Τα κοιτάσματα είναι στη Μαύρη Θάλασσα – Ο Ερντογάν κολλημένος με τη Μεσόγειο

Ειδικοί στην ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung υποστηρίζουν πως η Τουρκία έχει “έτοιμα” κοιτάσματα στη Μαύρη Θάλασσα, τα οποία θα μπορούσε να αξιοποιήσει άμεσα ο Ερντογάν, αντί να εμμένει στο «γεωπολιτικό παιχνίδι» του στην Ανατολική Μεσόγειο. Επισημαίνουν, ταυτόχρονα πως στη Μαύρη Θάλασσα δεν υπάρχει θέμα συνόρων!

Οι ίδιοι αναλυτές δίνουν τα εύσημα στις διπλωματικές πρωτοβουλίες της Γερμανίας, που άσκησε παρασκηνιακές πιέσεις στον Ερντογάν, προκειμένου να κατεβάσει τους τόνους της πολεμικής του ρητορικής. Το Βερολίνο έβλεπε με φόβο τον κίνδυνο ενός “ατυχήματος”, από την κάθοδο του τουρκικού και του ελληνικού στόλου στη Μεσόγειο.

Με την πρώτη ματιά ο πόλεμος για το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο φαίνεται πως αποφεύχθηκε. Όμως ο Ερντογάν εξακολουθεί να εμμένει στις διεκδικήσεις του έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, τις οποίες θεωρεί απολύτως νόμιμες. Προφανώς και πρέπει να αναμένουμε νέα επεισόδια, εάν ο ο Τούρκος πρόεδρος στείλει γεωτρύπανο ή ερευνητικό σκάφος στις θαλάσσιες περιοχές ανάμεσα στο Καστελόριζο, τη Ρόδο και την Κρήτη, όπως έχει πολλάκις απειλήσει.

Το κοίτασμα “θησαυρός”

Η Neue Zürcher Zeitung απευθύνθηκε σε ειδικούς εμπειρογνώμονες προκειμένου να απαντήσει σε δύο καίρια ερωτήματα: Πόσο πιθανό είναι να βρεθούν στην αμφισβητούμενη από την Τουρκία θαλάσσια περιοχή μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου; Και πόσο οικονομικά αξιοποιήσιμα θα ήταν;

Ο καθηγητής Γκέρχαρντ Μπόρμαν, από το Κέντρο Ναυτικών Επιστημών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Βρέμης πιστεύει ότι η αμφισβητούμενη περιοχή στις νότιες ακτές της Τουρκίας έχει μεγάλο δυναμικό. Παραπέμπει στις ανακαλύψεις στις εκβολές του Νείλου, στη θαλάσσια περιοχή που περικλείεται από το Ισραήλ την Κύπρο και την Αίγυπτο.

«Μέσω αυτών των ανακαλύψεων η Ανατολική Μεσόγειος απέκτησε μεγάλο ενδιαφέρον, κυρίως η ανακάλυψη του υπεργιγαντιαίου κοιτάσματος Zohr στη θαλάσσια περιοχή της Αιγύπτου προκάλεσε ηλεκτρισμό στους ενεργειακούς κολοσσούς». Για την ιστορία το μεγαλύτερο κοίτασμα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι αυτό που ανακάλυψε το 2015 ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός ENI, σε βάθος 1500 μέτρων, έναν “θησαυρό” φυσικού αερίου, με εκτιμώμενο όγκο 850 δισ. κυβικών μέτρων.

Έπειτα από δικές του έρευνες στο βάθος της θαλάσσιας περιοχής της Τουρκίας ο Μπόρμαν έχει πειστεί ότι υπάρχουν και εκεί κοιτάσματα φυσικού αερίου. Ο Γερμανός καθηγητής μαζί με συναδέλφους του έκανε ερευνητική αποστολή στην υποθαλάσσια οροσειρά του Αναξίμανδρου στη θαλάσσια περιοχή της τουρκικής πόλης Κας και ανακάλυψε ηφαιστειακή λάσπη, που παραπέμπει στην ύπαρξη υδρογονανθράκων κάτω από τον βυθό.

