Σε διχασμό σπρώχνει την Αρμενία ο Πασινιάν

Η εμμονή του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν με την εξουσία τον έφερε τελικά αντιμέτωπο και με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Ονίκ Γκασπαριάν. Η διαμάχη ενδέχεται να επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις καθώς ο πρόεδρος της Αρμενίας Αρμέν Σαρκισιάν αρνήθηκε να υπογράψει την απόφαση αποπομπής του Γκασπαριάν.

Ο ιστότοπος της Προεδρίας αναφέρει, σύμφωνα με το rferl.org, ότι o Σαρκισιάν θεώρησε την καρατομή του Γκασπαριάν αντισυνταγματική. Η κίνηση του προέδρου έδωσε στον Πασινιάν πέντε ημέρες προθεσμία, ώστε να υποβάλει εκ νέου την απόφαση αποπομπής. Ωστόσο, ο Πασινιάν ανακοίνωσε αμέσως ότι την ξανάστειλε στον πρόεδρο. Η συνθηκολόγηση της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν, έχει καταστήσει ανεπιθύμητο τον πρωθυπουργό σε αντιπολίτευση, εκκλησία, στρατό και στην πλειοψηφία των πολιτών, καθώς του επιρρίπτουν την ευθύνη για τη διαχείριση του πολέμου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Ο Πασινιάν συνεχίζει να κατηγορεί τις προηγούμενες κυβερνήσεις ότι δεν προχώρησαν στον εξοπλισμό των ενόπλων δυνάμεων επειδή ήταν βουτηγμένες στη διαφθορά. Η κόντρα με το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων αφορά και τη χρησιμοποίηση των ρωσικών πυραύλων Iskander στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ο πρώην πρόεδρος της Αρμενίας Σεργκέι Σαρκισιάν –απομακρύνθηκε από την εξουσία το 2018 μέσω μαζικών διαδηλώσεων– κατηγόρησε τον Πασινιάν ότι δεν αξιοποίησε όπως έπρεπε τους Iskander, τους οποίους η Αρμενία απέκτησε το 2016.

Αυτός απάντησε ότι οι Iskander ενεργοποιήθηκαν κατά στόχων του αζερικού στρατού, αλλά αποδείχθηκαν άχρηστοι, είτε διότι δεν προκάλεσαν έκρηξη κατά την επαφή με το στόχο, είτε γιατί είχαν μόνο 10% αποτέλεσμα. Ο υπαρχηγός του αρμενικού Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων αντιστράτηγος Τιράν Κατσαριάν, αντέδρασε άμεσα χαρακτηρίζοντας ανόητη, τη δήλωση Πασινιάν για «το 10% της αποτελεσματικότητας των Iskander». Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός απαίτησε από τον πρόεδρο της Αρμενίας να τον καρατομήσει, το οποίο και έπραξε στις 24 Φεβρουαρίου.

Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας εξέδωσε από την πλευρά του ανακοίνωση, αρνούμενο τον ισχυρισμό Πασινιάν: «Όλοι οι πύραυλοι Iskander 9K720-E που παραδίδονται στην Αρμενία είναι ασφαλείς και στους χώρους αποθήκευσής τους». Επισήμανε δε, ότι οι πύραυλοι «χρησιμοποιήθηκαν επιτυχώς στη Συρία ενάντια σε διεθνείς τρομοκράτες οργανώσεις και αναγνωρίζονται σε διεθνές επίπεδο ως οι καλύτεροι στη συγκεκριμένη κατηγορία των όπλων. Προφανώς, ο Πασινιάν παραπλανήθηκε από κάποιον».

Ο ρόλος της Ρωσίας

Η Μόσχα έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει το πολιτικό μέλλον του Πασινιάν. Η ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών ερμηνεύεται ως δυσαρέσκεια καθώς ο Πασινιάν έβγαλε άχρηστους τους Iskander. Αμυντικοί αναλυτές του επιρρίπτουν ευθύνες, ότι δεν χτύπησε τις βάσεις των τουρκικών drones πριν απογειωθούν, τα οποία έκριναν την έκβαση του πολέμου και έδωσαν τη νίκη στο Αζερμπαϊτζάν.

Ο Πασινιάν ανακοίνωσε μεταρρύθμιση των ενόπλων δυνάμεων σε στενή συνεργασία με τη Ρωσία και τηλεφώνησε στον Βλαντιμίρ Πούτιν για να ζητήσει στήριξη στην αντιπαράθεση του με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων. Ωστόσο, οι Αρμένιοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι έχουν από την πλευρά τους επαφές με τους Ρώσους ομολόγους τους, για να έχουν ιδία άποψη για το τι πραγματικά συμβαίνει. Η Μόσχα δεν εμπιστεύεται τον Πασινιάν, αλλά φαίνεται διστακτική στο να υποστηρίξει μια από τις δύο πλευρές, μια κίνηση που ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει τη σύμμαχο χώρα. Ο Πούτιν κάλεσε τις δύο πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση.

Επιπλέον, η απόφαση του προέδρου της Αρμενίας Σαρκισιάν να θεωρήσει την απόφαση Πασινιάν για την αποπομπή του στρατηγο αντισυνταγματική, δημιουργεί νέα δεδομένα. Η Προεδρία είχε ανακοινώσει ότι ο Σαρκισιάν συναντήθηκε με τον στρατηγό, χωρίς όμως να αποκαλύψει το περιεχόμενο των συνομιλιών τους. Η απόφαση του Σαρκισιάν βασίζεται στο σκεπτικό, ότι κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου που είναι σε ισχύ, η αποπομπή του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων δεν αποτελεί μια τακτική αλλαγή προσωπικού.

Η θέση του προέδρου

Σύμφωνα με το Σύνταγμα οι ένοπλες δυνάμεις διασφαλίζουν την άμυνα, την ασφάλεια, την εδαφική ακεραιότητα και το απαραβίαστο των συνόρων της Αρμενίας. Ο Σαρκισιάν επισήμανε με δήλωσή του ότι δεν υποστηρίζει καμία πλευρά και ότι «οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να διατηρήσουν την πολιτική τους ουδετερότητα». Ο Πασινιάν κάλεσε τους υποστηρικτές του, να υποστηρίξουν το κοινοβούλιο, όπως και έπραξαν με διαδηλώσεις και κατήγγειλε τη δήλωση του στρατηγού Γκασπαριάν, ο οποίος ζητούσε την παραίτησή του, ως «απόπειρα πραξικοπήματος».

Ο πρωθυπουργός συνεχίζει να έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με το συνασπισμό του “Το Βήμα Μου” ενώ η ενωμένη αντιπολίτευση πιέζει για την παραίτηση του και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, πραγματοποιώντας διαδηλώσεις εναντίον του. Ο πρώην πρωθυπουργός Βαζγκέν Μανουκιάν, ο οποίος έχει προταθεί από την αντιπολίτευση ως αντικαταστάτης του Πασινιάν, δήλωσε ότι «ο πρόεδρος Σαρκισιάν απέδειξε ότι βρίσκεται δίπλα στον στρατό…Ελπίζω ότι θα δούμε ανάλογες δηλώσεις από την αστυνομία και την υπηρεσία εθνικής ασφάλειας».

Επίσης, δύο πρώην πρόεδροι της Αρμενίας, οι Ρόμπερτ Κοχαριάν και Σέρτζε Σαρκισιάν, ήρωες του πρώτου πολέμου του Ναγκόρνο- Καραμπάχ, κάλεσαν τους Αρμένιους να υποστηρίξουν τον στρατό ενάντια στον επικεφαλής της κυβέρνησης. Ο Πασινιάν έχει δείξει μέχρι στιγμής ότι δεν έχει σκοπό να αποχωρήσει από την εξουσία με αποτέλεσμα η Αρμενία να βρίσκεται σε κρίση και να οδεύει προς διχασμό από τη στιγμή που η αντιπολίτευση συνεχίζει να οργανώνει μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και ο πρόεδρος να μην εγκρίνει αποφάσεις του πρωθυπουργού.