Πολιτισμικά ασύμβατη η Τουρκία με την Ευρώπη

Το ζήτημα των ευρω-τουρκικών προοπτικών θα πρέπει να αναλυθεί στην βάση ενός ερωτήματος: Θέλει πραγματικά η Τουρκία να γίνει μία ευρωπαϊκή χώρα με ό,τι συνεπάγεται αυτό και έχοντας καθ’όλα σεβασμό στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο; Ξεκινώντας την ανάλυση, θα πρέπει να εξετάσουμε ποια είναι η εσωτερική κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία. Διακρίνουμε τέσσερις διαφορετικές κοινωνικές τάσεις στην Τουρκία. Η Κωνσταντινούπολη που αποτελεί την οικονομική καρδιά της Τουρκίας διαθέτει πάμπολλες εθνικές και θρησκευτικές ομάδες. Είναι μία πόλη κοσμοπολίτικη και εντελώς εξευρωπαϊσμένη.

Οι κάτοικοι της Πόλης διαπνέονται από ευρωπαϊκό αέρα και αυτό διότι: α) Γεωγραφικά ανήκουν στην Ευρώπη β) Συναναστρέφονται με πλήθος ξένων (Ευρωπαίων) όπου ανταλλάσσουν απόψεις και συνεργάζονται σε πολλούς τομείς όπως τα πανεπιστήμια. γ) Υιοθετούν πολλούς ευρωπαϊκούς νεωτερισμούς όπως στο ντύσιμο και στην παιδεία τους.

Παράλληλα η τεχνολογική εξοικείωση των Κωνσταντινουπολιτών τους φέρνει ολοένα και πιο κοντά σε επαφή με τα τεχνολογικά επιτεύγματα της Δύσεως. Βλέποντας αυτά είναι δύσκολο να πούμε πως οι κάτοικοι της Πόλης δεν είναι κοντά στις ευρωπαϊκές αξίες

Περνώντας από την Πόλη στην παραλιακή ακτογραμμή της Τουρκίας διακρίνεται τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικο-θρησκευτικό επίπεδο η απομάκρυνση των ανθρώπων από κάθε τύπου συντηρητισμό και οπισθοδρόμηση. Από τις τελευταίες εκλογές στην Τουρκία μπορεί κάποιος να παρατηρήσει ότι η παραλιακή ακτογραμμή με εξέχουσα πόλη την Σμύρνη καταψήφισε το κυβερνών κόμμα. Αυτό σημαίνει ότι οι κάτοικοι αποστρέφονται την επιθετική ρητορική και πρακτική εις βάρος άλλων χωρών.

Επίσης οι άνθρωποι που κατοικούν στην παραλιακή ζώνη έρχονται σε επαφή με άλλους λαούς συχνότερα λόγω οικονομικο-εμπορικών συμφωνιών ή για τουρισμό. Αυτό δίνει την ευκαιρία να συναναστραφούν μ’ άλλους πολιτισμούς και να γνωρίζουν νέα πράγματα. Ουσιαστικά αυτό βοηθά και στην κατανόηση και διάδοση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, οπότε υπάρχει μία εξοικείωση μ’αυτόν βλέποντας και τα οικονομικά οφέλη που αποκομίζουν έχοντας συναναστροφή μ’αυτούς. Ακόμα και στον τομέα της θρησκείας οι κάτοικοι της παραλιακής ζώνης της Μικράς Ασίας διατηρούν μία χαλαρή επαφή με την θρησκεία.

Στα ενδότερα της Τουρκίας

Φεύγοντας από την παραλιακή ζώνη εισερχόμαστε στα ενδότερα της Τουρκίας στην επαρχία της Ανατολίας. Εκεί διαπιστώνουμε την ύπαρξη μεγάλων αντιφάσεων ανάμεσα στους κατοίκους αυτούς σε σχέση με τις άλλες δύο περιοχές. Στην Ανατολία κυριαρχεί ο συντηρητισμός και η πίστη στα πατροπαράδοτα έθιμα και στη θρησκεία. Τα πράγματα είναι ιδιαιτέρως δύσκολα διότι παρατηρούνται πολλές φορές περιπτώσεις παραβίασης τους διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι Κούρδοι όπου διαμένουν στα νοτιοανατολικά κυρίως σύνορα της Τουρκίας έχουν υποστεί πολλές φορές την βαρβαρότητα των τουρκικών αρχών. Σ’αυτούς βλέπουμε την θέληση για ίδρυση ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους και βέβαια είναι φίλοι των Ευρωπαίων. Επιπρόσθετα στην Τουρκία εδώ και πολλά χρόνια καταπατάται το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου όπως και τα ατομικά δικαιώματα. Αυτό ισοδυναμεί με ταχεία απομάκρυνση από την Ευρώπη διότι αυτά είναι αντίθετα προς τις ευρωπαϊκές αξίες.

Το μεγάλο ερώτημα είναι και όσον αφορά την ταυτότητα του Ευρωπαίου και της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Μια ευρωπαϊκή κουλτούρα η οποία θεμελιώθηκε στην αρχαία ελληνική παιδεία, στο Ρωμαϊκό δίκαιο ως αρχή διοικήσεως και τέλος στην θρησκεία του Χριστιανισμού. Αυτοί είναι οι θεμέλιοι λίθοι της Ευρώπης.

Όταν προκύπτει το ζήτημα της Τουρκίας εμπίπτει κατευθείαν σ’ένα υπαρξιακό-ταυτοτικό θέμα της Ευρώπης. Η τουρκική κοινωνία έχει τις δικές της θρησκευτικές και κοινωνικές αντιλήψεις. Βασίζεται σ’ ένα σύστημα ολοκληρωμένο το οποίο όμως έρχεται εντελώς σ’αντίθεση με το ευρωπαϊκό, διαφωνώντας συνειδητά με τις θεμελιακές αξίες της Ευρώπης.
Κλείνοντας διαπιστώνεται ότι οι πρόσφατες εξελίξεις και ο σταδιακά μεγαλύτερος εναγκαλισμός της πολιτικής Ερντογάν με συγκεκριμένες αραβικές χώρες οδηγεί ολοένα και περισσότερο πιο μακριά από την Ευρώπη κάνοντας την ευρωπαϊκή και ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας να θεωρείται σαν ένα όνειρο θερινής νυκτός.