Το ποντίκι με τη γάτα παίζουν Τζόνσον και Βρυξέλλες

Ευεργετικά στην διευθέτηση των διαφορών Λονδίνου και Βρυξελλών για το Brexit ενδέχεται να λειτουργήσει η πίεση των στενών χρονικών περιθωρίων, καθώς η Κομισιόν δίνει το “πράσινο φως” για συζήτηση στην τελική προσφορά του Μπόρις Τζόνσον. Ο Γιούνκερ μίλησε αρχικά για πρόοδο, ωστόσο, η αποτίμηση της Κομισιόν είναι ότι τα προβλήματα παραμένουν. Την ίδια ώρα που ο Βρετανός πρωθυπουργός προσπαθεί να κρατήσει ενωμένο το κόμμα στο ετήσιο συνέδριο, αλλά και να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση.

Στην πολύαναμενόμενη τελική προσφορά του προς τις Βρυξέλλες ο Τζόνσον έστειλε στον Γιούνκερ τις εναλλακτικές προτάσεις του για την αντικατάσταση του backstop στα σύνορα με την Ιρλανδία, παρουσιάζοντας ένα σχέδιο πέντε σημείων, το οποίο βγάζει τη Βρετανία, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Ιρλανδίας, από την τελωνειακή Ένωση.

Το σχέδιο αυτό, το οποίο σύμφωνα με εκτιμήσεις της κυβέρνησης θα φέρει πίσω τις ψήφους των Συντηρητικών που καταψήφισαν προηγούμενες αποφάσεις αποχώρησης, στηρίζεται στον σεβασμό της ειρηνευτικής Συμφωνίας του Μπέλφαστ (γνωστής ως συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής) και περιέχει δεσμεύσεις για μακροχρόνιες συνεργασίες ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Τα πέντε σημεία 

Το ίδιο σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μιας «οικονομικής ζώνης» που θα επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση αγροτικών και διατροφικών προϊόντων μεταξύ των δύο χωρών. Παραλλήλως, σε μια προσπάθεια να μην υπάρξουν αντιδράσεις στην Βόρεια Ιρλανδία, το σχέδιο δίνει στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία  της συγκεκριμένης βρετανικής επαρχίας την δυνατότητα να εγκρίνει τις νέες ρυθμίσεις, πριν αυτές τεθούν στην ισχύ.

Το σχέδιο Τζόνσον προβλέπει επίσης, ότι η Βόρεια Ιρλανδία, μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου, θα είναι πλήρες μέλος του τελωνειακού εδάφους του Ηνωμένου Βασιλείου και όχι της ευρωπαϊκής τελωνειακής ένωσης. Η πρόβλεψη αυτή αναμένεται να καθησυχάσει τους βουλευτές του Ενωτικού Δημοκρατικού Κόμματος (DUP), οι οποίοι εξέφραζαν τις σοβαρότερες επιφυλάξεις για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Στην επιστολή του προς τον Γιούνκερ, αλλά και σε δηλώσεις τους τα τελευταία εικοσιτετράωρα, ο Βρετανός πρωθυπουργός επισημαίνει ιδιαίτερα ότι ο χρόνος που απομένει είναι «πολύ λίγος» και ότι η κυβέρνησή του θέλει μια συμφωνία, για την επίτευξη της οποίας εκφράζει βεβαιότητα. Δεν παραλείπει, ωστόσο, να υπενθυμίσει ότι η Βρετανία, με συμφωνία ή χωρίς, θα αποχωρήσει από την ΕΕ στις 31 Οκτωβρίου και ότι ο ίδιος δεν θα ζητήσει νέα αναβολή.

Τα ίδια είπε και στο θυελλώδες συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος, τονίζοντας ότι η μόνη εναλλακτική στο σχέδιό του, το οποίο χαρακτήρισε ως «συμβιβασμό από την πλευρά της Βρετανίας», θα είναι ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Κάτι τέτοιο όμως, όπως επισήμανε ο ίδιος, θα ήταν μια διπλωματική αποτυχία για όλους, εννοώντας προφανώς και τις Βρυξέλλες.

Καλό, αλλά λίγο λένε οι Βρυξέλλες

Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τζόνσον ο Γιούνκερ, αν και καλωσόρισε την αποφασιστικότητα του Βρετανού πρωθυπουργού και έκανε λόγο για πρόοδο, επισήμανε ότι «τα προβλήματα παραμένουν». Ο πρόεδρος της Κομισιόν εστίασε κυρίως σε θέματα που αφορούν «τη διακυβέρνηση του συστήματος ασφαλείας» και στην αποφυγή ενός σκληρό συνόρου ανάμεσα στο Μπέλφαστ και το Δουβλίνο. Με στόχο, όπως είπε να διατηρηθεί η συνεργασία των δύο τμημάτων του νησιού και να προστατευτούν παραλλήλως η ενιαία αγορά της ΕΕ και η θέση της Ιρλανδίας σε αυτήν.

Με το σχέδιο πέντε σημείων ο Τζόνσον επιχειρεί να αμβλύνει τις αντιδράσεις για το θέμα των ιρλανδικών συνόρων, το οποίο υπήρξε το μεγάλο αγκάθι των διαπραγματεύσεων και η κύρια αιτία για την οποία καταψηφίστηκε τρεις φορές η συμφωνία της Τερέζας Μέι. Ο ίδιος υποστηρίζει άλλωστε, και το επανέλαβε και στο Συνέδριο, ότι η λύση που προβλέπεται στην συμφωνία της πρώην πρωθυπουργού για το backstop είναι αντιδημοκρατικό και δεν είναι σύμφωνο με την εθνική κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου. Στο πλαίσιο αυτό πρότεινε πριν δύο ημέρες και την δημιουργία ειδικών τελωνειακών κέντρων, κάτι όμως που απέρριψε το Δουβλίνο.