Τουρκικά όπλα σταμάτησαν την προέλαση Χάφταρ – Πόλεμος δια αντιπροσώπων στη Λιβύη

«Ο Χάφταρ δεν είναι παρά ένας πειρατής εκεί κάτω», δήλωσε ο Ερντογάν σε συνέντευξή του, κλιμακώνοντας την ουσιαστικά εμπόλεμη κατάσταση Τουρκίας-δυνάμεων Χάφταρ στη Λιβύη. Η άνεση στους προκλητικούς χαρακτηρισμούς του Τούρκου ηγέτη οφείλεται στο γεγονός ότι η εμπόλεμη Λιβύη μοιάζει να μετατρέπεται σε προνομιακό πεδίο δράσης, για την νεοοθωμανική στρατηγική της Άγκυρας. Η Άγκυρα υποστηρίζει την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ) υπό τον Φαγιέντ αλ Σαράζ, η οποία εδρεύει στην Τρίπολη. Είναι η κυβέρνηση που βρίσκεται υπό πολιορκία από τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (ΛΕΣ), την οργάνωση του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, του ισχυρού άνδρα της Βεγγάζης.

Από τον περασμένο Απρίλιο οι δυνάμεις του Χάφταρ ξεκίνησαν μία πολεμική προέλαση, για να επικρατήσουν στο σύνολο της χώρας. Αρχικά η Άγκυρα έμοιαζε, παραδόξως, να αδιαφορεί για τις εξελίξεις. Τότε παρατηρήσαμε τις αντιδράσεις της βρετανικής κυβέρνησης, του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, όχι όμως και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Πόσο μάλλον που μόνιμη επωδός του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, είναι πως η Τουρκία υποστηρίζει την τρομοκρατία στην Λιβύη. Η κυβέρνηση Σαράζ υποστηρίζεται από τους Λίβυους Αδελφούς Μουσουλμάνους, τους οποίους ο Χαλίφα Χάφταρ θεωρεί “τρομοκράτες”. Ως γνωστόν ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στον αραβικό κόσμο, είναι ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος.

Η σημασία της Λιβύης για την Τουρκία δεν αφορά μόνο τις ισλαμικές ιδεοληψίες του Ταγίπ Ερντογάν. Έχει σημαντική γεωστρατηγική θέση στην Μεσόγειο, επομένως ο έλεγχος της είναι καθοριστικής σημασίας για το μεγάλο ενεργειακό “παιχνίδι” της περιοχής. Ένα “παιχνίδι” από το οποίο η Τουρκία είναι αποκλεισμένη, λόγω της επιδείνωσης των σχέσεων της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.

Η Τουρκία σταματά τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό

Οι εξελίξεις έμοιαζαν ευνοϊκές για τον Χαλίφα Χάφταρ, έχοντας εξασφαλισμένη την υποστήριξη της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας, της Ρωσίας και, σε παρασκηνιακό επίπεδο, της Γαλλίας. Ακόμα και οι ΗΠΑ έμοιαζαν να βλέπουν με θετικό μάτι, μία ενδεχόμενη επικράτηση του. Σπάζοντας κάθε έννοια διπλωματικού πρωτοκόλλου, o Αμερικανός πρόεδρος είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Λίβυο στρατάρχη, ενώ μαίνονταν οι συγκρούσεις στην χώρα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ εξήρε τον ρόλο του Χαλίφα Χάφταρ στην αντιμετώπιση της “τρομοκρατίας”. Είναι αλήθεια πως ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός πρωτοστάτησε στις μάχες έναντι του Ισλαμικού Κράτους στην Λιβύη, την στιγμή που η κυβέρνηση Σαράζ ανέχονταν την δράση των τζιχαντιστών. Πιθανώς ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε να στηρίξει τον Χάφταρ, ενθυμούμενος το λιντσάρισμα του Αμερικανού πρεσβευτή στην Λιβύη, από ισλαμιστές αντάρτες.

Ενώ λοιπόν έμοιαζε βέβαιη η επικράτηση του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, ο Τούρκος πρόεδρος πήρε το ρίσκο να εμπλακεί ενεργά στο πολεμικό μέτωπο της χώρας. Η Άγκυρα απέστειλε βαρύ οπλισμό στις δυνάμεις της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, ενώ φέρεται να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην οργάνωση των φιλοκυβερνητικών ισλαμικών πολιτοφυλάκων. Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν παραδέχτηκε την αποστολή οπλισμού στην κυβέρνηση Σαράζ, παραβλέποντας πως παραβιάζει το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ.

Δήλωσε χαρακτηριστικά πως “με το αζημίωτο”, απέστειλε μέχρι και drones στις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις, για να εξασφαλιστεί “μία ισορροπία δύναμης”. Το ρίσκο μοιάζει να βγαίνει στον Τούρκο πρόεδρο. Στις 27 Ιουνίου οι φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές επανακατέλαβαν από τις δυνάμεις του Χάφταρ, την στρατηγική επαρχία Γαριάν. Η συγκεκριμένη επαρχία ήταν το κέντρο διοίκησης του Λιβυκού Εθνικού Στρατού και βρίσκεται μόλις 100 χιλιόμετρα από την λιβυκή πρωτεύουσα.

