Εκβιασμός στο Κυπριακό μέσω… Νέας Υόρκης

Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος  –

Προσπάθεια σύνδεσης των όποιων εξελίξεων στο Κυπριακό με τις συζητήσεις για την Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) τον Ιούλιο στο Συμβούλιο Ασφαλείας φαίνεται να επιχειρείται από τον ΟΗΕ και διάφορους τρίτους, γεγονός που έχει σημάνει συναγερμό στη Λευκωσία. Σύμφωνα με πληροφορίες, παρόλο που η ανακοίνωση για πρόωρες εκλογές στην Τουρκία εκ των πραγμάτων ανατρέπει τους σχεδιασμούς του ΟΗΕ, ωστόσο, το σενάριο που έχει διαμορφωθεί στη Νέα Υόρκη μέχρι στιγμής ισχύει.

Σύμφωνα λοιπόν με τον σχεδιασμό, απεσταλμένος τον οποίο θα διορίσει ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού, μετά την περιοδεία που θα πραγματοποιήσει σε Λευκωσία, Αθήνα, Άγκυρα, Βρυξέλλες και Λονδίνο, θα υποβάλει έκθεση τόσο προς τον κ. Αντόνιο Γκουτέρες όσο και προς το Συμβούλιο Ασφαλείας. Η έκθεση θα αξιοποιηθεί κατά τη συζήτηση για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, που χρονικά τοποθετείται στις αρχές Ιουλίου.

Είναι προφανές ότι το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων, που κατά πάσα πιθανότητα θα αναλάβει να πραγματοποιήσει η νέα βοηθός Γ.Γ. υπεύθυνη για Πολιτικές Υποθέσεις Αμερικανίδα Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο (έναρξη καθηκόντων την 1η Μαΐου), θα τεθεί και ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας. Από τη στιγμή που η Νέα Υόρκη επιλέγει αυτή τη διασύνδεση, τούτο σημαίνει ότι οι συζητήσεις για την ανανέωση της θητείας του Διεθνούς Οργανισμού θα γίνουν στη βάση και του περιεχομένου της έκθεσης.

Είτε δηλαδή το αποτέλεσμα θα είναι πως υπάρχει έδαφος για νέα πρωτοβουλία, είτε όχι, αυτό σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσει και το παιχνίδι ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τούτο ευνοεί τους κύκλους εκείνους που θέλουν να αλλάξουν το καθεστώς της Δύναμης, ιδιαίτερα εάν το συμπέρασμα είναι πως δεν συνηγορούν σε αυτή τη φάση λόγοι και προϋποθέσεις για την εκδήλωση νέας πρωτοβουλίας/παρέμβασης από τον Γενικό Γραμματέα.

Ενόψει του γεγονότος ότι το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές στο παρελθόν ως μοχλός πίεσης και εκβιασμού προς τη Λευκωσία, είναι προφανές πως αυτό θα επιχειρηθεί και στην προσπάθεια διασύνδεσης της προπαρασκευαστικής περιοδείας απεσταλμένου του ΟΗΕ με την εξαμηνιαία ανανέωση της θητείας της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ.

Μια τέτοια διασύνδεση προδήλως θα λειτουργήσει εκβιαστικά προς τη Λευκωσία, που ενόψει της συζήτησης στο Συμβούλιο Ασφαλείας θα πιεστεί για να προσαρμοστεί σε υποδείξεις τρίτων τόσο σε σχέση με μια πιθανή νέα προσπάθεια για το Κυπριακό, χωρίς να υπάρχουν προϋποθέσεις, όσο και σε ό,τι αφορά ευρύτερους σχεδιασμούς της, όπως είναι το θέμα του αερίου. Είναι γι’ αυτό που η Λευκωσία, η οποία σαφώς και δεν θέλει να φθάσει ενώπιον των διλημμάτων αυτών, αρχίζει κύκλο επαφών με μόνιμα και μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας για ενημέρωση και προληπτική παρέμβαση. Ο κύκλος αυτός των επαφών σχεδιάζεται στο υπουργείο Εξωτερικών και θα γίνει σε διάφορα επίπεδα.

Κλίμα και προϋποθέσεις

Όχι μόνο το γεγονός ότι έχουν ανακοινωθεί πρόωρες εκλογές στην Τουρκία αλλά και η εν γένει στάση της Άγκυρας έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου δεν ευνοούν νέες πρωτοβουλίες για το Κυπριακό. Ούτε και το διεθνές περιβάλλον είναι ευνοϊκό. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνουν κινήσεις στο Κυπριακό, καθώς δεν αποκλείεται να χρησιμοποιηθεί και ενταχθεί σε ευρύτερες συζητήσεις και σε διαφορετικά ζητήματα.

Είναι, πάντως, προφανές πως μια τακτική συντήρησης θα αποτελεί την καλύτερη επιλογή για τη Λευκωσία, που εάν κινηθεί με πρακτικές του παρελθόντος (εμμονές «για επανάληψη των συνομιλιών τώρα», δείπνα και κινήσεις «καλής θέλησης»), πιθανόν να πέσει σε παγίδα, η οποία στήνεται από την Άγκυρα και δεν ενοχλεί τρίτους.

Τι έγινε στο δείπνο

Ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί κατά τη διάρκεια της κατ’ ιδίαν συνάντησης ζήτησε να ενημερωθεί εκ νέου από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για τις θέσεις του στο θέμα της ασφάλειας και εάν επιμένει σε «μηδέν εγγυήσεις, μηδέν στρατός», στο θέμα της πολιτικής ισότητας (μία τουρκοκυπριακή ψήφος για όλες τις αποφάσεις, δηλαδή βέτο) και το θέμα του αερίου.

Στο θέμα αυτό το δίλημμα που θέτει η τουρκική πλευρά είναι ξεκάθαρο: Είτε συνδιαχείριση από τώρα, είτε πάγωμα ερευνών για μετά τις εκλογές. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε επανέναρξη των συνομιλιών για τις εσωτερικές πτυχές και προετοιμασία για τα άλλα ζητήματα, ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχει κατάλληλο έδαφος για τη σύγκληση νέας Διάσκεψης για το Κυπριακό. Επί του θέματος αυτού, ο κατοχικός ηγέτης εξέφρασε τη διαφωνία του υποστηρίζοντας πως η ακολουθούμενη μεθοδολογία δεν αποφέρει αποτελέσματα. Ζήτησε νέα μεθοδολογία παραπέμποντας στον καθορισμό χρονοδιαγράμματος.

Στο δίωρο που κράτησε η τετ-α-τετ συνάντηση, ουσιαστικά επανέλαβαν εκατέρωθεν τις θέσεις τους και στο τέλος συμφώνησαν πως διαφωνούν. Και μάλιστα οι διαπιστώσεις αυτές έγιναν «σε καλό κλίμα», παρά την έντονη καχυποψία που υπάρχει και στους δύο. Στη συνέχεια, προσήλθαν στο δείπνο, το οποίο διήρκεσε 45 λεπτά. Εκεί, η ειδική αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο Ελίζαμπεθ Σπέχαρντ, που φιλοξενούσε το δείπνο, τους ανέφερε πως ενδεχομένως ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες να στείλει προσωπικό του απεσταλμένο σε Λευκωσία, Αθήνα, Άγκυρα, Βρυξέλλες και Λονδίνο με σκοπό να βολιδοσκοπήσει τους εμπλεκόμενους για τις προθέσεις τους, με απώτερο στόχο να διαπιστώσει κατά πόσο υπάρχει έδαφος για να προχωρήσει στην εκ νέου εμπλοκή του στο Κυπριακό.

Δεν είχε εξουσιοδότηση

Ο Μουσταφά Ακιντζί κατά τη διάρκεια του δείπνου με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, την περασμένη Δευτέρα, φάνηκε κατά τη συζήτηση πως είχε προσέλθει χωρίς να εξασφαλίσει καμία εξουσιοδότηση από την Άγκυρα. Είχε οδηγίες μόνο να παρακαθήσει στο δείπνο. Ο κατοχικός ηγέτης παρουσίασε τις θέσεις του, έθεσε κάποια ερωτήματα προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη σπεύδοντας κάποιες φορές να αναφέρει πως γνώριζε την απάντηση. Προσθέτοντας, ωστόσο, ότι καθήκοντος έθετε τα ζητήματα και αναζητούσε απαντήσεις.