Γιατί έγινε η κατάληψη των ελληνικών τάνκερ – Τι λένε τα διεθνή ΜΜΕ
28/05/2022
Σε πολιτικοδιπλωματικό θρίλερ διαρκείας φαίνεται να εξελίσσεται η κατάληψη δύο τάνκερ υπό ελληνική σημαία στο Περσικό από τους «Φρουρούς της Επανάστασης» του Ιράν και τις έντονες αντιδράσεις της Αθήνας με διάβημα διαμαρτυρίας προς το Ιράν. Τις ίδιες ώρες υπάρχει ανησυχία για τα πληρώματα των δύο τάνκερ. Ωστόσο με τις μέχρι τώρα πληροφορίες τα πληρώματα και των δύο πλοίων είναι καλά στην υγεία τους και δεν υπάρχουν ενδείξεις κακομεταχείρισης τους από τους Ιρανούς.
To Delta Poseidon ανήκει στο στόλο της εταιρείας Delta Tankers του Διαμαντή Διαμαντίδη και το Prudent Warrior στην εταιρία Polembros Shipping Limited συμφερόντων του Σπύρου Πολέμη. Τα δύο πλοία, Delta Poseidon και Warrior, βρισκόταν στον Περσικό Κόλπο, όταν ξεκίνησε η επιχείρηση κατάληψής τους από τους Φρουρούς της Επανάστασης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Delta βρίσκονται 25 άτομα ως πλήρωμα, εκ των οποίων δύο Έλληνες, ενώ στο Warrior ήταν παρόντα εκείνη τη στιγμή 23 άτομα ως μέλη του πληρώματος, εκ των οποίων οκτώ είναι Έλληνες και ένας Κύπριος.n Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι ιρανικές αρχές φέρονται να προτάσσουν ως αιτιολογία για την ένοπλη επιχείρηση την ανάγκη ελέγχου των πλοίων. Το Poseidon είχε φύγει από τη Μπάσρα του Ιράκ με προορισμό την Φουτζέιρα, με τελικό στόχο τα διυλιστήρια στους Αγίους Θεοδώρους. Αντίστοιχα το Prudent Warrior, είχε φύγει και αυτό από το Μπάσρα για τη Φουτζέρια με τον τελικό προορισμό ωστόσο να μην είχε καθοριστεί ακόμη.
Την αγωνία των συγγενών και των φίλων των Ελλήνων ναυτικών εντείνει ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι η απόβαση στο πλοίο Delta Poseidon έγινε, κατά πληροφορίες, με ελικόπτερο από το οποίο κατέβηκαν επτά ένοπλοι, ενώ αντίστοιχη ήταν και η απόβαση με επτά ενόπλους και στο πλοίο Prudent Warrior. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες μέχρι στιγμής, τα πληρώματα των δύο πλοίων είναι καλά στην υγεία τους ενώ οι Ιρανοί φαίνεται να τους συμπεριφέρονται καλά και στις ελληνικές αρχές δεν φαίνεται να υπάρχει ανησυχία ως προς την ασφάλειά τους.
Τα πληρώματα των δύο ελληνικών τάνκερ που έχουν μπλοκαριστεί στο Ιράν δεν βρίσκονται υπό κράτηση, δήλωσαν οι ιρανικές ναυτιλιακές αρχές, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters. Και στα δύο πλοία οι ναυτικοί σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις των Ιρανών είναι καλά στην υγεία τους.
