Το 20ο Συνέδριο του ΚΚ Κίνας – Η εποχή Σι Τζινπίνγκ

Με την 7η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του 19ου Συνεδρίου, το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (KKK) ολοκλήρωσε τις επίσημες προεργασίες για το 20ο Συνέδριο που θα διεξαχθεί στις 16-19 Οκτωβρίου. Συνήθως τα εθνικά συνέδρια γίνονται το Νοέμβρη, αλλά φέτος, λόγω σημαντικών συναντήσεων στον Οργανισμό της Συνεργασίας της Σαγκάης τον Σεπτέμβρη και στην ASEAN το Νοέμβρη όπως και της Διάσκεψης G-20, τελικά προκρίθηκε μια ημερομηνία στο ενδιάμεσο. Αυτοί οι δύο διεθνείς οργανισμοί αποτελούν βασικούς πυλώνες της κινεζικής στρατηγικής στην Ασία και είναι οι οργανισμοί όπου η Κίνα θεωρεί ότι έχει την μεγαλύτερη επιρροή.

Μετά τις πρόσφατες φήμες για πραξικόπημα κατά του Προέδρου Σι, που πυροδοτήθηκαν κυρίως από μια ολιγοήμερη “εξαφάνισή” του από τη δημόσια θέα, πλέον υπάρχει η βεβαιότητα ότι ο Σι Τζινπινγκ (Xi Jinping) θα προχωρήσει σε μια τρίτη θητεία στην κινεζική Προεδρία και στη θέση του γενικού γραμματέα του ΚΚΚ. Ακόμα πιο βέβαιη είναι η παραμονή του ως επικεφαλής της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής, δηλαδή των ενόπλων δυνάμεων. Το ότι η θέση του επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων είναι ουσιαστικά πιο σημαντική από τις θέσεις του επικεφαλής του ΚΚΚ (Γενικός Γραμματέας) και της κυβέρνησης (Πρόεδρος) φαίνεται από το γεγονός ότι ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ (Deng Xiaoping) αναδείχτηκε ως διάδοχος του Μάο με τη βοήθεια του στρατού. Από το 1978 και για περίπου δέκα χρόνια, ενώ ο ίδιος δεν έγινε ποτέ επικεφαλής της κυβέρνησης ή του ΚΚΚ, παρέμεινε επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων.

Ο Τζιάνγκ Τζεμίν (Jiang Zemin) κράτησε την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων για 1-2 χρόνια αφού παρέδωσε την Προεδρία της Κίνας και τη γενική γραμματεία του ΚΚΚ στον Χου Τζιντάο (Hu Jindao) το 2002-03. Επομένως, η θέση που είναι απίθανο να παραχωρήσει ο τωρινός πρόεδρος της Κίνας είναι αυτή του επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων. Αν συμβεί αυτό προφανώς θα πρόκειται για ισχυρή ένδειξη περιορισμού των εξουσιών του και επικείμενη διαδοχή.

Όμως είναι απίθανο ο Σι να δεχτεί να μοιραστεί την εξουσία, παραχωρώντας σε άλλον την ηγεσία του ΚΚΚ ή την Προεδρία. Μετά την περίοδο της “ασθενούς” ηγεσίας του Χου Τζιντάο, φαίνεται πως υπάρχει κλίμα υπέρ του μοντέλου του ισχυρού ηγέτη, όπως αυτό εκφράζεται με τον Σι Τζινπίνγκ. Ο πλουραλισμός (στα υψηλά κλιμάκια του ΚΚΚ) φαίνεται πως θα περιοριστεί ακόμα περισσότερο. Η παραμονή του Σι στις θέσεις εξουσίας δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τη σύνθεση των ανώτερων οργάνων του ΚΚΚ που θα προκύψουν από το επικείμενο συνέδριο.

Το συνέδριο βγάζει κυβέρνηση

Η νέα κυβέρνηση θα σχηματιστεί αργότερα (πιθανότατα αρχές άνοιξης) με βάση όμως τα αποτελέσματα του συνεδρίου. Είναι βέβαιο ότι οι εξελίξεις έχουν προαποφασιστεί σε συναντήσεις μεγάλων στελεχών του ΚΚΚ όπως των μελών της Εκτελεστική Επιτροπής, του Πολιτικού Γραφείου, παλαιότερων στελεχών κ.α.

