Από το Bayraktar στο Kizilelma – Η τουρκική βιομηχανία drones

Το νέο φιλόδοξο drone της, ένα μη επανδρωμένο μαχητικό, παρουσίασε την Κυριακή η γνωστή μας τουρκική εταιρεία Baykar. Το “KIZILELMA” (“Κόκκινο Μήλο”) ολοκλήρωσε το τεστ τροχοδρόμησης στο αεροδρόμιο του Τσόρλου, στην Ανατολική Θράκη είδηση που, όπως αναμένονταν, καλύφθηκε εκτενώς από τα τουρκικά MME και social media.

Μία κουστωδία έσπευσε να φωτογραφηθεί δίπλα στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Τουρκίας και γαμπρό του Ερντογάν, τον Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, έναν από τους πιο ισχυρούς άνδρες στην γείτονα.  Οι Τούρκοι, όπως αναφέρουν τα σχετικά προπαγανδιστικά δημοσιεύματα και, επενδύουν πολλά στο drone KIZILELMA, λέγοντας ότι «θα φέρει επανάσταση στο πεδίο της μάχης».

Είναι φτιαγμένο για να απογειώνεται από διαδρόμους με μικρό μήκος, όπως αυτόν στο μίνι αεροπλανοφόρο “Anadolu”. Θέλουν ακόμη να δώσουν στο drone τη δυνατότητα να διεξάγει μάχες στον αέρα με επανδρωμένα αεροσκάφη, ενώ θα εξοπλίζεται με πυραύλους και οπλικά συστήματα τουρκικής κατασκευής. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι η χαμηλή “υπογραφή” στα ραντάρ, παρά το μεγάλο μέγεθός του.

Κατά την απογείωση θα έχει βάρος έως έξι τόνους, από τους οποίους 1,5 τόνος θα είναι το φορτίο σε οπλικά συστήματα. Τέλος, θα έχει ραντάρ τεχνολογίας AESA το οποίο θα του δίνει μια πολύ καλή εικόνα για όσα συμβαίνουν στον αέρα και στη στεριά. Το drone KIZILELMA θα μπορεί να πετά σε ύψος 35.000 – 45.000 ποδών (στο ύψος των επιβατικών αεροσκαφών) με ακτίνα δράσης που θα ξεπερνά τα 800 χιλιόμετρα. Στο μέλλον σχεδιάζεται και μια παραλλαγή με υπερηχητικό κινητήρα.

Η ιστορία των τουρκικών drones

Πως ξεκίνησε, όμως, η τουρκική βιομηχανία drone; Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όπου η Τουρκία εξαρτιούνταν από το Ισραήλ για την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροχημάτων (drone) τα οποία χρησιμοποιούσε στην ασύμμετρη σύγκρουσή της με τους Κούρδους σε Ιράκ και Συρία (σύγκρουση που βλέπουμε σήμερα). Όταν η Τουρκία ξεκίνησε το δικό της πρόγραμμα κατασκευής drones, αντιμετώπισε σοβαρά τεχνικά προβλήματα.

Το πρώτο “εγχώριο” drone Anka πετούσε με ξένο κινητήρα, ξένα συστήματα, ξένο υπολογιστή στοιχείων πτήσης, ξένα συστήματα επικοινωνίας, ξένους αισθητήρες και ξένο σύστημα στόχευσης. Ακόμα και το όνομά του (Anka) ήταν ξένο (περσικό)… Κατά τα άλλα το drone διαφημίστηκε ως 100% τουρκικό! Κατά τη διάρκεια των δοκιμών, δε, πολλά Anka καταστράφηκαν.

Παρόλα αυτά, μια δεκαετία μετά η Τουρκία έγινε βασικός παραγωγός, χρήστης και εξαγωγέας drones. Η επιτυχία αυτή οφείλεται στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία του drone Bayraktar TB-2. Το 2011 η Kale-Baykar κέρδισε κρατικό συμβόλαιο για το εν λόγω drone, που εξελίχτηκε σε σύμβολο της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας.

Το Bayraktar Block B (TB-2) πέταξε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2014 και μέχρι το τέλος του έτους αυτού, είχαν παραδοθεί έξι UCAV (μαχητικά drones) στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Άλλα έξι παραδόθηκαν τον Ιούνιο του 2015. Στις αρχές του 2017 η Τουρκία πούλησε τα πρώτα έξι ΤΒ-2 στο Κατάρ. Το 2019 οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις διέθεταν εν υπηρεσία 72 ΤΒ-2.

Μαζικές εξαγωγές 

Στις 24 Μαρτίου του περασμένου έτους, η τουρκική Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας ξεκίνησε το πρόγραμμα εξοπλισμού των τουρκικών drones Anka-I με συστήματα ηλεκτρονικών αντιμέτρων και άντι-αντιμέτρων. Τα Anka-I αποτέλεσε την “κατασκοπευτική” έκδοση του αεροχήματος.

