Θα ανοίξει η Χεζμπολάχ το βόρειο μέτωπο για το Ισραήλ;

Την εκκένωση οικισμών στα σύνορα με τον Λίβανο διέταξε ο ισραηλινός στρατός, φοβούμενος το ενδεχόμενο που αναφέρουν τις τελευταίες ώρες όλο και περισσότερο τα διεθνή ΜΜΕ: Την εμπλοκή της φιλοϊρανικής οργάνωσης των Λιβανέζων σιιτών, Χεζμπολάχ, στον πόλεμο της Χαμάς με το Ισραήλ. «Η ιστορία μας, τα όπλα μας και οι ρουκέτες μας είναι μαζί σας» είπε νωρίτερα ανώτατος αξιωματούχος της οργάνωσης, σε συγκέντρωση στην Βηρυτό.

Το πρωί της Κυριακής η Χεζμπολάχ έπληξε θέσεις των Ισραηλινών στην Κοιλάδα Σεμπάα, που κατέχει το Ισραήλ από τον πόλεμο του 1967 και διεκδικεί ο Λίβανος. Το Ισραήλ υπήρξε δύναμη κατοχής του Λιβάνου, από το 1982 μέχρι το 2000, όπου και αποχώρησε, εκτός από την Κοιλάδα Σεμπάα. Η ισραηλινή αποχώρηση πιστώθηκε ως νίκη στην αντίσταση της Χεζμπολάχ.

Την ίδια στιγμή υπάρχουν αναφορές πως η Αίγυπτος, που έχει επιδοθεί σε διπλωματικό αγώνα για να περιοριστεί η σύγκρουση (είναι η πρώτη αραβική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ και διατηρεί διαύλους και με την Χαμάς) ζήτησε λελογισμένα αντίποινα από το Τελ Αβίβ, προειδοποιώντας με το ενδεχόμενο να ξεκινήσει η Χεζμπολάχ μαζικά πλήγματα εις βάρος των Υψιπέδων του Γκολάν, τα οποία επίσης κατέχει το Ισραήλ από τον πόλεμο του 1967. Η διεθνής κοινότητα τα αναγνωρίζει ως έδαφος της Συρίας, με την εξαίρεση των ΗΠΑ, που από την περίοδο Τραμπ τα αναγνωρίζει ως ισραηλινό έδαφος.

Η Χεζμπολάχ αποτελεί σύμμαχο του Ιράν και της Συρίας. Για να κάνουμε και την ιστορική αναλογία, όπως ο Αιγύπτιος πρόεδρος Σαντάτ είχε πιάσει στον ύπνο το Ισραήλ, επιτιθέμενος από κοινού με την Συρία κατά του Ισραήλ στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, έτσι και η Χεζμπολάχ, εξυπηρετώντας και τα ιρανικά σχέδια, θα μπορούσε να βγει στον πόλεμο στο πλευρό της Χαμάς, αφού η παλαιστινιακή οργάνωσε έπιασε στον ύπνο την Μοσάντ και τον ισραηλινό στρατό και απομυθοποιήθηκε πλήρως η παντοδυναμία του Ισραήλ.

Μάλιστα, χάρις ακριβώς στην μεσολάβηση της Χεζμπολάχ, το καθεστώς Άσαντ αποκατέστησε τις σχέσεις του με την Χαμάς, τον Οκτώβριο του 2022. Η Χαμάς, ένεκα των σχέσεων της με τον Ερντογάν, υποστήριξε την ανατροπή του Άσαντ από την ένοπλη ισλαμική αντιπολίτευση, με αποτέλεσμα να κλείσουν τα γραφεία της στην Δαμασκό, με την ηγεσία της οργάνωσης να καταφεύγει στο εμιράτο του Κατάρ, πιστό σύμμαχο του Ερντογάν και υποστηρικτή των Σύριων ισλαμιστών (από κοινού τότε με τα Εμιράτα και την Σαουδική Αραβία). Όμως, όπως θα δούμε, είναι λάθος να παρουσιάζονται απλώς ως “αχυράνθρωποι” της Τεχεράνης.

Ο πόλεμος του 2006

Η Χεζμπολάχ, από μία παραστρατιωτική οργάνωση της δεκαετίας του ’80, έχει φτάσει σήμερα να έχει μία τρομακτική δύναμη πυρός, που ξεπερνά κατά πολύ την ισχύ της Χαμάς. Η ίδια ισχυρίζεται ότι διαθέτει 100.000 ετοιμοπόλεμους μαχητές και πάνω από 100.000 πυραύλους και ρουκέτες στραμμένους στο Ισραήλ. Υπήρξε η πρώτη ισλαμική οργάνωση που προχώρησε σε επιθέσεις αυτοκτονίας (από την δεκαετία του ’80) σχεδόν αποκλειστικά εις βάρος των ισραηλινών και των δυτικών δυνάμεων κατοχής του Λιβάνου, αποφεύγοντας τις επιθέσεις κατά αμάχων.

Στον πόλεμο της Γάζας του 2006, η Χεζμπολάχ απήγαγε δύο στρατιώτες, απαιτώντας ανταλλαγή αιχμαλώτων. Η ισραηλινή κυβέρνηση κήρυξε τον πόλεμο στην Χεζμπολάχ, εισβάλοντας ακόμα μία φορά στον Λίβανο. Μία εισβολή που κατέληξε σε φιάσκο για τον ισραηλινό στρατό, όταν η Χεζμπολάχ εξαπέλυσε ένα τρομακτικό κύμα ρουκετών κατά του Ισραήλ. Οι αυξανόμενες απώλειες των Ισραηλινών οδήγησαν τον ισραηλινό στρατό σε άτακτη υποχώρηση, γεγονός που πιστώθηκε ως η δεύτερη μεγάλη νίκη της Χεζμπολάχ κατά του Ισραήλ. Όμως, η ηγεσία της Χεζμπολάχ χαρακτήρισε “λάθος” την απαγωγή των Ισραηλινών στρατιωτών, λόγω των ισραηλινών βομβαρδισμών που ακολούθησαν κατά του Λιβάνου.

Έκτοτε, υπάρχει μία ισορροπία τρόμου στις σχέσεις Ισραήλ-Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ πλήττει θέσεις της οργάνωσης στην Συρία (όπου δυνάμεις της πολεμούν στο πλευρό του Άσαντ) όχι όμως στην Βηρυτό. Από την πλευρά της η Χεζμπολάχ, αποφεύγει πολεμικές προκλήσεις κατά του Ισραήλ, δείχνοντας αξιοπρόσεκτη αυτοσυγκράτηση έναντι σημαντικών εξελίξεων στην περιοχή όπως την μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ (που προχώρησε ο πρόεδρος Τραμπ) ή την αναγνώριση της ισραηλινής κατοχής του Γκολάν που προαναφέραμε.

Έφτασε ακόμα και να δείξει ανοχή στην πρόσφατη ιστορική συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Λιβάνου και Ισραήλ. Τα όποια επεισόδια έντασης έχουν σημειωθεί στην μεθόριο με το Ισραήλ (από το 2006 μέχρι και προ της εισβολής της της Χαμάς) έχουν να κάνουν με ανταλλαγές πυρών, εκτοξεύσεις δακρυγόνων, πτήσεις drone, εκτοξεύσεις ρουκετών από την Χεζμπολάχ (που έπεσαν σε μη κατοικημένες περιοχές) και δεν πήραν περαιτέρω έκταση.

