Δοκιμή αντοχών στη Βοσνία Ερζεγοβίνη

Θέλοντας να υπογραμμίσει τη διαφοροποίησή του, ο Πρόεδρος της “Ρεπούμπλικα Σέρμπτσκα” (μία από τις δύο οντότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης), ο αμφιλεγόμενος Μίλοραντ Ντόντικ, διοργανώνει διήμερο εκδηλώσεων για την 31η επέτειο ίδρυσης του σερβικού κρατιδίου. Και μόνο το γεγονός της συμμετοχής προσκεκλημένων από διάφορες περιοχές, όπου την τιμητική θα έχουν οι εκπρόσωποι των Σέρβων του Κοσσόβου και Μετοχιών, στο φόντο της έντασης που βιώνουν τα Δυτικά Βαλκάνια, μιλάει από μόνο του.

Ο Ύπατος Αρμοστής, ως η ανώτερη κρατική αρχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Christian Schmidt, έχει επισήμως εκφράσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας την αντίθεσή του για την εκδήλωση. Τα προηγούμενα χρόνια οι εκδηλώσεις ήταν περιορισμένες και περιλάμβαναν μικρής κλίμακας επίδειξη των δυνάμεων ασφαλείας της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Φέτος, εκτός από την πανηγυρική Θεία Λειτουργία στην Μπάνια Λούκα με προεξάρχοντα τον Πατριάρχη των Σέρβων Πορφύριο, προγραμματίζεται φεστιβάλ που θα γίνει στο Ανατολικό Σαράγεβο όπου ζει μεγάλος αριθμός γηγενών Σέρβων.

Ο Ντόντικ που πρόσκειται στη Μόσχα και επικοινωνεί τακτικά με ανώτερους πολιτικούς αξιωματούχους εκεί (το περασμένο καλοκαίρι είχε ειδική συνάντηση συνεργασίας με τον Ρώσο ΥπΕξ Σεργκέϊ Λαβρώφ), απάντησε προκλητικά στον Ύπατο Αρμοστή που διορίζεται απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση, Κρίστιαν Σμιντ, ότι “οι τουρίστες” δεν μπορεί να έχουν λόγο στις πραγματικές επιθυμίες του Σερβικού λαού!

Ο Δήμαρχος της Μπάνια Λούκα – πρωτεύουσα της Ρεπούμπλικα Σέρμπτσκα, Ντράσκο Στανιβούκοβιτς, συμμετέχει ενεργά στην όλη διοργάνωση παρά τις προειδοποιήσεις που προαναφέρθηκαν ότι αυτή δεν συνάδει με το νόμο και ειδικά την ανάγκη καλλιέργειας εμπιστοσύνης στο ενιαίο κράτος. Εξ άλλου τα προηγούμενα χρόνια ο Ύπατος Αρμοστής είχε παραπέμψει το θέμα στο Συνταγματικό Δικαστήριο που είχε δύο φορές (2015 και 2019) αποφανθεί ότι πρόκειται περί ενέργειας που προσβάλει τη συνταγματική τάξη.

Περιπλέκοντας ακόμη πιο επικίνδυνα την κατάσταση και προσδίδοντας διαστάσεις εν δυνάμει έκρηξης στην υπόθεση παρενέβη και ο επικεφαλής των “Πράσινων Μπερέ” – ένοπλος βραχίονας των Μουσουλμάνων που είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο στην ένοπλη σύγκρουση στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ο Μουχάμαντ Σβράκιτς, βετεράνος πολεμιστής, δηλώνει ότι θα πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Θα στήσουν οδοφράγματα ώστε να περιορίσουν την κυκλοφορία των Σέρβων στο Σαράγεβο και να αποκλείσουν το Νότιο τμήμα του.

Ενώ οι απεσταλμένοι της ΗΠΑ, Μεγάλης Βρετανίας και ΕΕ εστιάζουν στην Πρίστινα επιδιώκοντας μετά την εκτόνωση της πρόσφατης κρίσης με τη Σερβία στην επανέναρξη του διαλόγου των αλβανικών αρχών της περιοχής με το Βελιγράδι, μια καινούργια εστία έντασης δεν αποκλείεται να προκύψει στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Είναι προφανές ότι η περίπτωση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης είναι πολύ πιο σύνθετη και οι συνέπειες ενδεχόμενης εκδήλωσης εκ νέου συγκρούσεων θρησκευτικού και εθνικού χαρακτήρα θα οδηγήσουν στη διάλυση της. Η ΕΕ επιμένοντας στην πολιτική στήριξης της σταθερότητας της δισυπόστατης αυτής κρατικής οντότητας στο τελευταίο Συμβούλιο Κορυφής απέδωσε στη Βοσνία Ερζεγοβίνη καθεστώς Υποψήφιας προς Ένταξη Χώρας.

Εκτός απ’ την Ρωσία τεράστια επιρροή στην Βοσνία Ερζεγοβίνη έχει η Τουρκία που έχει μετατρέψει την μουσουλμανική συνιστώσα κυριολεκτικά σε παρακολούθημα της Διεύθυνσης Βακουφιών της Τουρκικής Προεδρίας. Τα Τουρκικά ΜΜΕ εστιάζουν με εκτεταμένα ρεπορτάζ στις  εκδηλώσεις για την Ίδρυση της Ρεπούμπλικα Σέρμπτσκα που προγραμματίζει για 8 και 9 Ιανουαρίου ο Μίλοραντ Ντόντικ.

Η παρείσφρηση των νοσταλγών των Ναζί

Μέσα στις μεγάλες συγκρουσιακές κι αποσταθεροποιητικές εξελίξεις ειδικά στα μικρά κρατίδια της Βαλκανικής περνούν απαρατήρητες μικρότερες ειδήσεις που εν τούτοις έχουν σημασία όχι μόνο συμβολική. Στα Σκόπια τους προηγούμενους μήνες χρειάστηκε να γίνουν ουσιαστικές τροποποιήσεις στο νομικό πλαίσιο που διέπει πολιτιστικούς συλλόγους,  μη κυβερνητικές οργανώσεις και λέσχες, καθώς υπό το μανδύα ίδρυσης βουλγαρικών σωματείων έγινε χρήση ονομάτων ιστορικών προσωπικοτήτων που συνεργάστηκαν με τους Ναζί. Δεν είναι ότι διχάζει την κοινή γνώμη, αλλά οργανώσεις Εβραίων έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την μνημόνευση προσώπων υπό το πέπλο της βουλγαρικής πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς στην περιοχή. Συγκεκριμένα στο Μοναστήρι (Μπίτολα) ιδρύθηκε Πολιστική Λέσχη επ’ ονόματι του Βάντσο Μιχάιλωφ, συνεργάτη των Ναζί και στην Οχρίδα του Τσάρου Βόριδος Γ΄, ο οποίος επίσης είχε συμμαχήσει με τη  Ναζιστική Γερμανία και είχε επικυρώσει αντιεβραϊκές νομικές πράξεις προκειμένου το Ράιχ προσαρτήσει στη Βουλγαρία περιοχές της σημερινής κρατικής οντότητας των Σκοπίων και της Ελλάδας.

Πιο προκλητική ωστόσο είναι ενέργεια του Υπουργείου Πολιτισμού του Κοσσόβου που προχωράει τις διαδικασίες ανακαίνισης, ανάδειξης και μετατροπής σε πολυλειτουργικό πολιτιστικό κέντρο της οικίας του Τζαφέρ Ντέβα, στη Νότια Μιτρόβιτσα. Ο Ντέβα υπήρξε ο ιδρυτής της Μεραρχίας των SS “Scanderbeg” των Αλβανών μουσουλμάνων και Υπουργός Εσωτερικών της ναζιστικής κυβέρνησης των Τιράνων έχοντας διαπράξει πολλά εγκλήματα εις βάρος Χριστιανών ειδικά.

Το άκρον άωτο της υπόθεσης είναι ότι είχαν δρομολογηθεί διαδικασίες ένταξης του συγκεκριμένου σχεδίου στις χρηματοδοτήσεις απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι αντιδράσεις της Σερβικής Κυβέρνησης οδήγησαν σε δημόσια τοποθέτηση του ίδιου του Πρέσβη της Γερμανίας που έκρινε το έργο προσβολή της ιστορικής μνήμης και ύπουλη υπόμνηση του ναζιστικού ονείδους. Έτσι αναβλήθηκε η χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά κονδύλια και η συμπερίληψη σε δράσεις της UNDP – αναπτυξιακός τομέας των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Σέρβος Υπουργός Πολιτισμού ωστόσο όπως και συλλογικότητες Εβραίων συνεχίζουν να πιέζουν και ευαισθητοποιούν κυβερνήσεις άλλων χωρών, διεθνείς οργανισμούς κ.α. ώστε να αναβληθεί εντελώς η πρόθεση της Κυβέρνησης του Αλμπίν Κούρτι…