«Η κατάσχεση ελληνικών πλοίων από τους IRGC (Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης) είναι απαράδεκτη. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και την ασφάλεια της ναυτιλίας στα στενά του Ορμούζ». Αυτό απάντησε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών όταν του ζητήθηκε η θέση του Λονδίνου για την κατάληψη των δύο ελληνικών τάνκερ από τους Φρουρούς της Επανάστασης, το επίλεκτο σώμα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Οργισμένη αντίδραση της Αθήνας
Υπενθυμίζεται πως το γεγονός της κατάληψης των δύο πλοίων έκαναν γνωστό οι ίδιοι οι Ιρανοί, με ανακοίνωση που εκδόθηκε από το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) γνωστοποιώντας ότι «οι ναυτικές δυνάμεις του IRGC κατέλαβαν σήμερα (σ.σ. χθες Παρασκευή) δύο ελληνικά πετρελαιοφόρα στον Περσικό Κόλπο λόγω παραβιάσεων που διαπράχθηκαν», χωρίς, ωστόσο, να κατονομάζουν το είδος των παραβιάσεων, το οποίο υποκίνησε την «πειρατεία». Οργισμένη υπήρξε η αντίδραση από πλευράς του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, προχωρώντας σε έντονο διάβημα κατά του Ιρανού Πρέσβη στην Αθήνα, κάνοντας ακόμη λόγο για «βίαιη κατάληψη δύο πλοίων ελληνικής σημαίας στον Κόλπο». Αποδίδοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην εξέλιξη της υπόθεσης, η Βασιλίσσης Σοφίας προειδοποίησε ότι το συμβάν επισκιάζει το διμερές πλαίσιο των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας – Ιράν, αλλά και τη σχέση ΕΕ-Ιράν, σε μια περίοδο έντονων διεθνών διαβουλεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Σύμφωνα με τη ναυτιλιακή επιθεώρηση TradeWinds, έξι Ιρανοί στρατιώτες που έφτασαν με ελικόπτερο επιβιβάστηκαν στο Delta Poseidon και το πλήρωμα του δεξαμενοπλοίου έλαβε εντολή να συγκεντρωθεί στη γέφυρα για ανάκριση. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το Delta Poseidon αλλά και το δεύτερο πλοίο με ελληνική σημαία οδηγήθηκαν στα ιρανικά χωρικά ύδατα και παραμένουν αγκυροβολημένα εκεί. Η ιρανική επιχείρηση έλαβε χώρα στον Περσικό Κόλπο και ενώ τα δύο έμφορτα ελληνικά δεξαμενόπλοια κινούνταν προς τους προορισμούς τους. Το Delta Poseidon είναι φορτωμένο με ιρακινό αργό πετρέλαιο που κατευθυνόταν προς ελληνικά διυλιστήρια.
Το επεισόδιο έρχεται στο τέλος μιας εβδομάδας κατά την οποία οι ΗΠΑ κατέσχεσαν, ένα φορτίο ιρανικού αργού πετρελαίου από ένα ρωσικό τάνκερ (το aframax Lana) που κρατείτο στην Ελλάδα. Η Τεχεράνη χαρακτήρισε την κίνηση «διεθνή ληστεία». Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Irna, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν κάλεσε τον επιτετραμμένο της ελληνικής πρεσβείας στην Τεχεράνη προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για την κίνηση, χαρακτηρίζοντάς την «σαφή πράξη πειρατείας». Το Ιράν έχει επίσης διαμαρτυρηθεί στον απεσταλμένο της Ελβετίας στην Τεχεράνη, που εκπροσωπεί εκεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ, για την κατάσχεση στην Ελλάδα του φορτίου, σύμφωνα με το Lloyd’s List.
Η υπόθεση του Lana αφορά το δεξαμενόπλοιο, με προηγούμενη ονομασία Pegas, που κατέπλευσε στον κόλπο της Καρύστου στις 14 Απριλίου από τη Μαρμαρίδα της Τουρκίας και δεσμεύθηκε στις 19 Απριλίου με απόφαση της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, επειδή ανήκε στη ρωσική τράπεζα Promsvyazbank, στην οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Ωστόσο, το δεξαμενόπλοιο αφέθηκε ελεύθερο, αφού από τα έγγραφά του προέκυψε ότι στις 17 Μαρτίου είχε αλλάξει το όνομά του σε Lana και είχε μεταβιβαστεί στην επίσης ρωσική εταιρεία Transmorflot, η οποία όμως δεν υπόκειται σε κυρώσεις.
Έτσι έγινε αποδέσμευση του πλοίου, που παρέμεινε πάντως στο αγκυροβόλιο της Καρύστου, αφού μία ημέρα μετά, στις 20 Απριλίου, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, επικαλούμενο διμερή συμφωνία δικαστικής συνδρομής, ζήτησε τη δέσμευση του φορτίου με το επιχείρημα ότι τα έσοδα από την πώλησή του θα χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Το αίτημα συνδρομής διαβιβάστηκε στην Εισαγγελία Χαλκίδας και στις 20 Μαΐου το εκεί Πρωτοδικείο ενέκρινε τη μεταφορά του πετρελαίου από το Lana σε δύο μισθωμένα από τις ΗΠΑ δεξαμενόπλοια. Η απάντληση του φορτίου ξεκίνησε στα μέσα της εβδομάδας και έγινε γνωστή την Πέμπτη. Την Παρασκευή η Τεχεράνη κατέλαβε τα δύο ελληνικά πλοία.
Τι λένε τα διεθνή ΜΜΕ
«Οι ιρανικές δυνάμεις κατέλαβαν δύο ελληνικά δεξαμενόπλοια στον Περσικό Κόλπο την Παρασκευή, αμέσως μετά την προειδοποίηση της Τεχεράνης ότι θα λάβει “τιμωρητικά μέτρα” κατά της Αθήνας για την κατάσχεση, από πλευράς ΗΠΑ, φορτίου ιρανικού πετρελαίου στα ανοικτά ελληνικών ακτών», αναφέρει το Reuters. «Η κατάσχεση δύο δεξαμενόπλοιων υπό ελληνική σημαία είναι πιθανό να προκαλέσει αναστάτωση στην αγορά πετρελαίου και στη ναυτιλιακή βιομηχανία, με τις τιμές να βρίσκονται κοντά στα 120 δολάρια το βαρέλι» γράφουν οι FT.
Το Al Jazeera αναφέρεται στην αντίδραση των ελληνικών αρχών οι οποίες τόνισαν πως οι εν λόγω πράξεις «ισοδυναμούν ουσιαστικά με πράξεις πειρατείας» και πως αυτές θα έχουν ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στις σχέσεις ΕΕ-Ιράν. «Η επιδρομή σηματοδοτεί το πρώτο σοβαρό περιστατικό στη θάλασσα εδώ και μήνες, καθώς η ένταση μεταξύ του Ιράν και της Δύσης παραμένει σε υψηλά επίπεδα λόγω της πυρηνική συμφωνία του με τις παγκόσμιες δυνάμεις. Καθώς η Τεχεράνη εμπλουτίζει περισσότερο ουράνιο, αυξάνονται οι ανησυχίες για μη επιστροφή στη συμφωνία, αυξάνοντας τον κίνδυνο ενός ευρύτερου πολέμου», σημειώνει το abcnews.
«Οι ιρανικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν δύο πετρελαιοφόρα υπό ελληνική σημαία στον Περσικό Κόλπο την Παρασκευή, λίγες μέρες μετά την κατάσχεση φορτίου ιρανικού πετρελαίου στα ελληνικά ύδατα. Τα επεισόδια αυξάνουν την ένταση στη Μέση Ανατολή εν μέσω των τελματωμένων διαπραγματεύσεων για την πυρηνική συμφωνία και τη δολοφονία ενός αξιωματικού του Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης την περασμένη Κυριακή», γράφει η Wall Street Journal.
H Jerusalem Post υπενθυμίζει την κατάληψη από το Ιράν βρετανικoύ τάνκερ κοντά στα Στενά του Ορμούζ το 2019 για «υποτιθέμενες θαλάσσιες παραβιάσεις, δύο εβδομάδες αφότου οι βρετανικές δυνάμεις κατέλαβαν ιρανικό δεξαμενόπλοιο κοντά στο Γιβραλτάρ, καθώς, όπως ανέφεραν, μετέφερε πετρέλαιο στη Συρία, παραβιάζοντας τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η DW υπογραμμίζει ότι «έχουν καταγραφεί πολυάριθμες επιθέσεις στον Περσικό Κόλπο, από τη στιγμή που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποσύρθηκε μονομερώς το 2018 από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, γνωστή ως Κοινό Συνολικό Σχέδιο Δράσης (JCPOA)». Προσθέτει, ωστόσο, πως «εδώ και μήνες δεν έχει σημειωθεί κάποιο σημαντικό περιστατικό».
Ελληνικά τάνκερ
Δύο δεξαμενόπλοια με ελληνική σημαία που βρίσκονται στον Περσικό, κατελήφθησαν από τις ένοπλες δυνάμεις του Ιράν μετά από επιχείρηση με ελικόπτερα και ταχύπλοα σκάφη και τα πληρώματα και των δύο πλοίων έχουν τεθεί υπό κράτηση.
Το υπουργείο Εξωτερικών με ανακοίνωση έκανε γνωστό ότι προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας προς τον πρέσβη του Ιράν στην Αθήνα, ενώ το υπουργείο Ναυτιλίας ενημέρωσε όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς για τα περιστατικά και ζήτησε άμεση παρέμβαση προς την Τεχεράνη.
Τα πλοία κατελήφθησαν και δεσμεύτηκαν από τις ιρανικές αρχές σε αντίποινα για τη δέσμευση φορτίου ιρανικού πετρελαίου από τις ελληνικές αρχές. Η υπόθεση πάει πίσω στην δέσμευση του ρωσικού τάνκερ Pegas στην Κάρυστο, στις 19 Απριλίου. Το ρωσικό πλοίο αποδεσμεύτηκε μετά από τέσσερις ημέρες, αλλά το φορτίο του παρέμεινε στην Ελλάδα. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας δεν προβλέπει δέσμευση φορτίου προερχόμενου από τρίτες χώρες.
Οι αμερικανικές αρχές, όμως, στο πλαίσιο των κυρώσεων που έχουν κατά του Ιράν, ζήτησαν το πετρέλαιο να δεσμευτεί για λογαριασμό των ΗΠΑ (περίπου 115.000 τόνοι αργού). Στο σχετικό αίτημα απάντησαν καταφατικά οι ελληνικές αρχές, την περασμένη Τετάρτη. Την ίδια ημέρα η διπλωματική αντιπροσωπεία του Ιράν στην Αθήνα προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας για αυτή την απόφαση.
Την Πέμπτη ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν κατήγγειλε τις ΗΠΑ και σήμερα το πρωί η ιρανική διπλωματική αντιπροσωπεία προέβη σε επίσημο διάβημα προς τη αμερικανική διπλωματική αντιπροσωπεία στην Ελβετία, καθώς οι δύο χώρες δεν έχουν απευθείας διπλωματικές σχέσεις.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών
«Με εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Θεμιστοκλής Δεμίρης πραγματοποίησε προ ολίγου έντονο διάβημα διαμαρτυρίας στον Ιρανό πρέσβη στην Αθήνα, αναφορικά με την βίαιη κατάληψη δύο πλοίων ελληνικής σημαίας στον Κόλπο. Οι ανωτέρω πράξεις ισοδυναμούν ουσιαστικά με πράξεις πειρατείας.
»Ο γενικός γραμματέας καταδίκασε έντονα τις πράξεις αυτές, οι οποίες αντιβαίνουν θεμελιώδεις κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και της Διεθνούς Ναυσιπλοΐας. Κάλεσε για την άμεση απελευθέρωση των πλοίων και των πληρωμάτων τους. Τόνισε επίσης ότι οι πράξεις αυτές θα έχουν ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στις σχέσεις ΕΕ-Ιράν.
»Συγκεκριμένα, νωρίτερα σήμερα ελικόπτερο του ιρανικού πολεμικού ναυτικού προσνηώθηκε στο ελληνικής σημαίας πλοίο Delta Poseidon το οποίο έπλεε σε διεθνή ύδατα (22 ναυτικά μίλια από τις ακτές του Ιράν) στον Κόλπο. Στη συνέχεια ένοπλοι αιχμαλώτισαν το πλήρωμα του πλοίου, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται δύο Έλληνες πολίτες.
»Αντίστοιχο συμβάν αναφέρθηκε ότι συνέβη και σε άλλο πλοίο ελληνικής σημαίας, στο οποίο επέβαιναν επτά Έλληνες πολίτες, και που ευρίσκετο πλησίον των ιρανικών ακτών. Το υπουργείο Εξωτερικών έχει ήδη προβεί σε ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας, καθώς και συμμάχων και εταίρων της Ελλάδας.
»Υπό το φως των ανωτέρω, το Υπουργείο Εξωτερικών συνιστά στους Έλληνες πολίτες να αποφεύγουν ταξίδια στο Ιράν. Τα πλοία ελληνικής σημαίας καλούνται να ακολουθούν τις οδηγίες του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, με το οποίο το υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται σε στενό συντονισμό και συνεχή επικοινωνία».
Σύμφωνα με πληροφορίες πρόκειται για τα πλοία Delta Poseidon της εταιρείας Delta Tankers του Διαμαντή Διαμαντίδη και το Prudent Warrior της εταιρείας Polembros Shipping Limited συμφερόντων του Σπύρου Πολέμη. Από τα στοιχεία του ημερολογίου κίνησης προκύπτει ότι το πρώτο κινούνταν στα διεθνή ύδατα με κατεύθυνση προς την έξοδο του Κόλπου, με αργό πετρέλαιο από το Ιράκ. Ενημέρωση για την κατάσταση των πληρωμάτων των δύο πλοίων (στα πληρώματα συγκαταλέγονται οκτώ και δύο Έλληνες ναυτικοί, αντίστοιχα) δεν έχει γίνει γνωστή, καθώς δεν είναι σαφές εάν υπάρχει επικοινωνία με τις πλοιοκτήτριες εταιρείες και τις αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες.
Η κίνηση του Ιράν αποδόθηκε αμέσως από διεθνείς ναυτιλιακές πηγές σε αντίποινα για την κατάσχεση φορτίου αργού ιρανικού πετρελαίου που μεταφερόταν από ρωσικό δεξαμενόπλοιο στις 19 Απριλίου στα ανοιχτά της Εύβοιας. Αυτό αναφέρουν σε ανάρτησή τους στελέχη του οίκου Loyds.
Breaking: Iran seizes 2 Greece-owned & flagged tankers in retaliation for Iranian oil seized off Greece earlier by US authorities (@lloydslisted exclusive story here:https://t.co/yx5mTrC6dt) suezmaxes are Prudent Warrior & Delta Poseidon. https://t.co/IrKmWzfD7f for updates pic.twitter.com/SiRfkuH5iN
— Michelle Wiese Bockmann (@Michellewb_) May 27, 2022
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν αναφέρεται ότι προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας προς την Ελλάδα για την απόδοση του φορτίου του Pegas προς τις ΗΠΑ από τις 25 Μαϊου. Σχετική αναφορά για την ενέργεια των ΗΠΑ έγινε την επομένη, από τον εκπρόσωπο του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών. Σήμερα το πρωί έγινε διάβημα διαμαρτυρίας προς την διπλωματική αντιπροσωπεία των ΗΠΑ στην Ελβετία, καθώς το Ιράν και οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν απευθείας διπλωματικές σχέσεις.
Το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Irna, είχε αναφέρει ότι το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν θεώρησε την ελληνική απόφαση για δέσμευση του ιρανικού πετρελαίου «σαφή πράξη πειρατείας». Tο ρωσικό τάνκερ Pegas που δεσμεύτηκε στην Κάρυστο στις 19 Απριλίου, αποδεσμεύτηκε στις 23 Απριλίου και αναχώρησε κενό από την Ελλάδα.
❗ Посольство проверяет появившуюся в греческих СМИ информацию о задержании нефтяного танкера «Пегас» в районе острова Эвбея с 19 моряками на борту. Находимся по данному вопросу в контакте с греческими властями. pic.twitter.com/drG3GgkAUm
— Rus Embassy, Greece (@RFEmbassyGr) April 19, 2022
Το φορτίο του Pegas σύμφωνα με τις ιρανικές αρχές παρέμεινε δεσμευμένο στην Ελλάδα, μετά από παρέμβαση των ΗΠΑ στο πλαίσιο των κυρώσεων κατά του Ιράν. Το αίτημα ικανοποιήθηκε από την Αθήνα προκαλώντας τις ιρανικές αντιδράσεις σε διπλωματικό επίπεδο και εν τέλει την σημερινή αιφνίδια επιχείρηση κατάληψης των δύο ελληνικών τάνκερ στον Περσικό από τις ειδικές δυνάμεις της Τεχεράνης. Σύμφωνα με την Τεχεράνη η δέσμευση του φορτίου ιρανικού πετρελαίου από τις ελληνικές αρχές και η απόδοσή του στις αμερικανικές αρχές, ήταν κατάφωρη παραβίαση των διεθνών νόμων.
Από την ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών προκύπτει με σαφήνεια μία σύσταση προς τους Έλληνες πολίτες να αποφεύγουν τα ταξίδια στο Ιράν και μία δεύτερη από την πλευρά του υπουργείου Ναυτιλίας προς τα ελληνικά πλοία που βρίσκονται στον Περσικό να είναι σε συνεχή επικοινωνία.
