Φλέγεται η Μεσόγειος από τα “τσαλίμια” του Ερντογάν

Οι προκλητικές ενέργειες του Ερντογάν στη Λιβύη καθιστούν μονόδρομο για την Ελλάδα την επανεκκίνηση των διαδικασιών για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών με την Αίγυπτο. Για τον λόγο αυτόν πήγε, άλλωστε, σήμερα στο Κάιρο ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο οποίος είχε συνομιλίες σε ανώτατο επίπεδο. Την ίδια ώρα, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την έναρξη έρευνας για τις καταγγελίες της Γαλλίας σχετικά με τις απαράδεκτες προς συμμάχους ενέργειες της Άγκυρας κατά τη διάρκεια επιχείρησης ελέγχου για την τήρηση του εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο ΟΗΕ στη Λιβύη.

«Οι στρατιωτικές αρχές του ΝΑΤΟ θα διενεργήσουν έρευνα για να διασαφηνίσουν την κατάσταση και να ρίξουν φως στο περιστατικό» δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του, Γενς Στόλτενμπεργκ, μετά την τηλεδιάσκεψη των υπουργών Άμυνας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Πρόκειται για μια εξέλιξη που δείχνει ότι, κατά τη σημερινή, δεύτερη ημέρα της Συνόδου, το Παρίσι επέμεινε στις καταγγελίες του για τους επιθετικούς ελιγμούς τριών τουρκικών φρεγατών εναντίον γαλλικού πολεμικού πλοίου στα ανοιχτά της Λιβύης.

Την Τετάρτη ο Στόλτενμπεργκ απέφυγε να κάνει σχόλια για το θέμα, παρά το γεγονός ότι αυτό τέθηκε εμφατικά από τους υπουργούς Άμυνας της Γαλλίας και της Ελλάδας. Το Παρίσι συνέχισε την πίεση και εκτός Συνόδου με δηλώσεις της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, η οποία κατήγγειλε ευθέως την Άγκυρα, ότι παραβιάζει συστηματικά το εμπάργκο όπλων. Πρόσθεσε επίσης ότι με την στήριξή της στον Σάρατζ, η Άγκυρα αντιτίθεται πλήρως στις προσπάθειες για ειρήνη και στις αποφάσεις της Διάσκεψης του Βερολίνου. Χαρακτήρισε, μάλιστα, τις τουρκικές παρεμβάσεις ως «το βασικό εμπόδιο στην εδραίωση της ειρήνης και της σταθερότητας στη Λιβύη».

Διπλό …πλήγμα στον “σουλτάνο”

Την ίδια ώρα, η Κομισιόν φέρεται να είναι πολύ κοντά στον καθορισμό ενός πλαισίου συνεργασίας με το ΝΑΤΟ για την “επιχείρηση Ειρήνη”. Την ευρωπαϊκή επιχείρηση που με εντολή της ΕΕ, η οποία απορρέει από τη Διαδικασία του Βερολίνου στη βάση αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Αυτό που συζητιέται είναι η στήριξη της “επιχείρησης Ειρήνη” από την “Sea Guardian”, στο πρότυπο της συνεργασίας που είχε η νατοϊκή δύναμη με την επίσης ευρωπαϊκή “επιχείρηση Σοφία”, της οποίας όμως αντικείμενο ήταν ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών.

Πρόκειται για δύο εξελίξεις, αρνητικές για τον Ερντογάν, οι οποίες έρχονται την ώρα που η Άγκυρα και το Παρίσι αλληλοκατηγορούνται για παρεμβάσεις στον λιβυκό εμφύλιο. Η Γαλλία επικρίνει την καταφανή στρατιωτική διείσδυση του τουρκικού στρατού στην βορειοαφρικανική χώρα υπέρ της κυβέρνησης Σάρατζ και η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η Γαλλία υποστηρίζει τον αντίπαλό του στρατάρχη Χαφτάρ. Κάτι που βεβαίως αρνείται η γαλλική πλευρά.

Οι σχέσεις της Γαλλίας με την Τουρκία έχουν διαταραχθεί από το 2016, το τελευταίο διάστημα, όμως, η ένταση έχει αυξηθεί. Το ποτήρι, ωστόσο, ξεχείλισε με την παρενόχληση, το περασμένο Σαββατοκύριακο, της γαλλικής φρεγάτας από τουρκική νηοπομπή, η οποία συνόδευε ύποπτο πλοίο με κατεύθυνση τη Λιβύη.

Που είναι οι ΗΠΑ;

Η κατάσταση μάλιστα έχει πάρει τόσο εκρηκτικές διαστάσεις, που η Μόσχα, η οποία αν και με δυσκολίες συνεργάζεται με την Άγκυρα στη Συρία, ζήτησε την Τετάρτη από τις ΗΠΑ να ασκήσουν την επιρροή τους στις αντιμαχόμενες πλευρές για να ενισχυθούν οι ειρηνευτικές διαδικασίες. Οι δηλώσεις έγιναν από τον ίδιο τον Λαβρόφ, ο οποίος, αφού υπενθύμισε που έχουν βάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες την υπογραφή τους σ σχέση με τη Λιβύη, έδειξε εμμέσως και ότι αυτός που πρέπει να “συμμαζέψουν” δεν είναι άλλος από τον Σάρατζ.

