτήν την απειλή και από το Κιργιστάν, παρουσία των ηγετών της Ρωσίας και της Κίνας, οι οποίοι παρίστανται στην σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης. Από την ίδια σύνοδο, και αφού χαρακτήρισε “σοβαρή απειλή για τη σταθερότητα” τις αμερικανικές ενέργειες, ο Ιρανός πρόεδρος επιχείρησε ένα νέο άνοιγμα προς την Μόσχα.

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή απαιτεί στενότερους δεσμούς μεταξύ του Ιράν και της Ρωσίας είπε χαρακτηριστικά ο Ροχανί, η χώρα του οποίου συνεργάζεται ήδη με την Μόσχα, στο πλαίσιο της Συμφωνίας της Αστάνας για την κρίση στην Συρία. Ο Ιρανός πρόεδρος βρήκε στήριξη όμως και στο πρόσωπο του Κινέζου ομολόγου του, Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι το Πεκίνο θα προωθήσει την σταθερή ανάπτυξη δεσμών με την Τεχεράνη, όποια τροπή κι αν πάρει η κατάσταση.

Η προσέγγιση αυτή της Κίνας έγινε μάλιστα μόλις μία ημέρα μετά το ναυάγιο της μεσολαβητικής προσπάθειας του Ιάπωνα πρωθυπουργού, ο οποίος βρισκόταν στο Ιράν την ώρα που έγιναν οι επιθέσεις στα δεξαμενόπλοια, μεταφέροντας μήνυμα του Τραμπ. Ο Άμπε εμφανίστηκε όμως στην Τεχεράνη περισσότερο ως κομιστής των αμερικανικών θέσεων, παρά το γεγονός ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ στο ιρανικό πετρέλαιο θίγουν και την χώρα του.

Άμεσα θιγόμενο είναι όμως και το Ιράκ, καθώς παραμένει εγκλωβισμένο ανάμεσα στις αμερικανικές πιέσεις και την εξάρτησή του από το ιρανικό πετρέλαιο. Ο πρωθυπουργός Μάχντι, απευθυνόμενος στον Πομπέο, ζήτησε να αμβλυνθεί η ένταση, δεν πήρε ωστόσο παράταση της εξαίρεσης για την προμήθεια πετρελαίου από την Τεχεράνη.

Ο Τραμπ πανηγυρίζει στο twitter ότι το Ιράν δεν θα κλείσει τα στενά του Ορμούζ και αν το κάνει δεν θα είναι για πολύ. Το Ιράκ γνωρίζει, ωστόσο, από πρώτο χέρι, τι μπορεί να κάνει η Τεχεράνη στα στενά του Ορμούζ. Το έζησε άλλωστε στη διάρκεια του οκταετούς πολέμου Ιράν-Ιράκ (1980-1988), ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως «ο πόλεμος των δεξαμενόπλοιων», καθώς τότε, η μία χώρα προσπαθούσε να διακόψει τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης.