Το παζάρι για τα F-16 και διεύρυνση του ΝΑΤΟ – Η δήλωση ΗΠΑ-Τουρκίας

Τη σημασία της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και της διατήρησης των δίαυλων επικοινωνίας επισημαίνουν στην κοινή δήλωση για τον Στρατηγικό Μηχανισμό ΗΠΑ-Τουρκίας που εξέδωσαν οι δύο πλευρές μετά την χθεσινή συνάντηση Μπλίνκεν-Τσαβούσογλου στην Ουάσιγκτον. Οι δύο πλευρές συζήτησαν για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας συμπεριλαμβανομένου, βεβαίως, του θέματος των F-16.

Επιπλέον, συζήτησαν την εφαρμογή του τριμερούς μνημονίου που υπέγραψαν η Φινλανδία, η Σουηδία και η Τουρκία για την προώθηση της ένταξης των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Όσον αφορά την Ουκρανία, οι δύο χώρες υπογράμμισαν την ισχυρή στήριξή τους στην κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα, συζήτησαν την κατάσταση στη Συρία και ευρύτερα στην περιοχή. Από την κοινή δήλωση για τον στρατηγικό μηχανισμό ΗΠΑ-Τουρκίας αλλά καις τις δηλώσεις των δύο υπουργών Εξωτερικών, φαίνεται πως η απόσταση -οι διαφορές για τις οποίες έκανε λόγο ο επικεφαλής του State Department- δεν έχει γεφυρωθεί, όπως ευελπιστούσε ο Τούρκος ομόλογός του.

Η κοινή δήλωση ΗΠΑ-Τουρκίας

«Ο υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, και ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, πραγματοποίησαν την τέταρτη συνάντηση του Στρατηγικού Μηχανισμού ΗΠΑ-Τουρκίας στις 18 Ιανουαρίου 2023 στην Ουάσιγκτον. Η υφυπουργός Εξωτερικών για Πολιτικές Υποθέσεις, Βικτόρια Νούλαντ, συναντήθηκε επίσης με τον Τούρκο υφυπουργό Εξωτερικών, Σεντάτ Ονάλ, υπό την αιγίδα του Στρατηγικού Μηχανισμού. Οι δύο πλευρές διεξήγαγαν εκτεταμένο διάλογο σε ένα ευρύ φάσμα τομέων διμερούς συνεργασίας και τόνισαν τη σημασία της εταιρικής τους σχέσης ως συμμάχων στο ΝΑΤΟ.

Ο υπουργός Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου συνέχισαν τις εταιρικές και διυπηρεσιακές συζητήσεις που διεξήχθησαν από ανώτερους αξιωματούχους από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας στις 17 Ιανουαρίου 2023, στην Ουάσιγκτον.

Ο ΥΠΕΞ Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για μια προσανατολισμένη στα αποτελέσματα θετική διμερή ατζέντα. Συζήτησαν για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας ΗΠΑ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 της Τουρκίας.

Ουκρανικό και Ρωσία

Ο υπουργός Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου υπογράμμισαν την ισχυρή στήριξή τους στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας ενάντια στον απαράδεκτο πόλεμο της Ρωσίας και επιβεβαίωσαν την υποστήριξή τους για την εξεύρεση λύσης για τον τερματισμό του πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ευχαρίστησαν την Τουρκία για τον ρόλο της στη διαμεσολάβηση για την πρωτοβουλία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα. Οι δυο υπουργοί αποφάσισαν να αυξήσουν τον συντονισμό και τη συνεργασία για την προώθηση της ειρήνης στον Νότιο Καύκασο.

Ο υπουργός Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης του συντονισμού και της αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ ενόψει των τρεχουσών απειλών και προκλήσεων. Επιβεβαίωσαν τη μακροχρόνια δέσμευσή τους στη συλλογική άμυνα ως σύμμαχοι, καθώς και στην πολιτική ανοιχτών θυρών του ΝΑΤΟ. Συζήτησαν την εφαρμογή του τριμερούς μνημονίου που υπέγραψαν η Φινλανδία, η Σουηδία και η Τουρκία για την προώθηση της αίτησης της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στη συμμαχία του ΝΑΤΟ.

Αναφορά στην Ανατολική Μεσόγειο

Ο υπουργός Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και συμφώνησαν στη σημασία της διατήρησης της σταθερότητας και των διαύλων επικοινωνίας.

Ο υπουργός Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου επανέλαβαν την ανάγκη καταπολέμησης της τρομοκρατίας σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν αντιτρομοκρατικές διαβουλεύσεις ως μέρος του Στρατηγικού Μηχανισμού, βασιζόμενες στην προϋπάρχουσα συνεργασία μέσω της επιβολής του νόμου και της ανταλλαγής πληροφοριών. Ο υπουργός καταδίκασε για άλλη μια φορά την τρομοκρατική επίθεση της 13ης Νοεμβρίου 2022 στην Κωνσταντινούπολη και επιβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες στέκονται στο πλευρό της Τουρκίας στον αγώνα της κατά της τρομοκρατίας. Και οι δύο πλευρές σχεδιάζουν να διατηρήσουν στενό συντονισμό και συνεργασία στις προσπάθειες για την καταπολέμηση των τρομοκρατικών οργανώσεων, ιδίως του Ισλαμικού Κράτους και του PKK.

