Σανίδα σωτηρίας για Μέρκελ και Σουλτς ο μεγάλος συνασπισμός

του Γιώργου Λυκοκάπη  – 

Αυλαία έχουμε στο πολιτικό θρίλερ της Γερμανίας. Η Άγκελα Μέρκελ και ο Μάρτιν Σουλτς κατέληξαν σε συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού. Καγκελάριος θα παραμείνει η Άγκελα Μέρκελ, με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) να αναλαμβάνει νευραλγικά υπουργεία. Μεταξύ άλλων το υπουργείο Εργασίας, το υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Οικονομικών, θα ελέγχονται από τους Σοσιαλδημοκράτες.

Ο διάδοχος του χριστιανοδημοκράτη πολιτικού Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα προέρχεται από ένα κόμμα που προεκλογικά υποστήριζε την κοινωνική δικαιοσύνη, έναντι των μέτρων λιτότητας. Ο επικεφαλής του SPD ήδη καλλιέργησε προσδοκίες για «σοσιαλδημοκρατική σφραγίδα» και για «κοινωνική αγορά εργασίας». Φυσικά είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε για αλλαγή πορείας στην γερμανική οικονομική πολιτική.

Όμως, στον τομέα του μεταναστευτικού σίγουρα θα έχουμε αλλαγή στάσης. Το υπουργείο Εσωτερικών θα περάσει στους Γερμανούς Χριστιανοκοινωνιστές (CSU). Το κόμμα του Χορστ Ζεεχόφερ είχε συγκρουστεί σφοδρά με την καγκελάριο για το μεταναστευτικό ζήτημα, κατά την διάρκεια της προηγούμενης κυβέρνησης.

Στον δρόμο του Κόρμπιν

Οι επόμενες μέρες είναι κρίσιμες καθώς τα μέλη του SPD θα κρίνουν την συμφωνία για τον μεγάλο συνασπισμό σε εσωκομματική ψηφοφορία. Ο άτυπος επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του SPD, ο πρόεδρος της Νεολαίας του κόμματος Κέβιν Κίνερτ, θέλει να εμποδίσει τον σχηματισμό κυβέρνησης. Θεωρεί πως η συγκυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών με τους Χριστιανοδημοκράτες θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε εξαΰλωση το εκλογικό ποσοστό του SPD.

Σύμφωνα με τον Κίνερτ το SPD πρέπει να κάνει μία ριζική στροφή προς τα αριστερά, κατά τα πρότυπα του ηγέτη των Βρετανών Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν. Ο παλιός ακτιβιστής έχει καταφέρει να φέρει τους Άγγλους Εργατικούς σε τροχιά εξουσίας, διαψεύδοντας τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων και των βρετανικών ΜΜΕ.

Παρόλο που το κατεστημένο του Εργατικού Κόμματος τον υπονόμευε διαρκώς, ο Κόρμπιν κατόρθωσε να επικρατήσει σε όλες τις εσωκομματικές αναμετρήσεις χάρη στις ψήφους των νέων μελών του κόμματος. Είναι ο λόγος που ο Κίνερτ ξεκίνησε εκστρατεία εγγραφής νέων μελών στο SPD. Εάν το επιτύχει έχει ελπίδες να καταψηφιστεί η πρόταση συγκυβέρνησης και να οδηγηθεί η Γερμανία σε νέες εκλογές.

Μέρκελ και Σουλτς τρέμουν νέες εκλογές

Ο Σουλτς θέλει πάση θυσία να αποφευχθεί μία επαναληπτική εκλογική αναμέτρηση. Γνωρίζει πως σε συνθήκες πόλωσης το SPD κινδυνεύει να λάβει ακόμα χαμηλότερο ποσοστό από το 20%, που εξασφάλισε στις τελευταίες εκλογές. Δεν θα έχει κανένα μέλλον στο κόμμα αν επικρατήσει η αριστερή πτέρυγα, καθώς τον θεωρεί “φθαρμένο προϊόν”. Ο Σουλτς διασώζεται πολιτικά μόνο αν προχωρήσει η συγκυβέρνηση του κόμματος του με τους χριστιανοδημοκράτες (CDU), στο πλαίσιο της οποίας έχει εξασφαλίσει το υπουργείο Εξωτερικών.

