Ποιον εξυπηρετεί η ένταση στην Υπερδνειστερία

Η ένταση που σημειώθηκε τα τελευταία 24ωρα στην Υπερδνειστερία, το de facto κράτος που έχουν συγκροτήσει οι Ρώσοι αυτονομιστές στην Μολδαβία, φέρνει ραγδαίες εξελίξεις στο Ουκρανικό. Η πρόεδρος της χώρας ανακοίνωσε πως η Μολδαβία εγκαταλείπει την ουδετερότητα της, συντασσόμενη με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Μόσχας και αποστέλλοντας ανθρωπιστική βοήθεια στο Κίεβο.

Είχε προηγηθεί ένα μπαράζ βομβιστικών επιθέσεων σε μία σειρά από “κρατικούς” στόχους της Υπερδνειστερίας, για τις οποίες υπάρχει ακόμα πέπλο μυστηρίου. Οι Αμερικανοί, τηρώντας παραδόξως συγκρατημένη στάση, δήλωσαν πως “δεν γνωρίζουν τί συμβαίνει, αλλά παρακολουθούν”. Οι Ρώσοι αποσχιστές κατηγόρησαν τους Ουκρανούς, οι Ουκρανοί απέδωσαν τις επιθέσεις στους Ρώσους και η Μόσχα μίλησε για “προβοκάτσια”, προκειμένου να παρασυρθεί η Υπερδνειστερία στον πόλεμο.

Σε δύσκολη θέση είναι σίγουρα η Μολδαβή πρόεδρος Μάια Σάντου, που βλέπει με τρόμο τον πόλεμο να “χτυπά τις πόρτες” της χώρας της. Να σημειωθεί πως πριν το μπαράζ των επιθέσεων στην Υπερδνειστερία, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε απευθύνει έκκληση στην Μολδαβία και στο Αζερμπαϊτζάν να εγκαταλείψουν την πολιτική ουδετερότητας τους στο Ουκρανικό, ισχυριζόμενος πως η Ρωσία “θα τους επιτεθεί”.

Σχεδόν ταυτόχρονα, ήρθαν οι δηλώσεις του Ρώσου στρατηγού Μινεκάγεφ για την “καταπίεση των Ρώσων στην Μολδαβία”, δηλώσεις που σήμαναν συναγερμό στην μολδαβική κυβέρνηση. Την καταπίεση του ρωσικού πληθυσμού στο Ντονμπάς επικαλέστηκε ο Πούτιν για να εισβάλει στην Ουκρανία και παλαιότερα στην Νότια Οσετία στην Γεωργία. Σε αυτό το κλίμα ξέσπασαν οι βομβιστικές επιθέσεις στην Υπερδνειστερία.

Οι επιθέσεις είχαν όλα τα στοιχεία μιας συντονισμένης υβριδικής επίθεσης, χωρίς να είναι ξεκάθαρο ποιος είναι ο ενορχηστρωτής της. Αν και το μόνο που προκάλεσαν ήταν υλικές ζημιές ο αντίκτυπος τους ήταν ευρύτερος, καθώς η Μολβαδία συντάχθηκε με την Δύση, μία εξέλιξη που δεν εξυπηρετεί την Ρωσία.

Υπερδνειστερία, μία “παγωμένη σύγκρουση”

Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες “παγωμένες συγκρούσεις” του μετασοβιετικού κόσμου, το Ναγκόρνο Καραμπάχ στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, την Νότια Οσετία και την Αμπχαζία στην Γεωργία και το Ντονμπάς στην Ουκρανία, ελάχιστες συγκρούσεις σημειώθηκαν στην Υπερδνειστερία, μετά τον σύντομο εμφύλιο του 1992, όταν οι ρωσικοί πληθυσμοί είχαν πάρει τα όπλα, αντιδρώντας στην ανεξαρτητοποίηση της Μολδαβίας από την Μόσχα.

Από τότε η Υπερδνειστερία έχει το δικό της νόμισμα, το δικό της κοινοβούλιo και τον δικό της στρατό, ενώ τις σημαίες και τα δημόσια κτίρια κοσμούν ακόμα και σήμερα σοβιετικά σύμβολα, κάτι σύνηθες στις “Δημοκρατίες” που έχουν συγκροτήσει οι ρωσικοί πληθυσμοί στον μετασοβιετικό κόσμο. Η Μόσχα απέφυγε να αναγνωρίσει την “Δημοκρατία” των Ρώσων αποσχιστών στην Υπερδνειστερία, όπως δεν έχει αναγνωρίσει την αντίστοιχη των Αρμένιων αυτονομιστών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αναμένεται βεβαίως η απάντηση της μετά την αλλαγή στάσης της Μολδαβίας στο Ουκρανικό, με τους Ρώσους να επαναλαμβάνουν συνεχώς τις απειλές για πλήγματα και αντίποινα σε όσες χώρες βοηθούν το Κίεβο.

Για να φτάσει ο ρωσικός στρατός στην Υπερδνειστερία, πρέπει να προηγηθεί εισβολή στην Οδησσό, καθώς ο ρωσικός θύλακας συνορεύει με την ουκρανική πόλη. Στην Υπερδνειστερία σταθμεύουν ορισμένες ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις, με ανεπαρκή όμως οπλισμό και δεν μπορούν να καμία περίπτωση να σηκώσουν το βάρος μιας επίθεσης στην Οδησσό.

Όμως οι δηλώσεις του Ρώσου στρατηγού για την ανάληψη ελέγχου του Ντονμπάς και του «ουκρανικού νότου για να ανοιχτεί διάδρομος προς την Υπερδνειστερία», ουσιαστικά προαναγγέλλουν μία επικείμενη ρωσική επίθεση στην Οδησσό, πόλη σημαίνουσα στην ρωσική ιστορία που υπήρξε τμήμα της “Novorossiya”. Bεβαίως στην πράξη δεν θα είναι μία εύκολη επιχείρηση για τον ρωσικό στρατό, την στιγμή που οι Ουκρανοί υπερ-εξοπλίζονται από την Δύση και είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν μέχρι τέλους.

Όπως η Βεσσαραβία

Η Επανάσταση των Μπολσεβίκων συγκρότησε την Λαϊκή Δημοκρατία της Μολδαβίας, ως αυτόνομη δημοκρατία, με τμήμα της την Υπερδνειστερία, τμήμα μιας διαφιλονονικούμενης περιοχής, γνωστής τότε ως Βεσσαραβία. Την Βεσσαραβία κατέλαβε λίγο μετά το 1918 ο ρουμανικός στρατός, που είχε συστρατευτεί με την Αντάντ στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ΕΣΣΔ δεν αναγνώρισε την ενσωμάτωση της Βεσσαραβίας στην Ρουμανία, την οποία χαρακτήριζε δύναμη κατοχής. Η Βεσσαραβία, στην κυριολεξία, άλλαξε χέρια εν μέσω του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Με το διαβόητο Σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, αποδόθηκε στην Σοβιετική Ένωση, εν άγνοια του τότε βασιλιά της Ρουμανίας Καρόλου.

Με την Ρουμανία να απειλούνταν με τον περαιτέρω διαμελισμό της (καθώς οι Ούγγροι και οι Βούλγαροι σύμμαχοι των Ναζί διεκδικούσαν την Τρανσυλβανία και την Δοβρουτσά) ο Κάρολος (υπό το βάρος και πολλών σκανδάλων) υποχρεώνεται σε παραίτηση και την εξουσία αναλαμβάνει ο στρατηγός Αντονέσκου, ένας υποστηρικτής του Άξονα. Ο Αντονέσκου σύντομα θα εξελιχθεί σε έναν από τους “αγαπημένους” στρατηγούς του Χίτλερ, σε τέτοιο βαθμό που ο Φύρερ να “κλείνει τα μάτια” στην βίαιη διάλυση του πανίσχυρου εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος της Σιδηράς Φρουράς που προχώρησε ο Ρουμάνος Στρατηγός.

Με την γερμανική εισβολή στην Σοβιετική Ένωση, η Βεσσαραβία επέστρεψε στην Ρουμανία, καθώς ο Αντονέσκου υποστήριξε στρατιωτικά τον Χίτλερ στο Ανατολικό Μέτωπο. Η ακμαία εβραϊκή κοινότητα της Βεσσαραβίας αντιμετώπισε στυγνές διώξεις από το καθεστώς Αντονέσκου (τον αντισημιτισμό του οποίου ξεπερνούσαν μόνο οι αιμοσταγείς εξτρεμιστές της Σιδηράς Φρουράς) με μόλις μερικούς δεκάδες Εβραίους να απομένουν με την λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το τέλος του Πολέμου έφερε την επιστροφή της Βεσσαραβίας στην ΕΣΣΔ και την εκτέλεση του Αντονέσκου για εγκλήματα πολέμου.

Σε αντίθεση με την ξεχασμένη πλέον Βεσσαραβία, η Υπερδνειστερία είναι και πάλι στο προσκήνιο και αναμένεται να αποτελέσει το νέο πεδίο αντιπαράθεσης στον πόλεμο της Ουκρανίας. Φυσικά, σε αντίθεση με τους Ουκρανούς, οι κάτοικοι της θα χαιρετίσουν ως απελευθερωτική μία ενδεχόμενη είσοδο του ρωσικού στρατού στην Υπερδνειστερία, αφού προηγουμένως καταληφθεί η Οδησσός σε μία σύγκρουση που δεν αναμένεται να είναι “περίπατος” για τον ρωσικό στρατό.