Σύμφωνα με τη νόρμα για την ηλικία των αξιωματούχων του ΚΚΚ, όποιο στέλεχος φτάνει τα 68 έτη οφείλει να αποσυρθεί. Αυτή η νόρμα έχει επικρατήσει τα τελευταία 20 περίπου χρόνια. Λίγο πιο πριν, στο 15ο Συνέδριο (1997), ο Τζιανγκ εισήγαγε το ηλικιακό όριο (τότε τα 70 έτη) σε συμμαχία με αντίπαλη ομάδα (του συντηρητικού Λι Πενγκ) ώστε να απαλλαγεί από γηραιά στελέχη που περιόριζαν τις εξουσίες του. Βέβαια, ο ίδιος ο Τζιάνγκ τότε ήταν πάνω από 70 όμως αποφασίστηκε να παραμείνει στη θέση του κατ’ εξαίρεση ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια στην ηγεσία του ΚΚΚ. Κάτι τέτοιο αναμένεται να γίνει και στο 20ο Συνέδριο. Ο γεννημένος το 1953 Σι έχει ξεπεράσει τα 68 έτη, όμως θα παραμείνει στην ηγεσία ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια σε μια δύσκολη περίοδο για την Κίνα.

Αντίθετα, ο πρωθυπουργός Λι Κετσιάνγκ (Li Keqiang) αν και είναι κάτω από το όριο, λογικά θα αποσυρθεί αφού συμπλήρωσε δύο θητείες στην πρωθυπουργία. Ο ίδιος άλλωστε έχει προαναγγείλει το τέλος της θητείας του. Βέβαια, όπως ο Λι Πενγκ το 1997, ο Λι Κετσιάνγκ θα μπορούσε να παραμείνει στην Εκτελεστική Επιτροπή ως μέλος. Από τα άλλα πέντε με΄λη της Εκτελεστικής Επιτροπής, ο στενός συνεργάτης του Σι, Λι ΤΖανσού (Li Zhanshu), τρίτος στην κομματική ιεραρχία, είναι 72 ετών και λογικά θα αποσυρθεί, όπως είχε συμβεί το 2017 και με τον Γουανγκ Τσισάν (Wang Qishan) πολύ σημαντικό συνεργάτη του Σι κατά την πρώτη θητεία του.

Η προετοιμασία της διαδοχής

Ο “εκπρόσωπος” της Σαγκάης στην Εκτελεστική Επιτροπή και αναπληρωτής πρωθυπουργός, Χαν Τζενγκ (Han Zheng) είναι 68 και αναμένεται να αποσυρθεί. Τα άλλα τρία μέλη είναι: ο διάσημος πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε θέματα ιδεολογίας και προπαγάνδας Γουανγκ Χουνίνγκ (Wang Huning), ο Γουανγκ Γιανγκ, καλά δικτυωμένος κοντά στην ομάδα του Χου Τζιντάο, και ο Τζάο Λετζί (Zhao Leji), που είναι άνθρωπος του Σι με σημαντικό ρόλο στον έλεγχο του κόμματος. Λογικά αυτοί οι τρεις θα συνεχίσουν για πέντε ακόμα χρόνια (χωρίς βέβαια να αποκλείονται εκπλήξεις ειδικά για τους δύο πρώτους).

Όσα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής αποχωρήσουν θα αντικατασταθούν από μέλη του σημερινού Πολιτικού Γραφείου που αποτελείται από 25 μέλη συμπεριλαμβανομένων και των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής. Πέρα από αυτούς που αναφέρθηκαν παραπάνω, εννέα μέλη του ΠΓ έχουν πιάσει το όριο ηλικίας. Από τα υπόλοιπα μέλη, πέντε έχουν σχέσεις με την ομάδα του Σι. Ανάμεσά τους είναι ο παλιός συνεργάτης του Σι, Τσεν Μινέρ (Chen Min’er), γεννημένος το 1960, και το δεξί χέρι του Σι, Ντινγκ Σουεσιάνγκ (Ding Xuexiang) (γ. 1962) που θα είναι κάτω από το όριο των 68 ετών και το 2027, στο επόμενο συνέδριο.

Ο νεαρότερος είναι ο Χου Τσουνχουά (Hu Chunhua) (γ. 1963) που δεν ανήκει στην ομάδα του Σι, αλλά είναι κοντά στους Χου Τζιντάο και Λι Κετσιάνγκ. Αν ο Λι αποσυρθεί και από την Εκτελεστική Επιτροπή, ο Χου είναι πιθανός αντικαταστάτης του εφόσον ο Σι δεν πάει για ένα μοντέλο απόλυτης κυριαρχίας όπου θα προωθήσει μόνο δικούς τους συνεργάτες. Επίσης, αν ο Σι προωθήσει στην Εκτελεστική Επιτροπή στελέχη γεννημένα πριν το 1960, αυτό θα αποτελεί ένδειξη για σχέδιο παραμονής του στην ηγεσία και μετά το 2027. Οι επιλογές σχετίζονται και με τους εσωτερικούς συσχετισμούς αλλά και με την ανάλυση του διεθνούς περιβάλλοντος και των κινδύνων του από την ηγεσία του ΚΚΚ. Προς το παρόν, υπάρχει η αίσθηση ότι το μοντέλο του ισχυρού ηγέτη είναι το καταλληλότερο.