Σημείο προς σημείο το νομοσχέδιο-χαστούκι του Κογκρέσου στην Τουρκία

Η απάντηση στην στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία ήρθε από το αμερικανικό κογκρέσο. Η αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων (US House) τάχθηκε υπέρ της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία με συντριπτική πλειοψηφία 403-16 όπως αυτές προβλέπονται στο νομοσχέδιο H.R. 4695 με τίτλο «Προστασία από την Επιθετικότητα της Τουρκίας» (Protect Against Conflict by Turkey) γνωστού ως νομοσχέδιο PACT. To νομοσχέδιο έχει επίσης εισαχθεί στη Γερουσία προκειμένου να ψηφισθεί και να οδηγηθεί στη συνέχεια στον Αμερικανό πρόεδρο προς υπογραφή ώστε να αποτελέσει επίσημο νόμο.

To νομοσχέδιο προβλέπει το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων και την απαγόρευση της εισόδου στις ΗΠΑ υψηλόβαθμων Τούρκων αξιωματούχων που συνδέονται με την εισβολή στην βόρεια Συρία, και την απαγόρευση της μεταφοράς και της πώλησης αμερικανικού στρατιωτικού υλικού προς την Τουρκία.

Επίσης το νομοσχέδιο προβλέπει την επιβολή κυρώσεων στην HalkBankasi, την μεγαλύτερη τουρκική κρατική τράπεζα καθώς και σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα πιστοποιήσει ότι προέβησαν εν γνώση τους σε σημαντικές μεταβιβάσεις ποσών στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις ή την τουρκική αμυντική βιομηχανία χρηματοδοτώντας με αυτό τον τρόπο την τουρκική εισβολή.

Σκληρές οι κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο H.R. 4695 καθιστά σαφές ότι 15 ημέρες αφότου ψηφιστεί, ο Πρόεδρος οφείλει να επιβάλλει κυρώσεις στον Τούρκο υπουργό εθνικής άμυνας, τον αρχηγό του γενικού επιτελείου και τον διοικητή του 2ου σώματος στρατού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, και τον υπουργό οικονομικών.

Προσθέτως το νομοσχέδιο αποσαφηνίζει ότι 30 ημέρες που θα ακολουθήσουν την ψήφισή του, ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών σε διαβούλευση με τον υπουργό Άμυνας και τον επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών θα πρέπει να υποβάλουν στον πρόεδρο Τραμπ και τις αρμόδιες επιτροπές του κογκρέσου μία λίστα που θα περιλαμβάνει πρόσωπα που σχετίζονται με την τουρκική στρατιωτική εισβολή της 9ης Οκτωβρίου στην Βόρεια Συρία.

Πρόκειται για ανώτατους Τούρκους στρατιωτικούς αξιωματούχους που ενεπλάκησαν στην απόφαση για τη στρατιωτική εισβολή στην Βόρεια Συρία, ανώτατους Τούρκους στρατιωτικούς αξιωματούχους που ηγήθηκαν των επιθέσεων σε βάρος των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, των Κούρδων και Αράβων πολιτών και των εθνικών μειονοτήτων στην Βόρεια Συρία, καθώς και για Τούρκους αξιωματούχους που παραβίασαν τo δίκαιο του πολέμου και τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η μοναδική εξαίρεση

Στο στόχαστρο του νομοσχεδίου PACT τίθενται η πώληση και μεταφορά αμερικανικού στρατιωτικού υλικού προς την Τουρκία. Ειδικώς, το νομοσχέδιο απαγορεύει ρητά την πώληση ή παράδοση οπλικών συστημάτων στην Τουρκία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Βόρεια Συρία και που υπόκεινται στον έλεγχο του Κογκρέσου σύμφωνα με το άρθρο 36 του νόμου περί ελέγχου των εξαγωγών όπλων (22 U.S.C. 2778). Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η μεταφορά στρατιωτικού υλικού που είτε θα χρησιμοποιηθεί από τον αμερικανικό στρατό είτε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ.

Προσθέτως, το νομοσχέδιο προβλέπει την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας κατ’ εφαρμογή της ενότητας (Section) 231 του Νόμου για την ανάσχεση της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη και την Ευρασία γνωστού ως CAATSA (Countering America’s Adversaries through Sanctions Act). O Νόμος CAATSA επιτάσσει ρητά τον τερματισμό όλων των αμερικανικών πωλήσεων όπλων και την επιβολή κυρώσεων σε οποιαδήποτε χώρα -εν προκειμένω στην Τουρκία- που συνεργάζεται με απαγορευμένες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής κρατικής αεροπορικής εταιρείας MKB “Fakel” που παράγει τους S-400.

