Η κόκκινη γραμμή της “κυριαρχικής ισότητας” στη σκακιέρα της Γενεύης

Να “χωρέσει” η κυριαρχική ισότητα, στην οποία επιμένει η κατοχική Τουρκία, σε μια “αποκεντρωμένη ομοσπονδία”, είναι το ζητούμενο, που ενδεχομένως να απαντηθεί στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, στις 27-29 Απριλίου στη Γενεύη. Αν και είναι σαφές πως αυτό που επιδιώκεται από τουρκικής πλευράς δεν είναι ομοσπονδία, ωστόσο (σύμφωνα με τη βρετανική φόρμουλα) η εκτενής επεξήγηση από την ελληνοκυπριακή πλευρά της προσέγγισης της για αποκεντρωμένη-χαλαρή ομοσπονδία, μπορεί να διευκολύνει και να γεφυρωθούν οι διαφορές.

Σημειώνεται συναφώς ότι σε τεχνοκρατικό επίπεδο έχει ετοιμαστεί σχετικό έγγραφο, το οποίο θα παρουσιάσει, όταν προκύψει θέμα στη συζήτηση,  ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην Πενταμερή. Ο κίνδυνος που υπάρχει είναι να επικεντρωθούν οι συζητήσεις στα θέματα των αρμοδιοτήτων- εξουσιών, ενώ στο μυαλό των Τούρκων είναι και η διεθνής παρουσία των κρατιδίων. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η συνέχιση της συμμετοχής της Κύπρου στην ΕΕ, ώστε να έχουν ρόλο και λόγο.

Την ίδια ώρα, εάν διευρυνθούν οι αρμοδιότητες των κρατιδίων στις διεθνείς σχέσεις ,θα είναι πιο κοντά σε αυτό που επιδιώκεται από τουρκικής πλευράς, στην κυριαρχική ισότητα. Είναι σαφές από τους Βρετανούς, αλλά και κύκλους της Γραμματείας του ΟΗΕ ότι το κλειδί ενδεχομένως να βρίσκεται στο πόσο χαλαρό θα είναι το μόρφωμα που θα προκύψει, ενώ θεωρούν πως εάν ανοίξει η συζήτηση της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, ενδεχομένως να βρεθεί “παράθυρο” για να ικανοποιηθεί η τουρκική απαίτηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες από αξιωματούχους που συζητούν με την τουρκική πλευρά το Κυπριακό, η Άγκυρα δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη θέση της για κυριαρχική ισότητα και θα επιμένει στη λύση δύο κρατών. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπλοφάρουν με τα όσα δημόσια προβάλλουν. Την ίδια ώρα, αφήνουν να εννοηθεί πως δεν αποκλείεται η Τουρκία να προβεί σε «κινήσεις καλής θέλησης». Εκείνο, που μπορεί η Τουρκία να κάνει πίσω είναι στο θέμα της ονοματολογίας.

Επενδύει στην “εποικοδομητική ασάφεια”, που ενίοτε επιστρατεύεται στο Κυπριακό, για να “πουλήσει” το περιτύλιγμα των δικών της επιδιώξεων. Στην Πενταμερή της Γενεύης, το καλό σενάριο είναι να βρεθεί τρόπος να συνεχιστεί η συζήτηση και μετά, χωρίς να καθορίζεται χρονοδιάγραμμα. Ήδη, όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, στήνεται ένα σκηνικό για να υπάρξουν συζητήσεις σε τεχνοκρατικό επίπεδο. Οι συζητήσεις αυτές θα οδηγήσουν σε νέα Διάσκεψη.

Τι θα κάνουν τα Ηνωμένα Έθνη

Τα Ηνωμένα Έθνη σαφώς και παρουσιάζονται έτοιμα να διευκολύνουν μια γεφύρωση των διαφορών. Στην προκειμένη περίπτωση, εάν ισχύσει τούτο, ενδεχομένως, να ενισχυθεί η ομάδα του ΟΗΕ καθώς με τις κατά καιρούς, μικρής διάρκειας, επισκέψεις της κ. Λουτ, αυτό το εγχείρημα δεν θα πετύχει. Το θέμα, βέβαια, είναι κατά πόσο θα γίνει αποδεκτή η πρακτική των γεφυρωτικών προτάσεων. Το άλλο σενάριο, που δεν είναι το επικρατέστερο, είναι να καταρρεύσουν οι συζητήσεις στην άτυπη Πενταμερή και ο Γενικός Γραμματέας να μη συνεχίσει τις προσπάθειες. Θα είναι η τρίτη μεγάλη προσπάθεια του, που θα αποτύχει.

Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να ενημερώσει το Συμβούλιο Ασφαλείας και να καταθέσει τους όρους εντολής. Αυτό το σενάριο αν και εξυπηρετεί διαχρονικά την κατοχική Τουρκία, ωστόσο, σε αυτή τη φάση, λόγω των ευρωτουρκικών, δεν το ευνοεί. Είναι, όμως, σαφές πως θα παραμείνει στο τραπέζι ως σενάριο, που θα εξετασθεί στη συνέχεια. Το θέμα είναι να μην παρασυρθεί η ελληνική πλευρά σε αυτό που επιδιώκει η Άγκυρα.

Να συζητηθεί μόνο ο διαμοιρασμός των εξουσιών και να αφεθούν τα θέματα ουσίας, όπως της Ασφάλειας, στο περιθώριο. Μέχρι στιγμής, πάντως, φαίνεται πως η Άγκυρα κατάφερε να καθορίσει την ατζέντα. Προβάλλει τον ισχυρισμό ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν είναι έτοιμοι να μοιραστούν οτιδήποτε, θέλοντας να προετοιμάσει το έδαφος και να στρέψει τις πιέσεις προς τη Λευκωσία. Συνεπώς πολλά θα κριθούν από την τακτική που θα ακολουθήσουν οι εμπλεκόμενοι.

Μπούμερανγκ η πίεση στην Ελλάδα

Κινήσεις για προώθηση μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης εν όψει της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, γίνονται από τα Ηνωμένα Έθνη. Η ειδική αντιπρόσωπος του ΟΗΕ, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, είχε τηλεδιασκέψεις με τους διαπραγματευτές, Ανδρέα Μαυρογιάννη και Εργκιούν Ολγκιούν.

Πέραν από τη συμφωνία που έχει επιτευχθεί για τα οδοφράγματα, το άνοιγμα των οποίων είναι υπό την αίρεση της επιδημιολογικής εικόνας, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν θέσει και μια σειρά άλλα ζητήματα, για να συζητηθούν μέσα από τις τεχνικές επιτροπές. Μια εισήγηση είναι το θέμα της εγκληματικότητας και το άλλο εκείνο της μετανάστευσης. Τώρα, πόσο δικοινοτικό μπορεί να θεωρείται το θέμα της μετανάστευσης, είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο.

Από τα όσα πάντως παρακολουθήσαμε και την περασμένη Πέμπτη, στη δημόσια αντιπαράθεση των υπουργών Εξωτερικών, Ελλάδος και Τουρκίας, στην Άγκυρα, είναι σαφές πως είναι δύσκολο να επιτευχθεί συμφωνία με την κατοχική δύναμη και πολύ περισσότερο να εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα. Η Άγκυρα θέλησε να αξιοποιήσει την επίσκεψη Δένδια για να στείλει μηνύματα προς ΗΠΑ και ΕΕ, πως είναι “διαλλακτική” και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να τα βρει με την Ελλάδα.

Τελικά, η πρόσκληση προς τον κ. Δένδια από τον Τσαβούσογλου και η ένταξη την ύστατη στο πρόγραμμα συνάντησης με τον πρόεδρο Ερντογάν, έδειξε τις προθέσεις της Άγκυρας. Επί της ουσίας, οι Τούρκοι αξιωματούχοι παρουσίασαν στη συνάντηση με τον Νίκο Δένδια, ένα μεγάλο κατάλογο θεμάτων για να κατηγορήσουν την Ελλάδα ότι ευθύνεται για όλα. Τελικά η όλη προσπάθεια λειτούργησε μπούμερανγκ για τους Τούρκους, καθώς αιφνιδιάστηκαν από την στάση του Έλληνα υπουργού.

Τουρκικό φλερτ στην Αίγυπτο

Η Άγκυρα συνεχίζει να πιέζει το Κάιρο για αναθέρμανση των σχέσεων της, με απώτερο στόχο να σπάσει τη συνεργασία με Λευκωσία και Αθήνα. Όπως πληροφορούμαστε, η κατοχική Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει κίνητρα στην Αίγυπτο ενώ έχει προβεί σε κάποιες κινήσεις “καλής θέλησης”. Μεταξύ των κινήσεων ήταν να σταματήσει τη μετάδοση από το τουρκικό έδαφος, τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών, που στρέφονταν ενάντια στο καθεστώς αλ Σίσι.

Η τηλεφωνική επικοινωνία των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας και Αιγύπτου, με πρωτοβουλία Τσαβούσογλου, θεωρήθηκε ότι έσπασε τον “πάγο|, αλλά φαίνεται να είναι νωρίς για να γίνεται λόγος για αναθέρμανση των σχέσεων. Η Άγκυρα επιμένει και στη σύγκληση της Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο να σπάσει τις τριμερείς συνεργασίες, που συγκρότησαν Κύπρος και Ελλάδα.

Αν και το θέμα αυτό συντηρείται στο προσκήνιο από την Άγκυρα, ωστόσο, δεν βρίσκει επί του παρόντος πρόσφορο έδαφος. Πάντως, σήμερα Κυριακή μεταβαίνει στην Αίγυπτο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών. Σημειώνεται δε ότι, προ ημερών, τηλεφωνική επικοινωνία είχαν ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών και ο Αιγύπτιος ομόλογος του Σάμεχ Σούκρι.