Συζήτησαν όλες τις πτυχές της συριακής κρίσης και επανέλαβαν τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας σε μια πολιτική διαδικασία σύμφωνα με την απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Χαιρέτησαν την πρόσφατη ψηφοφορία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για παράταση της διασυνοριακής παράδοσης ανθρωπιστική βοήθεια στη Συρία. Οι δύο πλευρές συζήτησαν επίσης ευρύτερα ζητήματα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης οικοδόμησης περιφερειακής σταθερότητας και συνδέσεων μέσω αυξημένης οικονομικής συνεργασίας και συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας.

Ο υπουργός Μπλίνκεν και ο υπουργός Τσαβούσογλου εκτίμησαν τη συνεχή ανάπτυξη των διμερών εμπορικών σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας. Επιβεβαίωσαν τη σημασία της οικονομικής συνεργασίας και της αξιοποίησης των υφιστάμενων διμερών φόρουμ για την υποστήριξη περιφερειακών και παγκόσμιων οικονομικών ευκαιριών. Και οι δύο πλευρές ενέκριναν έναν διάλογο για το κλίμα και την ενέργεια για την προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας και της μετάβασης προς ένα καθαρότερο ενεργειακό μέλλον.

Αποφάσισαν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους υπό την αιγίδα του Στρατηγικού Μηχανισμού για την ανασκόπηση της προόδου και τη διατήρηση της δυναμικής στη θετική διμερή ατζέντα. Οι δύο πλευρές χαιρετίζουν τις αυξημένες διμερείς συναντήσεις, μεταξύ άλλων στο ανώτατο επίπεδο, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Μηχανισμού».

Οι δηλώσεις Τσαβούσογλου

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε δηλώσεις του προέτρεψε την κυβέρνηση των ΗΠΑ να δείξει αποφασιστικότητα σε ό,τι αφορά την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα, εκφράζοντας παράλληλα την αισιοδοξία του για την αίσια έκβαση του ζητήματος.

«Αυτό που είναι σημαντικό εδώ είναι αν η (αμερικανική) κυβέρνηση θα δείξει αποφασιστικότητα ή όχι… Εάν υιοθετήσει σθεναρή στάση απέναντι σε οποιαδήποτε μέτρα με σκοπό να την αποτρέψουν (την πώληση των F-16 στην Τουρκία), το ζήτημα θα επιλυθεί», είπε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά τη συνάντηση που είχε με τον αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν, μετέδωσε η τουρκική δημόσια τηλεόραση TRT. Επικαλούμενος τα «κοινά στρατηγικά συμφέροντα» ΗΠΑ και Τουρκίας, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας είπε ότι η αμερικανική κυβέρνηση «δεν πρέπει να σπαταλήσει μια τόσο σημαντική συμφωνία μεταξύ δύο συμμάχων, μόνο και μόνο επειδή κάποιος (ο Μπομπ Μενέντεζ) ή ορισμένοι την εμποδίζουν. Δεν πρέπει να υποκύψει», τόνισε ο Τσαβούσογλου.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είπε σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον ότι ξεκαθάρισε στον Αμερικανό ομόλογό του πως η άρση των ενστάσεων της Άγκυρας στην προοπτική ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ δεν πρέπει να αποτελεί προαπαιτούμενο για την απόκτηση των F-16. Σημείωσε όμως ότι του επισημάνθηκε πως η άρση των εμποδίων που βάζει η Άγκυρα στο συγκεκριμένο ζήτημα θα συνεκτιμηθεί θετικά από το Κογκρέσο.

Και νέες βολές κατά Ελλάδας

«Η ελληνοκυπριακή πλευρά θα μπορεί να αγοράζει όπλα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εναντίον ποιων; Εναντίον των Τουρκοκυπρίων, εναντίον της Τουρκίας. Γιατί η ελληνοκυπριακή πλευρά συνεργάστηκε καλύτερα για το ξέπλυμα χρήματος. Εάν το θέμα είναι μαύρο χρήμα, μπορούν να δοθούν διαφορετικά κίνητρα. Αυτό σημαίνει διατάραξη της ισορροπίας. Καλούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες να εξισορροπήσουν εκ νέου τις σχέσεις τους με την Ελλάδα».

Σχετικά με την πώληση F-35 από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα, ο  Τσαβούσογλου δήλωσε: «Δεν είμαστε μια χώρα που ακολουθεί πολιτική κωλυσιεργίας όπως η Ελλάδα», είπε. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ τόνισε ότι υπενθύμισε στον Αμερικανό ΥΠΕΞ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να είναι πιο ισορροπημένες μεταξύ των δύο χωρών μελών του ΝΑΤΟ.

Held the 2nd Ministerial Meeting of 🇹🇷-🇺🇸 Strategic Mechanism.

Economy, energy, defense industry, counter-terrorism & consular matters were on our agenda.

Discussed also developments in #Ukraine, #Syria, #Afghanistan and #NATOEnlargement. pic.twitter.com/eFd8yIxJEd

— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) January 18, 2023