Ποια είναι η Χεζμπολάχ

Μόνο αν η Χεζμπολάχ πλήξει ισραηλινές πόλεις στα σύνορα με τον Λίβανο, θα μπει ανοιχτά στον πόλεμο στο πλευρό της Χαμάς, όχι αν περιοριστεί σε πλήγματα κατά ισραηλινών στρατιωτικών στόχων στην Κοιλάδα Σεμπαά ή το Γκολάν (που δεν είναι αναγνωρισμένο έδαφος του Ισραήλ). Στην πρώτη περίπτωση, το Ισραήλ δεν θα έχει την πολυτέλεια να δείξει αυτοσυγκράτηση έναντι της οργάνωσης.

Αν κάτι αποτρέψει την Χεζμπολάχ από το να ανοίξει την “πόρτα του φρενοκομείου” είναι η ίδια η θέση της στην πολύπλοκη δομή του Λιβάνου. Η Χεζμπολάχ είναι βεβαίως η παραστρατιωτική οργάνωση των Λιβανέζων σιιτών (η στρατιωτική της πτέρυγα είναι στην λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων) είναι όμως ταυτόχρονα και πολιτικό κόμμα (κάθε λιβανέζικη κυβέρνηση για να σταθεί πρέπει να έχει τουλάχιστον την ανοχή της Χεζμπολάχ). Μάλιστα, η ίδια εμφανίζεται ως εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση του Λιβάνου, όχι ως μια φιλοϊρανική, ή φιλοπαλαιστινιακή πολιτοφυλακή. Είναι δημοφιλής στον λιβανέζικο πληθυσμό και λόγω του πλούσιου κοινωνικού της έργου.

Χαρακτηριστικό των ισορροπιών της είναι πως δεν αμφισβητεί την πιο αμφιλεγόμενη διάταξη του συντάγματος του Λιβάνου, που ορίζει ότι ο πρόεδρος της χώρας πρέπει να είναι χριστιανός μαρωνίτης, ο πρωθυπουργός σουνίτης και ο πρόεδρος του κοινοβουλίου σιίτης. Η ίδια προκρίνει την συμμαχία της με μέρος της κοινότητας των χριστιανών μαρωνιτών, που τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν οι πάγιοι σύμμαχοι του Ισραήλ στον Λίβανο.

Θέλοντας να συνεχίσει να αποτελεί συνιστώσα της λιβανέζικης εξουσίας και έχοντας ως προτεραιότητα την διατήρηση του οπλισμού της, σε μία χώρα που έχει στην πρόσφατη ιστορία της ιστορικό αιματηρών εμφυλίων (όπου οι σιίτες είχαν περιορισμένοι ανάμιξη) η Χεζμπολάχ έχει δείξει πως είναι έτοιμη ακόμα και για οδυνηρούς, για την ίδια, συμβιβασμούς. Επιπλέον, η φονική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού τον Αύγουστο του 2020 έχει δημιουργήσει ένα υπολογίσιμο κοινωνικό ρεύμα ενάντια της Χεζμπολάχ (που είχε σημαντικές απώλειες στις τελευταίες εκλογές) το οποίο εκφράζεται από τον Σαμίρ Τζατζά, έναν πρώην φαλαγγίτη των μαρωνιτών και νυν φίλο του Ισραήλ.

Από την άλλη η Χαμάς, με την αιφνιδιαστική της επίθεση και καταλαμβάνοντας ακόμα και ισραηλινό έδαφος, κατόρθωσε να απομυθοποιήσει την εικόνα του άτρωτου εβραϊκού κράτους, γεγονός που ίσως προκαλεί τον πειρασμό στην Χεζμπολάχ για μία απ’ ευθείας πολεμική εμπλοκή, με την ηγεσία της να προσδοκά πως θα καταφέρει να πετύχει την τρίτη ήττα του Ισραήλ. Μία ανοιχτή εμπλοκή της Χεζμπολάχ, η οποία σίγουρα θα εξαρτηθεί και από το εύρος των πολεμικών αντιποίνων του Ισραήλ, θα πάει την σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς σε άλλο επίπεδο, με επικίνδυνες συνέπειες για την Μέση Ανατολή.