Το μετεκλογικό παρασκήνιο στα Σκόπια – Ο Ζάεφ ψάχνει εταίρο
04/08/2020
Γράφει ο Φώτης Τεγόπουλος* –
Στις 15 Ιουλίου διεξήχθησαν στη γειτονική μας χώρα οι δεύτερες ελεύθερες βουλευτικές εκλογές, μετά από αναβολή τριών μηνών λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, με το αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα ισορροπημένο και την κοινή γνώμη να μοιάζει πολωμένη και μοιρασμένη σε δύο πλευρές: εκείνη του πρώην πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ και την αντίστοιχη του επικεφαλής του μεγαλύτερου κοινοβουλευτικά κόμματος της αντιπολίτευσης Χρίστιαν Μίτσκοσκι (VMRO-DMNE).
Σε ότι αφορά το πλαίσιο γύρω από το οποίο έλαβε χώρα η εν λόγω εκλογική αναμέτρηση, οφείλει να αναγνωρίσει κάποιος δύο στοιχεία. Πρώτον, ότι η χώρα έχει πληγεί σημαντικά από τον COVID-19 (10.754 κρούσματα – 486 νεκροί). Δεύτερον, ότι πλέον η Βόρεια Μακεδονία αποτελεί εδώ και τέσσερεις μήνες το τριακοστό μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Τα ανωτέρω καταδείκνυαν την ιδιαιτερότητα των εν λόγω εκλογών.
Σε συνδυασμό με τις ενστάσεις του VMRO για το θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, καθώς και για τη διαχείριση της πανδημίας, όλα αυτά ήταν τα βασικά θέματα στην προεκλογική ατζέντα και το πεδίο της κομματικής αντιπαράθεσης. Αναφορικά με το αποτέλεσμα αυτό καθ’ εαυτό, οι Σοσιαλδημοκράτες του Ζάεφ κέρδισαν τις εκλογές συγκεντρώνοντας ποσοστό 36%, υποστηριζόμενοι και από το κόμμα BESA που εκφράζει μέρος του αλβανικού παράγοντα της χώρας (46 έδρες).
Η συντηρητική αντιπολίτευση έλαβε 35% των ψήφων (44 έδρες) και ακολουθεί κατά πόδας το SDSM (πρώην κυβερνόν κόμμα). Συνεπώς και οι δύο κυρίαρχοι του παιχνιδιού χρειάζονται τη συνδρομή ενός εταίρου, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της κυβερνητικής πλειοψηφίας των 61 εδρών. Εδώ λοιπόν έρχεται το κύριο αλβανικό κόμμα, το DUI, του οποίου προΐσταται ο Αλί Αχμέτι, γνώριμος στο πολιτικό σκηνικό της γείτονος επί χρόνια και με επιρροή στα πολιτικά πράγματα.
Ρυθμιστής ο Αλί Αχμέτι
Πρόκειται για μία παράταξη που με βάση το ποσοστό που έλαβε συγκεντρώνει 15 έδρες, νούμερο ικανό να οδηγήσει στο μαγικό αριθμό 61, που θα αποτρέψει την ακυβερνησία σε μία χώρα που μαστίζεται από την πανδημία του COVID και περιμένει τη μαγική ημερομηνία από τις Βρυξέλλες, ώστε να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Μία από τις βασικές προεκλογικές του θέσεις ωστόσο υπήρξε η πρόταση για την ανάδειξη ενός αλβανόφωνου πρωθυπουργού στη Βόρεια Μακεδονία.
Το γεγονός αυτό προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, αντιδράσεις και θα λειτουργούσε ως αποτρεπτικός παράγοντας στις μετέπειτα συνομιλίες για τη συγκρότηση κυβέρνησης. Στη συνέχεια ωστόσο, υπαναχώρησε από τη θέση του αυτή, ως ένδειξη καλής πίστης και θέλησης για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις. Από τη μία λοιπόν, έχουμε τη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση που υπεραμύνεται των Συμφωνιών με Ελλάδα και Βουλγαρία, της ευρωατλαντικής προοπτικής της χώρας και της τήρησης των διεθνών της δεσμεύσεων.
Από την άλλη, το VMRO, που επικρίνει σφοδρά την κυβέρνηση Ζάεφ για τα «καταστροφικά αποτελέσματα» της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία δεν αναγνωρίζει το συνταγματικό όνομα της χώρας (που με βάση το erga omnes είναι κοινό εντός και εκτός συνόρων). Είναι άξιο απορίας ωστόσο το γεγονός ότι και η συντηρητική παράταξη υποστηρίζει την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, ενώ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμμετοχή στις δομές του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, αμφισβητεί ανοιχτά το κείμενο που επί της ουσίας οδήγησε τη Βόρεια Μακεδονία στο μονοπάτι της Συμμαχίας!
Ζάεφ θέλει η Δύση
Όπως είναι φυσικό, ο διεθνής παράγοντας παρακολουθεί με αμείωτο το ενδιαφέρον τις εξελίξεις στη γειτονική χώρα. Το δυτικό μπλοκ (Βρυξέλλες, ΗΠΑ και Γερμανία) επιθυμεί διακαώς την επάνοδο του Ζόραν Ζάεφ στην εξουσία, ως μήνυμα προς το εξωτερικό ότι η πορεία προς τη συμμετοχή προς την ΕΕ θα συνεχιστεί ομαλά και απρόσκοπτα, χωρίς κραδασμούς και απρόοπτα, μέσα από την πλήρη υιοθέτηση και εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου.
Αντιθέτως, η Ρωσία είναι πιο κοντά στην αντιπολίτευση του Μίτσκοσκι, επιθυμώντας να φράξει το δρόμο προς την ΕΕ και να ενισχύσει την επιρροή της, μετά και την ένταξη της Βόρεια Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η κυβέρνηση Βούτσιτς στη Σερβία, μια χώρα που λειτουργεί ως φορέας εκπροσώπησης των ρωσικών συμφερόντων και επιδιώξεων στα Βαλκάνια, που αντιτίθεται στη Συμφωνία των Πρεσπών και έχει στραμμένο το βλέμμα της και στο μέτωπο με το Κόσσοβο. Το Βελιγράδι προκρίνει μία λύση με ανταλλαγή εδαφών, που θα οδηγήσει στην αναγνώριση του δευτέρου από τη σερβική πλευρά.
Δεδομένα και η Βουλγαρία θα παρακολουθήσει με ενδιαφέρον τις πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική μας χώρα, μιας και έχει υπογράψει μαζί της το Σύμφωνο Φιλίας τον Αύγουστο του 2017, επιθυμώντας να βελτιώσει σημαντικά τις διμερείς σχέσεις και να άρει τα όποια εμπόδια σχετίζονται με την ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας. Παράλληλα, την προειδοποίησε να απόσχει από κάθε μορφή αλυτρωτισμού, ώστε να εξαλειφθεί και η απειλή του βέτο στις μελλοντικές συνόδους κορυφής.
Παρακολουθεί η Ελλάδα
Συμπέρασμα, οι εκλογές και οι μετεκλογικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία έχουν το δικό τους ξεχωριστό ενδιαφέρον για μία σειρά χωρών στη βαλκανική και όχι μόνο, με την Ελλάδα φυσικά να μην μπορούσε να λείψει από αυτή τη λίστα, ως συμβαλλόμενο μέρος στη Συμφωνία των Πρεσπών, συνορεύουσα χώρα και εταίρος στο ΝΑΤΟ.
Οφείλουμε να παρακολουθήσουμε στενά το ζήτημα, ανεξάρτητα από το γεγονός πως η προσοχή μας είναι δεδομένα στραμμένη στα ανοιχτά ζητήματα με την Τουρκία και την προκλητική της δράση στην Ανατολική Μεσόγειο, το Αιγαίο και την Κύπρο. Έχουμε την ευκαιρία να δέσουμε αυτή τη χώρα στο δικό μας άρμα και να την καταστήσουμε αξιόπιστό μας εταίρο, περιορίζοντας το δυνατόν περισσότερο την τουρκική επιρροή και δράση.
Παράλληλα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη πρέπει να προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες προς την κατεύθυνση της πιστής εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών, επιβλέποντας τη συστηματικά και καταγγέλλοντας κάθε της παραβίαση. Με καλή πίστη μπορούν να συνδράμουν και οι δύο πλευρές στην απάλειψη των όποιων αρνητικών πτυχών της Συμφωνίας και στη βελτίωσή της μελλοντικά, ει δυνατόν, που θα οδηγήσει στην ένταξή της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ.
*Ο Φώτης Τεγόπουλος είναι πτυχιούχος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και κάτοχος μεταπτυχιακού (MSc Political Science – European Politics & External Relations) από το πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.