Παράλληλα ξεκίνησε η ανάπτυξη συστημάτων ηλεκτρονικής υποστήριξης/ικανότητας ηλεκτρονικής επίθεσης στα αεροχήματα. Τα συστήματα αυτά, σύμφωνα με το Besa Center, θα μπορούν να εντοπίζουν, να αναγνωρίζουν και να “κλειδώνουν” τα αντίπαλα συστήματα επικοινωνιών και τα αντίπαλα ραντάρ αεράμυνας, παρέχοντας έγκαιρη προειδοποίηση στις φίλιες δυνάμεις. Μπορούν επίσης να “τυφλώσουν” τα αντίπαλα ηλεκτρονικά συστήματα.

Η Τουρκία σχεδίαζε την πρώτη πτήση του τουρκικού “εγχώριου” μαχητικού το 2023 στην επέτειο των 100 χρόνων της τουρκικής “δημοκρατίας”. Βέβαια τώρα η παρθενική πτήση μετατέθηκε για το 2025-26. «Το εγχώριο μαχητικό δεν πρόκειται να εκτελέσει πτητικές δοκιμές πριν το 2030», είχε αναφέρει με πικρία αξιωματούχος. Ανεξάρτητα αυτού πάντως η Τουρκία έχει καταστεί βασικός εξαγωγέας μαχητικών και αναγνωριστικών drones.

Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποιούν επιτυχώς το ΤΒ-2 κατά των Κούρδων σε Ιράκ και Συρία, ενώ το ΤΒ-2 θεωρείται πως έκρινε τον πόλεμο στη Λιβύη, αλλά και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Τα τουρκικά drones είχαν ανταπεξέλθει άριστα έναντι των ρωσικών συστημάτων σε Συρία, Λιβύη και Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η Τουρκία προμήθευσε σωρηδόν drone στην Ουκρανία (τόσο πριν, όσο και μετά την ρωσική εισβολή) και στην Αιθιοπία, στον πόλεμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Άμπι Άχμεντ με τους αντάρτες της επαρχίας Tigray. Επιπλέον, τα τουρκικά drones πρωτοστατούν στις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, από κοινού με τα μαχητικά της γείτονος.

«Σχεδόν άχρηστα»

Η εταιρεία Βaykar σχεδιάζει επίσης ένα νέα τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος. Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος θα μπορεί, σύμφωνα με τους Τούρκους, να πετά σε ύψος 40.000 ποδών, θα έχει αυτονομία πέντε ωρών, ταχύτητα πλεύσης 0,8 Mach, δορυφορικά συστήματα παρακολούθησης και επικοινωνιών και δυνατότητα μεταφοράς οπλικού φορτίου βάρους 1 τόνου. Αποστολή του θα είναι η προσβολές στόχων εδάφους, η εγγύς υποστήριξη των χερσαίων δυνάμεων και η καταστολή της εχθρικής αεράμυνας.

Φιλόδοξα προγράμματα όλα, πράγματι, που όμως έχουν να αντιπαλέψουν έναν μεγάλο αντίπαλο, την τραγική οικονομική κατάσταση της χώρας. Ένα ακόμα πρόβλημα είναι πως τα εν λόγω προγράμματα δεν είναι και τόσο τουρκικά! Εξαρτώνται από το εξωτερικό για κρίσιμα υποσυστήματα και εξαρτήματα τα οποία δεν είναι βέβαιο ότι θα υπάρχουν λόγω της “σοφίας” που επιδεικνύει ο  Ερντογάν στην άσκηση της εξωτερικής του πολιτικής.

Επιπλέον, αρχίζουν να αμφισβητούνται και οι επιδόσεις τους στο πεδίο της μάχης. Η αιθιοπική κυβέρνηση συμφώνησε στις αρχές Νοεμβρίου εκεχειρία με τους αντάρτες του Tigray, χωρίς τα τουρκικά drones να της δώσουν τελικά την νίκη. Ειδικότερα, στην Ουκρανία τα τουρκικά drones, αν και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πρώτη φάση της εισβολής, αποδείχτηκαν «σχεδόν άχρηστα» (κατά τους ίδιους τους Ουκρανούς) στην μάχη του Ντονμπάς, σε σημείο να γίνεται αναφορά στο «τέλος της εποχής του Bayraktar στην Ουκρανία». Πάντως η Τουρκία απέκτησε και “ανταγωνιστή” στο πεδίο: Το Ιράν, καθώς τα drones που προμηθεύει τις ρωσικές δυνάμεις κατοχής, είναι πλέον περιζήτητα…