Μνήμες της Μεγάλης Ύφεσης ξυπνά η ανεργία στις ΗΠΑ

Το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας, 14,7%, καταγράφηκε στις ΗΠΑ από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης. Αν και κατά τι μικρότερο από το 16% που αναμενόταν, τα στοιχεία που δημοσίευσε το αμερικανικό υπουργείο Εργασίας δείχνουν ραγδαία μείωση της απασχόλησης. Και εξανεμίζει την ανεργία 3,5% που “έγραφαν” οι ΗΠΑ το Φεβρουάριο και που υπήρξε “ορόσημο” της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, και το οποίο ήταν ιστορικό χαμηλό πεντηκονταετίας.

Η έκθεση του υπουργείου κάνει λόγο για απώλεια 20,5 εκατομμύρια θέσεων εργασίας, ήτοι 8,7 εκατομμύρια περισσότερες από την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2009. Η ταχύτητα με την οποία χάθηκαν θυμίζει έντονα την περίοδο του 1933, όταν η ανεργία άγγιξε το 25%. Τις επτά εβδομάδες ως και το τέλος της πρώτης εβδομάδας του Μαΐου, 33,5 εκατομμύρια Αμερικανοί αιτήθηκαν επίδομα ανεργίας. Οι οικονομικοί αναλυτές κάνουν λόγο για πρωτοφανή ρυθμό πτώσης της απασχόλησης, η οποία αντανακλά την καθίζηση της οικονομίας.

Βεβαίως, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, το πραγματικό ποσοστό είναι μεγαλύτερο από το 14,7%, καθώς δεν προσμετρώνται μακροχρόνια άνεργοι που έχουν παύσει να αναζητούν εργασία, ούτε και όσοι εργαζόμενοι δουλεύουν με μειωμένο – πλέον – ωράριο και απολαβές. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν κάποιες ελπίδες ότι πολλοί άνεργοι θα επιστρέψουν στη δουλειά τους, αφού το 78,3% είναι καταχωρημένοι στην κατηγορία των προσωρινών απολύσεων. “Ένεση” προσλήψεων αναμένεται και από κλάδους που ωφελήθηκαν κατά τη διάρκεια των μέτρων περιορισμού, όπως οι μεταφορικές εταιρείες και τα διαδικτυακά καταστήματα.

Σύμφωνα με εκτίμηση της Goldman Sachs, όσο περισσότερες είναι οι καταγεγραμμένες προσωρινές απολύσεις, τόσο μεγαλύτερος αναμένεται να είναι ο ρυθμός ανάκαμψης της αγοράς. Βέβαια, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι “προσωρινές” δεν θα μετατραπούν σε μόνιμες, ιδίως αν η οικονομική κατάσταση επιδεινωθεί και αυξηθούν τα λουκέτα στις επιχειρήσεις.

Γυναίκες, έγχρωμοι και λατίνοι πλήττονται περισσότερο

Το “ταξικό πρόσημο” της απασχόλησης στις ΗΠΑ μαρτυρά και ο τριπλασιασμός του ποσοστού ανεργίας για τους αφροαμερικανούς, που κινείται πια στο 16,7% και είναι το υψηλότερο από το 2010. Για τους λατινοαμερικανικής καταγωγής πολίτες είναι ακόμα υψηλότερο, στο 18,9%, σε αντίθεση με 6% που ήταν το Μάρτιο(!) – πρόκειται για ρεκόρ δεκαετιών. Το θέμα, μάλιστα, των αφροαμερικανών και λατίνων έφτασε και στην ατζέντα της ομοσπονδιακής τράπεζας Fed.

Από τα στοιχεία της έκθεσης προκύπτει ότι μερίδα αυτών των ομάδων δεν υπολογίζεται καν στον ενεργό εργασιακά πληθυσμό, με αποτέλεσμα η πραγματική ανεργία να είναι υψηλότερη. Τα ποσοστά απασχόλησης για τους έγχρωμους δεν ξεπέρασαν, τον Απρίλιο, το 49% και το 51% για τους λατινοαμερικανικής καταγωγής. Ως επί το πλείστον απασχολούνται σε χαμηλά αμοιβόμενες εργασίες και είναι απολύτως ευάλωτοι σε οικονομικές κρίσεις, καθώς είναι οι πρώτοι που απολύονται.

Παρομοίως, οι γυναίκες που έχασαν την εργασία τους ήταν κατά 1,9 εκατομμύριο περισσότερες από τους άνδρες, λόγω του πλήγματος που υπέστη ο τομέας των υπηρεσιών, στον οποίο απορροφώνται περισσότερο. Η ανεργία για τις γυναίκες έφτασε το 16,2% (από 3,4% το Φεβρουάριο), ενώ για τους άνδρες έφτασε το 13,5% (από 3,6% το Φεβρουάριο).

Το “λάθος” στη μέτρηση και τα ανάμεικτα μηνύματα

Ένας από τους λόγους που η… εκτόξευση της ανεργίας τον Απρίλιο στις ΗΠΑ δεν ήταν τόσο δραματική όσο αναμενόταν έγκειται σε μια σημαντική μερίδα εργαζομένων που απουσίασαν από την εργασία τους για διάφορους λόγους, όχι όμως λόγω ασθενείας ή άδειας. Αυτοί ανέρχονται σε περίπου 9 εκατομμύρια και το ίδιο το υπουργείο ανέφερε ότι θα έπρεπε να καταγραφούν ως άνεργοι. Επίσης, δεν υπολογίζονται αυτοαπασχολούμενοι που έχουν μείνει χωρίς δουλειά, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί ταξί-Uber.

Έτσι, το πραγματικό ποσοστό της ανεργίας θα ήταν κοντά στο 20% (!), δυσθεώρητο για τα αμερικανικά δεδομένα. Πάντως, ο Αμερικανός πρόεδρος, σε συνέντευξή του στο Fox προέβλεψε ότι «οι δουλειές αυτές θα έρθουν πίσω πολύ σύντομα και η επόμενη χρονιά θα είναι πρωτοφανής». Όντως, παρά τις απολύσεις που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως η General Electric και η United Airlines, ορισμένοι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι το “πρώτο σοκ” πέρασε. Όσο αίρονται σταδιακά τα μέτρα ανά πολιτεία, θα ανακάμψει και η αγορά εργασίας.

Τη συγκρατημένη αισιοδοξία που επικρατεί στην Ουάσιγκτον τροφοδοτεί, σε ένα βαθμό, και η επανέναρξη των συνομιλιών για την εμπορική συνεργασία με την Κίνα. Οι δύο χώρες φαίνεται να προχωρούν στην πρώτη φάση της συμφωνίας που έχει διατυπωθεί, με στόχο να εξομαλυνθούν, έστω προσωρινά, οι εμπορικές τους σχέσεις. Η είδηση έδωσε μια ώθηση στη Γουόλ Στριτ αλλά και στις τιμές του πετρελαίου.

Ωστόσο, η απασχόληση στις ΗΠΑ δεν πρόκειται να φτάσει σε θετικούς ρυθμούς μεταβολής για αρκετούς μήνες ακόμα, και θα περάσουν χρόνια μέχρι να καλυφθούν όλες οι θέσεις που χάθηκαν το Μάρτιο και τον Απρίλιο. Μια μερίδα εργαζομένων θα αντιμετωπίσει σοβαρά εμπόδια επανένταξης στην αγορά εργασίας, λόγω υποκείμενων προβλημάτων υγείας και αδυναμίας πρόσβασης σε υπηρεσίες παιδικής φροντίδας.

Τέλος, υπάρχουν ανησυχίες για τη διαβόητη επίπτωση της αύξησης της ανεργίας στην εγχώρια κατανάλωση. Μια μείωση της κατανάλωσης ενδέχεται να προκαλέσει με τη σειρά της ακόμα περισσότερες απώλειες θέσεων εργασίας, ή στην καλύτερη περίπτωση να εμποδίσει την επιστροφή των προσωρινά απολυμένων.