Παλαιστινιακό: Η oικονομική & χωροταξική ασφυξία ως υβριδικός πόλεμος

Η φτώχεια και η ανέχεια των Παλαιστινίων προφανώς αξιολογήθηκαν ως εκφάνσεις μίας στρατηγικής ανάσχεσης της δημογραφικής ανάπτυξης και των όποιων προοπτικών οικονομικής ανάπτυξης. Οι επιλογές αυτές ουσιαστικά ενίσχυσαν τους ακραίους της Χαμάς και δεν πρόσφεραν στο PLO (αρχικά) και στη συνέχεια στη Φατάχ τη δυνατότητα να περιορίσουν (με πολιτικούς όρους και όρους αποδοχής των μέσων προώθησης του παλαιστινιακού κινήματος) την απήχηση της Χαμάς.

Η πολιτική του Ισραήλ έφερε στοιχεία ενός υβριδικού πολέμου με αποτέλεσμα το Σεπτέμβρη του 2022 το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Ζητημάτων του ΟΗΕ (UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs) να καταγράψει σημαντική αύξηση «των επιπέδων ψυχικών προβλημάτων στον πληθυσμό της Γάζας, ειδικά μεταξύ των παιδιών, πολλά εκ των οποίων έχρηζαν ανάγκης υπηρεσιών αντιμετώπισης ψυχικών προβλημάτων και ψυχολογικής υποστήριξης». Ήταν το αναμφισβήτητο αποτύπωμα μία μακροχρόνιας πολιτικής η οποία άτυπα παράβαινε την καταστατική υποχρέωση του Ισραήλ να παρέχει τα στοιχειώδη στον Παλαιστινιακό λαό. Μία μακροχρόνια στρατηγική που στόχευε σε ποιοτικές παραμέτρους διαβίωσης που ξεπερνούσαν τις εμφανείς υποχρεώσεις ενός κράτους δικαίου έναντι ενός λαού που βρισκόταν υπό πίεση λόγω των πολλαπλών προβλημάτων που είχε επιφέρει η στρατηγική των Ισραηλινών.

Οι Παλαιστίνιοι ζούσαν σε μία διαρκή «κατάσταση απογοήτευσης και επιδείνωσης της ψυχολογικής κατάστασης τους λόγω των επιδεινούμενων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών» (UNRWAHealthProgram). Όπως καταγράφηκε σε εκπαιδευτικό workshop του UN Relief and Works Agency for Palestinian Refugees in the Near East τον Σεπτέμβριο του 2022, 87,000 άτομα στη Λωρίδα της Γάζας ζήτησαν ψυχολογική υποστήριξη, προκειμένου να αντιμετωπίσουν προβλήματα που αφορούσαν την ψυχική τους υγεία.

Όπως επισημάνθηκε, «τα κοινά συμπτώματα που εμφάνισαν όσα άτομα ζήτησαν βοήθεια περιλάμβαναν κατάθλιψη και επιληπτικές κρίσεις, ενώ καταγράφηκαν και περιπτώσεις που αφορούσαν παθολογικές ασθένειες που είχαν ψυχολογικά αίτια». Ήταν σαφές ότι αυτή ήταν παρενέργεια ενός άτυπου, υποδόριου υβριδικού πολέμου τον οποίο είχε ενεργοποιήσει το Ισραήλ και δεν είχε ως στόχο τους εξτρεμιστές της Χαμάς αλλά τους Παλαιστίνιους πολίτες 65% των οποίων ζουν κάτω από το όριο φτώχειας.

Ο Dr. Sami Owaida του Gaza Mental Health Program απέδωσε το σύνολο των ψυχολογικών προβλημάτων των κατοίκων της Γάζας στην «ισραηλινή κατοχή και στον επί 15 έτη αποκλεισμό της». Ουσιαστικά η πολιτική του Ισραήλ επέβαλλε ένα τρομακτικό ποσοστό ανεργίας (60%). Ήδη όπως είχε καταγραφεί στην κρίση του Μαΐου 2021 οι μεγάλες καταστροφές τη Λωρίδα της Γάζας καθώς και οι εκατοντάδες νεκροί και τραυματίες προκάλεσαν «ψυχολογικό σοκ» που επιδεινώθηκε από την έλλειψη ηλεκτρικού και νερού. Τα παραπάνω αποτέλεσαν εκφάνσεις ενός πολυεπίπεδου υβριδικού πολέμου.

Έκθεση ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό

Η έκθεση του ΟΗΕ (UNDP) που δημοσιοποιήθηκε στις 9/11/2023 επισημαίνει ότι η οικονομία στη Λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Όχθη βυθίστηκε στα προ δεκαετίας επίπεδα, ενώ όλοι οι οικονομικοί δείκτες δείχνουν πλήρη κατάρρευση. Με απλά λόγια δεν υπάρχει μέλλον για ένα μεγάλο μέρος των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ αμφίβολη είναι και η επιβίωσή τους στη Δυτική Όχθη. Επισημαίνεται ότι «τον τελευταίο μήνα λόγω του πολέμου 61% των θέσεων εργασίας στη Γάζα και 24% στη Δυτική Όχθη χάθηκαν. Το ΑΕΠ υποχώρησε κατά 4,2% σε ένα μήνα σε σύγκριση με την προ πολέμου περίοδο (απώλεια 857 εκ. δολ). Πριν από την παρούσα κρίση το 80% των κατοίκων της Γάζας επιβίωναν από τη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ περί το 80% των νέων ήταν άνεργοι».

Τα παραπάνω έχουν ιδιαίτερη σημασία, αφού οι οικονομικές συνθήκες επηρεάζουν δυσμενώς την ψυχική υγεία. Η έρευνα του International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank (MENTAL HEALTH in the West Bank and Gaza / Νοέμβριος 2022) είναι αποκαλυπτική για τις παρενέργειες της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, του πολέμου και των στερήσεων που προκάλεσε ο πολυετής αποκλεισμός της Γάζας.

Η παρούσα καταστροφή της Γάζας επιδεινώνει τα παραπάνω δεδομένα. Σε κάθε περίπτωση η πολιτική του Ισραήλ εμπεριέχει στοιχεία ή (τουλάχιστον) ενδείξεις υβριδικού χαρακτήρα. Το αν αποτελούσαν εξ αρχής πρωτογενή στόχο, είναι ζήτημα ερμηνείας. Η υιοθέτηση αυτής της πολιτικής ωστόσο ενέχει σαφή στοιχεία από-ανθρωποποίησης των Παλαιστινίων και ενός ιδιότυπου απαρτχάιντ, γεγονός που είχε επισημάνει από τον Αύγουστο του 2021 με παρέμβαση του στη Haaretz o Gideon Levy.