Ούτε η Μέρκελ επιθυμεί μία νέα αναμέτρηση. Το CDU θα πρέπει να βρει αντικαταστάτη. Η καγκελάριος θεωρείται πλέον “βαρίδι” για το ίδιο της το κόμμα. Έχασε περίπου επτά μονάδες σε σχέση με την αναμέτρηση του 2013, πληρώνοντας ακριβά την πολιτική των “ανοιχτών θυρών” στο μεταναστευτικό. Είναι φανερό πως η Μέρκελ δεν εμπνέει πια τους Γερμανούς, όπως στο παρελθόν.

Η Γερμανίδα πολιτικός δεν μπορεί να υπολογίζει σε συμμαχία με το κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP), ένα παραδοσιακό κυβερνητικό εταίρο των γερμανών Χριστιανοδημοκρατών. Υπό την ηγεσία του Κρίστιαν Λίντνερ, το FDP υιοθέτησε λαϊκίστικες αντιμεταναστευτικές και αντιευρωπαϊκές θέσεις. Ο επικεφαλής του FDP αποχώρησε από τις συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης τον περασμένο Νοέμβριο, προκαλώντας πολιτικό αδιέξοδο.

Η δήλωση του Λίντνερ ότι «είναι καλύτερα να μην κυβερνήσουμε καθόλου, από το να κυβερνήσουμε λάθος», έκανε πολλούς στην Γερμανία να τον παρομοιάσουν με τον Ντόναλντ Τραμπ. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η επανάληψη του μεγάλου συνασπισμού μοιάζει μονόδρομος για την σωτηρία της Μέρκελ και του Σουλτς. Πόσο μάλλον όταν καραδοκεί η αντιευρωπαϊκή Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD).

Η απειλή της Ακροδεξιάς

Για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας ένα ακροδεξιό κόμμα εισήλθε στο Κοινοβούλιο, κατακτώντας μάλιστα την τρίτη θέση. Σε αντίθεση με τους Αυστριακούς ομολόγους της, η Μέρκελ απέκλεισε εξαρχής το AfD από τις συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο η θέση του AfD είναι στο πολιτικό περιθώριο, καθώς αποτελεί «ντροπή για την Γερμανία».

Εκλογικό προπύργιο του AfD είναι τα υποβαθμισμένα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, όπου κέρδισε το 23% των ψήφων. Υπάρχει κίνδυνος η επανάληψη των εκλογών να εκτινάξει τα ποσοστά της γερμανικής Ακροδεξιάς. Η νέα αναμέτρηση θα γίνει σε κλίμα γενικευμένης απαξίωσης, με αποτέλεσμα το AfD να εμφανιστεί σαν η φωνή των μη προνομιούχων. Φυσικά και η συναίνεση των μεγάλων κομμάτων μπορεί να τροφοδοτήσει την Ακροδεξιά, αν θυμηθούμε τι προηγήθηκε στην Αυστρία.

Οι Μέρκελ και Σουλτς, όμως, ελπίζουν πως μακροπρόθεσμα τα ποσοστά του AfD θα ξεφουσκώσουν. Το AfD δεν έχει την πολιτική εμπειρία της αυστριακής Ακροδεξιάς και έχει ήδη εμφανίσει διαλυτικές τάσεις. Εξάλλου, οι δύο πολιτικοί αρχηγοί έχουν το “υπερόπλο” Σόιμπλε για να αντιμετωπίσουν τους ακροδεξιούς στο Κοινοβούλιο.

Αν ξεπεραστεί ο σκόπελος των εσωκομματικών εκλογών στο SPD, ο μεγάλος συνασπισμός είναι καταδικασμένος να πετύχει. Η Μέρκελ γνωρίζει πως δεν θα διεκδικήσει άλλη θητεία, ενώ είναι η μόνη ευκαιρία για το κόμμα του Σουλτς να αφήσει μία ιστορική παρακαταθήκη. Θα πρέπει να προχωρήσουν σε μία θαρραλέα αλλαγή πολλών ξεπερασμένων κανονισμών στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, σε συνεργασία με τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν.

“Όποιος αργήσει να κάνει τις επιλογές του, τιμωρείται από την ζωή” είχε πει ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ στον Έριχ Χόνεκερ. Η Άγκελα Μέρκελ και ο Μάρτιν Σουλτς πρέπει να θυμούνται τα λόγια του τελευταίου προέδρου της Σοβιετικής Ένωσης στον πρώην ηγέτη της κομμουνιστικής Ανατολικής Γερμανίας. Διότι εάν η συγκυβέρνηση περιοριστεί σε μία ανταλλαγή θέσεων στον κρατικό μηχανισμό, αυτό που οι Αυστριακοί αποκαλούν proporz, το αποτέλεσμα στις επόμενες εκλογές θα είναι πολιτικά καταστροφικό για τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού.