Σε επιθετική διάταξη ο Ερντογάν – Εσωτερική πίεση και εξαγωγή της κρίσης

Όσο ο χρόνος τρέχει προς τις εκλογές του 2023 στην Τουρκία, ο Ερντογάν θα γίνεται πιο επιθετικός, κυρίως προς την Ελλάδα και την Κύπρο, εκτιμούν ξένοι διπλωμάτες που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα. Την ίδια ώρα, είναι προφανές πως η προσέγγιση διεθνών παικτών με την Άγκυρα, ενθαρρύνει τον Τούρκο πρόεδρο να συνεχίσει στο ίδιο τέμπο, με την ίδια συμπεριφορά. Η κατοχική Τουρκία κινείται με παραβιάσεις στο Αιγαίο, συντηρεί μια υψηλών τόνων επιθετική ρητορική ενώ σε σχέση με την Κύπρο, ο σχεδιασμός επιβολής τετελεσμένων βρίσκεται σε εξέλιξη. Τόσο στην Αμμόχωστο όσο και στην ΑΟΖ.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως στην Αμμόχωστο, οι ενέργειες γίνονται σταδιακά, με μικρά βήματα, αλλά με σταθερό προσανατολισμό τον εποικισμό της περίκλειστης περιοχής. Την ίδια ώρα στην ΑΟΖ, η τουρκική παρουσία συντηρεί και τις παράνομες και παράλογες αξιώσεις της κατοχικής δύναμης. Πληροφορίες αναφέρουν πως το καθεστώς της Άγκυρας επενδύει στην εμπλοκή της στο φυσικό αέριο και επιχειρεί, παρακάμπτοντας πάντα την Κυπριακή Δημοκρατία, να έλθει σε “άτυπη” συνεννόηση με χώρες των οποίων εταιρείες δραστηριοποιούνται στην περιοχή μας.

Το γεγονός ότι ο Ερντογάν πιέζεται ενόψει των εκλογών –των χαμηλών ποσοστών που εξασφαλίζει– αλλά και της οικονομικής κρίσης, δεν αποκλείεται να τον οδηγήσει σε ακραίες ενέργειες. Και σε αυτήν την περίπτωση ενδέχεται να εξαγάγει την κρίση αναζητώντας αδύνατο κρίκο για να αποδείξει τη δύναμή του. Είναι για αυτό που, όπως αναφέρουν καλοί γνώστες της τουρκικής πολιτικής, όλοι όσοι είναι απέναντι από την κατοχική δύναμη, πρέπει να είναι σε εγρήγορση.

Θαλασσοτεμάχιο “5”

Μετά την Τουρκία, που αντέδρασε σχεδόν αμέσως και το κατοχικό καθεστώς προέβη σε διάβημα προς τα Ηνωμένα Έθνη για την αδειοδότηση από τη Λευκωσία του θαλασσοτεμαχίου “5” της κυπριακής ΑΟΖ στην κοινοπραξία ExxonMobil και Qatar Petroleum. Επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, έστειλε στις 30 Δεκεμβρίου ο “εκπρόσωπος” του κατοχικού καθεστώτος στη Νέα Υόρκη, Mehmet Dânâ. Σε αυτή αναφέρει πως η αδειοδότηση του “5” αποτελεί «μια ακόμη κραυγαλέα απόπειρα παραβίασης των αναφαίρετων και εγγενών δικαιωμάτων του τουρκοκυπριακού λαού στον φυσικό πλούτο μέσα και γύρω από το νησί».

Στη συνέχεια αναφέρει πως «μέσα στο πνεύμα συνεργασίας, η τουρκοκυπριακή πλευρά υπέβαλε μια επικαιροποιημένη και διευρυμένη πρόταση για το θέμα των υδρογονανθράκων στις 13 Ιουλίου 2019». Ο εκπρόσωπος του κατοχικού καθεστώτος δεν αποφεύγει να εκτοξεύσει και απειλές. «…Θα αναγκαστούμε για άλλη μια φορά να λάβουμε απαραίτητα μέτρα για την προστασία των νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων μας. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι οποιαδήποτε περιφερειακή συνεργασία ή φόρουμ για αυτό το θέμα που αποκλείει την τουρκοκυπριακή πλευρά και την Τουρκία, είναι μη ρεαλιστική αλλά και αντιπαραγωγική και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει άλλο σκοπό από την αύξηση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο».

Ο αξιωματούχος του ψευδοκράτους αναφέρει πως «η τουρκοκυπριακή πλευρά, ως συνιδιοκτήτης των πόρων υδρογονανθράκων μέσα και γύρω από το νησί, είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε μια Διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου, που προτείνει η Τουρκία, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα όλων των σχετικών μερών και ενδιαφερομένων στην περιοχή».

Επαναπροσέγγιση με ΗΠΑ και πτώση Ερντογάν

Οι πληροφορίες φέρουν τους Αμερικανούς και τους Τούρκους να προχωρούν σε μια συνολική προσέγγιση για να ξεπεραστούν οι διαφορές τους. Θεωρείται πως το αμερικανικό non paper για τον αγωγό Eastmed έγινε για να ικανοποιηθεί η Άγκυρα και ο Ερντογάν. Η αμερικανική παρέμβαση αποτελείωσε ένα σχέδιο, το οποίο την τελευταία περίοδο το είχαν όλοι εμπλεκόμενοι ξεχασμένο. Είναι σαφές πως παρά τις πολλές δυσκολίες που υπάρχουν στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας, η Ουάσινγκτον θέλει διακαώς την ομαλοποίηση. Εκτιμάται πως προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη ημέρα της πτώσης Ερντογάν.

Το θέμα, όμως, είναι ότι, οι συζητήσεις έχουν ξεκινήσει. Το τί θα γίνει με τους S-400, όταν ειδικά η Άγκυρα δεν θέλει να τα χαλάσει με τη Μόσχα, είναι ένα από τα μεγάλα ζητήματα. Οι ΗΠΑ, κυρίως το βαθύ κράτος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, θέλουν την Τουρκία στο δυτικό μαντρί, κι αυτό θα το εξασφαλίσουν ικανοποιώντας “αιτήματα” και αξιώσεις της Άγκυρας στην περιοχή. Στην εξίσωση θα πρέπει να ενταχθεί και το Ουκρανικό. Οι Αμερικανοί συνομιλούν απευθείας με τους Ρώσους, χρειάζονται όμως στήριξη. Συμπληρωματικές δυνάμεις ενίσχυσης, όπως μπορούν να λειτουργήσουν η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η Τουρκία.

Δεν είναι μόνο οι ΗΠΑ που προσεγγίζουν την Άγκυρα. Πληροφορίες αναφέρουν πως και η Γερμανία, με νέα κυβέρνηση πρόσφατα, δεν προτίθεται να αλλάξει την πολιτική Μέρκελ έναντι της κατοχικής δύναμης. Αντίθετα θα στοχεύσει σε αναβάθμιση των οικονομικών σχέσεων. Στο ίδιο μονοπάτι κινείται και η Ισπανία, όπως και άλλοι εταίροι μας. Είναι σαφές πως όλες αυτές οι γέφυρες που ρίχνονται προς τον Ερντογάν, μπορεί να τις απολαύσει ο διάδοχός του σε περίπτωση αλλαγής, που θα εισπράξει πολύ περισσότερα από αυτόν για να στηριχθεί από τη Δύση, αλλά επί του παρόντος αξιοποιούνται από το σημερινό καθεστώς της Άγκυρας.

Τουρκικές τακτικές

Τέσσερα σημεία επί της αρχής, υποστηρίζει η τουρκική πλευρά ότι έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των δύο διαπραγματευτών, σε ότι αφορά τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης(ΜΟΕ). Αυτό αναφέρεται στο έγγραφο του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, το οποίο επισυνάπτεται στην τελευταία έκθεση του Γενικού Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες και αφορούν τις καλές υπηρεσίες (Κυπριακό).

Σύμφωνα με το έγγραφο έχει ενημερωθεί ο Γ.Γ. από τον κ. Τατάρ για τη συμφωνία αυτή, που αφορά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, «ως μέρος της διαδικασίας από κάτω προς τα πάνω». Σύμφωνα με το έγγραφο για να εφαρμοστούν θα πρέπει να τηρούνται τα πιο κάτω κριτήρια:

1) Να είναι αμοιβαίως συμφωνηθέντα.
2) Να υπάρχει αμοιβαίο όφελος.
3) Να σέβονται την ισότητα των δύο πλευρών.
4) Δεν θα συνεπάγεται ή υπονοείται η επέκταση της εξουσίας της μίας πλευράς στην άλλη.
Τα δύο τελευταία σημεία παραπέμπουν στη τουρκική λογική των “δυο οντοτήτων”, που αποτελούν βασικό άξονα πολιτικής για την τουρκική πλευρά.

Στην Αθήνα ο Ιωάννης Κασουλίδης

Αρμόδια πηγή, που κλήθηκε να σχολιάσει τα πιο πάνω, επισήμανε πως είναι η συνήθης προσπάθεια της τουρκικής πλευράς να παρουσιάζει τα πάντα ως διακυβερνητική συνεργασία και ότι υπάρχουν συμφωνίες. Όπως επισήμανε η ίδια πηγή, τίποτα από όλα αυτά δεν είναι λάθος και βεβαίως οι Τεχνικές Επιτροπές λειτουργούν σε ίση βάση. Συνέχισε δε λέγοντας πως ό,τι γίνεται πρέπει να συμφωνείται και βεβαίως κανείς δεν συμφωνεί αν δεν έχει όφελος και δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται τα ΜΟΕ ως όχημα για πολιτικές επιδιώξεις.

Αλλά αυτά τα αυτονόητα πράγματα, προσθέτει, δεν μπορούν να μετατρέπονται σε προϊόν διαπραγμάτευσης και συμφωνίας. Σημείωσε δε πως καταγράφουν επιλεκτικά κάποια στοιχεία από τον τρόπο λειτουργίας των Τεχνικών Επιτροπών και προσπαθούν να τα εντάξουν σε μια δήθεν προσέγγιση από τα “κάτω προς τα πάνω”.

Στην Αθήνα θα βρεθεί την ερχόμενη Τετάρτη, ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης για συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό του, Νίκο Δένδια. Στην ατζέντα των συζητήσεων που θα έχουν οι δυο ΥΠΕΞ, θα είναι το Κυπριακό, οι τουρκικές κινήσεις στην Αμμόχωστο και την ΑΟΖ, τα ευρωτουρκικά και τα ελληνοτουρκικά. Περαιτέρω θα τεθούν και οι τριμερείς ενώ αναμένεται ότι θα τεθεί και το θέμα με το αμερικανικό non paper για τον αγωγό Eastmed. Ενόψει του γεγονότος ότι είναι το πρώτο του ταξίδι στην ελληνική πρωτεύουσα από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο κ. Κασουλίδης θα γίνει δεκτός από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου και τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.