Ο Χάφταρ υπολόγιζε σε περίπατο

Στην πραγματικότητα ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός κατάφερε και έχασε το κέντρο διοίκησης του σε λιγότερο από 24 ώρες! Από ότι φαίνεται υπήρξε αυτομόληση τμημάτων του ΛΕΣ, οι οποίες αποφάσισαν την τελευταία στιγμή να συνταχθούν με την αντίπαλη πλευρά. Όταν ο Λίβυος στρατάρχης ξεκίνησε στις 10 Απριλίου την πολιορκία της κυβέρνησης Σαράζ, υπολόγιζε σε έναν “στρατιωτικό περίπατο”. Αποδείχτηκε πως έκανε λάθος.

Υπερεκτίμησε τις δυνάμεις του και υποτίμησε τους αντιπάλους του, παρόλο που με ανακοινώσεις του ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός είχε επισημάνει την παρασκηνιακή παρέμβαση της Άγκυρας. Ο Χαλίφα Χάφταρ υπολόγιζε σε μία εύκολη νίκη, αρκούμενος στον διεθνή στήριξη. Όμως μία καλά εξοπλισμένη πολιτοφυλακή, μπορεί να αντιπαρατεθεί επάξια έναντι συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων. Αυτό έχει αποδείξει η πολεμική ιστορία της νεότερης Μέσης Ανατολής.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, ο Λίβυος στρατάρχης απάντησε κηρύσσοντας πόλεμο στην Τουρκία! Διέταξε τις δυνάμεις του να στοχεύουν τουρκικά πλοία και επέβαλε απαγόρευση πτήσεων προς στην Τουρκία. Σε πρακτικό επίπεδο όμως, δεν μπορεί να πραγματοποιήσει τις απειλές του. Μόνο αν ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός έχει διάθεση να αυτοκτονήσει, θα πάρει το ρίσκο μιας πολεμικής αναμέτρησης με την Τουρκία.

Δεν είναι τυχαίο που ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός έσπευσε να απελευθερώσει τους Τούρκους στρατιωτικούς που συνέλαβε στην Λιβύη, φοβούμενος τα πολεμικά αντίποινα της Άγκυρας. Αν και υποστηρίζεται από την Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, δεν θεωρούμε πιθανό το ενδεχόμενο οι δυο αραβικές χώρες να υπερασπιστούν τον Χαλίφα Χάφταρ με αποστολή στρατευμάτων.

Ο Ερντογάν σώσει τον Σαράζ

Μπορεί ο πρόεδρος Ερντογάν να εμπλέκεται στο μέτωπο της Λιβύης, αλλά εμφανίζεται προσεκτικός. Μιλάει για “ισορροπία δυνάμεων”, όχι για την συντριβή του Λιβυκού Εθνικού Στρατού. Αυτό που επιδιώκει είναι να επιβιώσει, πάση θυσία, η κυβέρνηση του Φαγιέντ αλ Σαράζ. Το σκεπτικό του δεν είναι παράλογο. Ουσιαστικά πρόκειται για την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης.

Ο στρατάρχης Χάφταρ ξεκίνησε την προέλαση του, λίγες ώρες πριν την συνάντηση του Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Ταγίπ Ερντογάν. Θεωρούμε πως ο Τούρκος πρόεδρος δεν εστίασε τότε στην Λιβύη, προκειμένου να αποσπάσει ανταλλάγματα στην Συρία από τον Ρώσο ομόλογο του. Τελικώς αυτό δεν συνέβη. Όπως είδαμε ακολούθησε το σφυροκόπημα των αντικαθεστωτικών στην Ιντλίμπ, από τις δυνάμεις του Άσαντ και την ρωσική πολεμική αεροπορία. Επομένως ο Ερντογάν δεν είχε άλλη επιλογή από το να παρέμβει ενεργότερα στο μέτωπο της Λιβύης.

Πόσο μάλλον που έχει πάντοτε στον νου του την ΑΟΖ. Μην ξεχνάμε τους περίφημους χάρτες που είχε επιδείξει ο Χουλουσί Ακάρ, τον περασμένο Νοέμβριο, στον Λίβυο πρωθυπουργό. Τότε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας είχε ισχυριστεί πως η Ελλάδα “κλέβει” την ΑΟΖ της Λιβύης! Είναι γνωστές οι προθέσεις της Τουρκίας να υπογράψει συμφωνία για οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Λιβύη, έχοντας ως απώτερο σκοπό τον έλεγχο της υφαλοκρηπίδας της Κρήτης.

Η πορεία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, μεταξύ άλλων, θα κρίνει αν πραγματοποιηθούν οι νεοοθωμανικές φιλοδοξίες της Άγκυρας. Όμως οι εξελίξεις στην Λιβύη αποτελούν ένα καλό νέο για τον Ταγίπ Ερντογάν, από το μέτωπο της Μέσης Ανατολής. Ήταν κάτι που είχε ανάγκη ο Τούρκος πρόεδρος, ειδικά μετά την σαρωτική νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη. Οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με την τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο, πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά την μέλλουσα ελληνική κυβέρνηση.