Μέχρι στιγμής πάντως υπάρχει μόνο μία αμερικανική απάντηση και αυτή είναι από την Στρατιωτική Διοίκηση των ΗΠΑ για την Αφρική. Σε σημερινή (Πέμπτη) ανακοίνωσή της, η Africom αναφέρει ότι τα ρωσικά μαχητικά (14 MiG-29 και πολλά Su-24), που στάλθηκαν στη Λιβύη τον Μάιο, επιχειρούν ήδη στην βορειοαφρικανική χώρα.

Πρόσθεσε μάλιστα ότι έχει αποδεικτικά στοιχεία για ένα ρωσικό αεροσκάφος που απογειώθηκε από την Τζούφρα (αεροπορική βάση που διεκδικεί ο Ερντογάν) και για ένα MiG-29 που επιχειρούσε κοντά στην  Σύρτη (πόλη που πολιορκούν οι δυνάμεις του Σάρατζ με τουρκική υποστήριξη). Όλως τυχαίως, η Τζούφρα και η Σύρτη είναι οι περιοχές που ζήτησε ο Ερντογάν για την εγκατάσταση τουρκικών βάσεων. Η σχετική συζήτηση έχει γίνει ήδη, σύμφωνα με Τούρκο αξιωματούχο, αλλά δεν υπάρχει ακόμη τελική απόφαση!

Σπρώχνει την Αθήνα στο Κάιρο

Ο Ερντογάν, ωστόσο, θέλει να εδραιώσει την παρουσία του στη Λιβύη και γι’  αυτό έστειλε αιφνιδιαστικά την Τετάρτη στην Τρίπολη τον Τσαβούσογλου, τον υπουργό Οικονομικών γαμπρό του, Αλμπαϊράκ, και τον αρχηγό της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών, Φιντάν. Στόχος της επίσκεψης δεν ήταν απλώς η ανανέωση των αμφιλεγόμενων τουρκολιβυκών μνημονίων για στρατιωτική συνεργασία και καθορισμό ΑΟΖ, αλλά η επόμενη ημέρα, καθώς συζητήθηκε ευρέως το θέμα της επιστροφής των τουρκικών εταιριών, ειδικά των κατασκευαστικών, στην αφρικανική χώρα.

Τα παράνομα τουρκολιβυκά μνημόνια, πάνω στα οποία πατάει ο Ερντογάν για να “πιάσει στασίδι” και στην μελλοντική ανοικοδόμηση της Λιβύης, σπρώχνουν την Αθήνα στο Κάιρο για τον καθορισμό ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. Εκεί ήταν την Πέμπτη ο Δένδιας, ενισχυμένος από την συμφωνία με την Ιταλία, αλλά και την χθεσινή επίσκεψη του πρωθυπουργού και κυβερνητικής αντιπροσωπείας στο Ισραήλ.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε συνομιλίες σε ανώτατο επίπεδο, καθώς έγινε δεκτός από τον πρόεδρο αλ Σίσι, και στις δηλώσεις που έκανε αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Αιγύπτιο ομόλογό του τόνισε: «Ξαναπιάσαμε σήμερα το νήμα της διαπραγμάτευσης για τη συμφωνία των οικονομικών ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου». Η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο δεν είναι όμως περίπατος ή τουλάχιστον δεν δείχνει τόσο “εύκολη” όσο με την Ιταλία. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι σχετικές ενέργειες ξεκίνησαν το 2004, αλλά δεν έφεραν αποτελέσματα. Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, η κατάσταση έχει αλλάξει και αυτό οφείλεται στην πολιτική του Ερντογάν στη Λιβύη.

Η παρουσία τουρκικού στόλου και Τούρκων στρατιωτών στην γειτονική με την Αίγυπτο χώρα πιέζει το Κάιρο να πάρει πρωτοβουλίες. Η Αίγυπτος στηρίζει, εξάλλου, ανοιχτά τον Χαφτάρ, ενώ οι σχέσεις της με την Άγκυρα είναι το λιγότερο εχθρικές και οι διαφορές τους δεν περιορίζονται στη Λιβύη. Ο αλ Σίσι ανέβηκε στην εξουσία ανατρέποντας τους συμμάχους του Ερντογάν, Αδελφούς Μουσουλμάνους, και αυτό είναι από μόνο του μια “πηγή εχθρότητας” για τους δύο ηγέτες.

Αν ο Σάρατζ επικρατήσει τελικά στη Λιβύη, με την στρατιωτική βοήθεια της Τουρκίας, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα εγκατασταθεί εκεί μια νέα εστία Αδελφών Μουσουλμάνων. Αυτό όμως, σημαίνει για τον αλ Σίσι ένα νέο μέτωπο και στα δυτικά, παράλληλο με εκείνο των τζιχαντιστών στο Σινά, που έχει στα ανατολικά του. Και αυτό σίγουρα ο Αιγύπτιος πρόεδρος δεν το θέλει.