Η απόκτηση από την Τουρκία του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 με εκκίνηση παραλαβής αυτού την 12η Ιουλίου 2019 συνιστά συναλλαγή που χρήζει της επιβολής κυρώσεων όπως αυτές προβλέπονται στον Νόμο CAATSA. Εξίσου σημαντικό είναι ότι στο στόχαστρο του νομοσχεδίου βρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία και οι επενδύσεις του Τούρκου προέδρου και μελών της οικογένειας του και συγκεκριμένα της συζύγου, των παιδιών, γονιών και αδελφών του.

Πλήγμα στην αμερικανική αξιοπιστία

Η εισαγωγή και ψήφιση του νομοσχεδίου PACT συντελείται σε μία περίοδο που η αξιοπιστία της υπερδύναμης έχει δεχτεί σημαντικό πλήγμα έναντι στρατηγικών συμμάχων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή λόγω της εγκατάλειψης των Κούρδων της Συρίας καθώς και των συνολικότερων παλινωδιών που επέτρεψαν τη στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στην Βόρεια Συρία. Προς αποκατάσταση της αμερικανικής αξιοπιστίας και προάσπισης των αμερικανικών συμφερόντων στην Εγγύς Ανατολή, το νομοσχέδιο απαιτεί την ταυτοποίηση των απειλών εθνικής ασφάλειας που απορρέουν από την τουρκική εισβολή.

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο απαιτεί από τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας να υποβάλει στις αρμόδιες επιτροπές του κογκρέσου ένα σχέδιο που θα διασφαλίζει ότι oι κρατούμενοι της τρομοκρατικής οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους και οι οικογένειες τους θα εξακολουθούν να βρίσκονται υπό κράτηση στη Συρία, καθώς και μία έκθεση για τον αντίκτυπο που έχει επιφέρει η τουρκική στρατιωτική εισβολή στις αμερικανικές αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στη Συρία.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών οφείλει να υποβάλει στις αρμόδιες επιτροπές του κογκρέσου ένα σχέδιο που θα περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, τους Κούρδους και Άραβες πολίτες και τις θρησκευτικές μειονότητες που έχουν επηρεαστεί από την τουρκική εισβολή.

Άμεσα ειδική έκθεση από Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Προσθέτως, το αμερικανικό κογκρέσο, αναγνωρίζοντας ότι η Τουρκία συνιστά χώρα ταραξία που με τις ενέργειες της συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της περιοχής κατά τρόπο που ζημιώνει τα αμερικανικά συμφέροντα εθνικής ασφάλειας, απαιτεί από τους Αμερικανούς υπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών, τον επικεφαλής του οργανισμού των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID) και των αρμόδιων ομοσπονδιακών υπηρεσιών να υποβάλλουν έκθεση για την τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Βόρεια Συρία και τον ευρύτερο αντίκτυπο της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων.

Ειδικότερα, το νομοσχέδιο επιτάσσει ότι η σχετική έκθεση οφείλει να περιλαμβάνει μία εκτίμηση του αντίκτυπου που δύναται να επιφέρει η τουρκική στρατιωτική εισβολή στην ικανότητα της τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος να αναβιώσει το χαλιφάτο γεωγραφικά, των συνεπειών της στρατιωτικής παρουσίας της Ρωσίας και του Ιράν στη Συρία καθώς και μία αποτίμηση των αμερικανικών επιχειρήσεων για την ανάσχεση της ρωσικής και ιρανικής επιρροής στη Συρία.

Επιπρόσθετα, η έκθεση επιτάσσει τον καθορισμό του ύψους κονδυλίων που απαιτούνται για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία χωρίς την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στο βόρειο τμήμα της αραβικής χώρας καθώς και τους πραγματικούς λόγους δημιουργίας από την κυβέρνηση της Τουρκίας «ασφαλών ζωνών» όπως η μη εθελοντική επιστροφή των Σύρων προσφύγων από την Τουρκία στη Συρία και η εμπόδιση Σύρων που αναζητούν διεθνή προστασία.

Πάταξη του Ισλαμικού Κράτους

Το αμερικανικό κογκρέσο φαίνεται να αποδίδει πρωτεύουσα σημασία στην αποφυγή τόσο της γεωγραφικής ανασύστασης του Ισλαμικού Κράτους όσο και της ενίσχυσης των θυγατρικών του οργανώσεων. Προς τούτο, το νομοσχέδιο PACT ζητά από τους Αμερικανούς υπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών και τους επικεφαλής των αρμόδιων ομοσπονδιακών υπηρεσιών να παρουσιάσουν στο κογκρέσο μία στρατηγική ανάσχεσης του Ισλαμικού Κράτους και των συνδεόμενων με αυτό τρομοκρατικών οργανώσεων. Όπως καθιστά το νομοσχέδιο σαφές, η στρατηγική οφείλει να ταυτοποιήσει τα αμερικανικά συμφέροντα εθνικής ασφάλειας σε Συρία και Ιράκ και τον αντίκτυπο που δύναται να έχει η πιθανή ανασύσταση του Ισλαμικού Κράτους σε αυτά.

Η αποτίμηση της τρέχουσας εκπαίδευσης των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, των ιρακινών δυνάμεων ασφάλειας και των κουρδικών δυνάμεων Πεσμεργκά από αμερικανικές ομοσπονδιακές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων οφείλει να αποτελέσει συστατικό στοιχείο της προτεινόμενης στρατηγικής σύμφωνα με το νομοσχέδιο.

Ιδιαίτερη έμφαση οφείλει να δοθεί στο πλαίσιο της προτεινόμενης στρατηγικής στην περιγραφή των αμερικανικών κυβερνητικών προσπαθειών να στηρίξουν και να αναπτύξουν δομές διακυβέρνησης σε περιοχές της Συρίας που απελευθερώθηκαν από το Ισλαμικό Κράτος καθώς και στην κατάρτιση ενός σχεδίου που θα αντιμετωπίσει επαρκώς το ζήτημα των κρατούμενων που ανήκουν στις τάξεις της τρομοκρατικής οργάνωσης σε Συρία και Ιράκ.

Ειδικότερα, το νομοσχέδιο PACT απαιτεί το διορισμό ενός αξιωματούχου από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ως συντονιστή της αμερικανικής κυβέρνησης για ζητήματα που άπτονται της μακροπρόθεσμης μετακίνησης ξένων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους όπως επαναπατρισμός, μεταφορά και συλλογή πληροφοριών, συντονισμός με διεθνείς οργανώσεις όπως η ΙΝΤΕRPΟL προκειμένου να εμπεδωθούν ασφαλείς τοποθεσίες επιτήρησης και κράτησης των ξένων τρομοκρατών, και συντονισμός ως προς την παροχή αποδεικτικών στοιχείων σε ξένες χώρες ώστε να βοηθηθούν στην επιτυχή καταδίκη των κρατουμένων ξένων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους.

Υπεροχή Κογκρέσου

Η νομοθετική κινητικότητα που συντελείται στο αμερικανικό κογκρέσο ως προς την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας είναι άκρως σημαντική καθώς σύμφωνα με το αμερικανικό Σύνταγμα η νομοθετική δύναμη του Κογκρέσου ξεπερνά αυτή του Αμερικανού προέδρου. Και τούτο διότι σύμφωνα με την προβλεπόμενη από το σύνταγμα διαδικασία, οιοδήποτε νομοσχέδιο προκειμένου να έχει ισχύ Νόμου απαιτεί σαφώς την έγκριση και υπογραφή του Αμερικανού προέδρου. Στην περίπτωση ωστόσο που το νομοσχέδιο δεν υπογραφεί από τον πρόεδρο, τότε αυτό πρέπει να επιστρέψει στο Σώμα που συστάθηκε, είτε πρόκειται για την βουλή είτε την γερουσία, συνοδευόμενο από τις προεδρικές αντιρρήσεις ζητώντας επανεξέταση.

Εν προκειμένω, η αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων (US House) τάχθηκε υπέρ της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία, ενώ εντός των επόμενων ημερών αναμένεται η ψήφιση του νομοσχεδίου PACT και από την γερουσία. Με την ολοκλήρωση της ψήφισης και από τα δύο σώματα του κογκρέσου, το νομοσχέδιο θα οδηγηθεί για υπογραφή στον Αμερικανό Πρόεδρο. Στην περίπτωση ωστόσο που ο τελευταίος εκφράσει εγγράφως οιαδήποτε αντίρρηση επί του νομοσχεδίου, τότε αυτή μπορεί να ξεπεραστεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο αμερικανικό Σύνταγμα.

Ειδικώς, το νομοσχέδιο θα πρέπει εξετασθεί εκ νέου μαζί με τις όποιες προεδρικές αντιρρήσεις, και σε πρώτη φάση εάν τα 2/3 της αμερικανικής βουλής συμφωνήσουν να προχωρήσει το νομοσχέδιο τότε αυτό αποστέλλεται σε δεύτερη φάση συνοδευόμενο από τις αντιρρήσεις του προέδρου στην γερουσία η οποία έχει τον τελευταίο και καθοριστικό λόγο. Και τούτο διότι εάν το νομοσχέδιο εγκριθεί από την Γερουσία, τότε αυτό καθίσταται Νόμος αποδεικνύοντας εμπράκτως την υπεροχή του κογκρέσου έναντι του προέδρου.

Υπό τα δεδομένα, οι νομοθετικές εξελίξεις στην αμερικανική πρωτεύουσα αποδεικνύουν ότι το κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αξιόπιστης συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας έχει απολεσθεί. Ο ασκός του Αιόλου φαίνεται να έχει ανοίξει με πρωτοβουλία της Τουρκίας, σηματοδοτώντας πιθανώς μία νέα εποχή για την ίδια και την θέση της στο περιφερειακό και διεθνές στερέωμα.