Αμφιβολίες για τις τουρκικές ικανότητες εξόρυξης

Η ελβετική εφημερίδα απευθύνθηκε και στον Ρόμπερτ Μόρις, εμπειρογνώμων σε θέματα ενέργειας και αναλυτή της συμβουλευτικής εταιρείας Wood Mackenzie, ο οποίος είναι καταρχήν της άποψης ότι θα είχαν νόημα έρευνες αυτών των περιοχών. «Αναμφίβολα υπάρχει δυναμικό, αλλά επειδή δεν έχουν γίνει πολλές έρευνες, το ρίσκο είναι σχετικά μεγάλο», λέει. Εκείνο που τον προβληματίζει είναι ότι επειδή μεγάλες υποθαλάσσιες περιοχές έχουν καλυφθεί από παχύ στρώμα άλατος, είναι δύσκολο να διερευνηθεί τι βρίσκεται ακριβώς από κάτω.

«Ασαφές παραμένει επίσης εάν η Τουρκία θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί οικονομικά πιθανά κοιτάσματα, ιδιαίτερα τώρα με τις χαμηλές τιμές φυσικού αερίου» και εκφράζει τον προβληματισμό του. Το βάθος σε αυτήν την θαλάσσια περιοχή φτάνει μέχρι τα 3.000 μέτρα. «Και ναι μεν η τεχνολογία έχει προχωρήσει ώστε να επιτρέπει την εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων σε μεγάλο βάθος, αλλά η Τουρκία θα πρέπει να απευθυνθεί σε ξένες ειδικές εταιρείες για να αντλήσουν το φυσικό αέριο και πολλές τέτοιες εταιρείες σε τέτοιες δύσκολες περιοχές θα ήταν δύσκολο για την Τουρκία να τις πείσει να το κάνουν» επισημαίνει ο αναλυτής.

«Η τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων TPAO διαθέτει δικά της πλωτά γεωτρύπανα σε αντίθεση με τις περισσότερες πετρελαϊκές εταιρείες, και είναι ανεξάρτητη να κάνει γεωτρήσεις χωρίς της συνδρομή άλλων εταιρειών, κάτι που απέδειξε με την ανακάλυψη φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσας, αλλά δεν διαθέτει εμπειρία στην εξόρυξη κοιτασμάτων σε μεγάλο βάθος και έτσι αναπόφευκτα θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από ξένες εταιρείες» λέει ο Μόρις.

Πλούσια κοιτάσματα στη Μαύρη Θάλασσα

Προκειμένου να μειώσει η Τουρκία την ενεργειακή της εξάρτηση από εισαγωγές φυσικού αερίου, που μόνο πέρυσι κόστισε στη χώρα 41,2 δισ. δολάρια, ο ειδικός υποστηρίζει πως η Τουρκία πρέπει να καταφέρει να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα στη Μαύρη Θάλασσα. Επιπλέον είχε περισσότερο νόημα να επικεντρώσει την προσοχή της στη Μαύρη Θάλασσα, όπου δεν υπάρχουν συνοριακές διενέξεις.

Ο Ρόμπερτ Μόρις επισημαίνει πως «η στρατηγική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο φαίνεται να είναι περισσότερο ένα γεωπολιτικό παρά εμπορικό παιχνίδι αλλιώς δεν εξηγείται η επίμονη προσήλωσή του σε αυτή τη λεγόμενη διαμάχη για το φυσικό αέριο. Πολύ περισσότερο φαίνεται να ενδιαφέρει τον Ερντογάν να καθιερώσει την Τουρκία ως θαλάσσια δύναμη. Επιπλέον του επιτρέπει να αποπροσανατολίζει την προσοχή από την οικονομική κρίση και να κρατά συσπειρωμένη την εθνικιστική του εκλογική βάση. Αλλά και τυχόν συμφωνία για μοίρασμα των κοιτασμάτων που θα ανακαλύπτονταν, δεν θα αρκούσε για να λυθεί αυτήν τη διένεξη (με Ελλάδα και Κύπρο)».

Ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος είχε προχωρήσει στις 21 Αυγούστου σε διάγγελμα, ανακοινώνοντας την ανακάλυψη κοιτάσματος φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα. Όμως, στο ίδιο διάγγελμα, επεσήμανε πως το ενδιαφέρον του παραμένει στραμμένο στην Ανατολική Μεσόγειο, την οποία δεν είναι διατεθειμένος να αφήσει στην Ελλάδα και τη Κύπρο, τα «κακομαθημένα παιδιά της ΕΕ», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.