Η καχυποψία, η επίσκεψη, η διαπραγμάτευση και το πάνω χέρι

Το “Μπαρμπαρός” βολτάρει στην κυπριακή ΑΟΖ, η περιοχή από το Αιγαίο μέχρι την ανατολική Μεσόγειο γκριζάρεται από το καθεστώς της Άγκυρας με την έκδοση Navtex, οι Τούρκοι πιλότοι καθημερινά προβαίνουν σε παραβιάσεις και προκαλούν αερομαχίες. Σε αυτό το κλίμα πραγματοποιείται η επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Τουρκία.

Ο Ερντογάν συνηθίζει να αντιμετωπίζει τους συνομιλητές του υιοθετώντας μια επιθετική τακτική και προβάλλοντας, με στόχο την επιβολή, τις τουρκικές διεκδικήσεις. Σημειώνεται συναφώς πως κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα, τον Δεκέμβριο του 2017, ο Ερντογάν, προσπαθώντας να καθορίσει την ατζέντα των συνομιλιών του, πριν πατήσει το πόδι του επί ελληνικού εδάφους (συνέντευξη στον Σκάι), έθεσε στις ελλαδοτουρκικές συνομιλίες θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης.

Εκείνη η προσπάθειά του ανατράπηκε. Δημόσια αλλά και στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις του, τόσο ο Πρόεδρος όσο και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας του απάντησαν. Άκουσε, τότε, ο Ερντογάν –μεταξύ άλλων– και για τουρκική εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή στην Κύπρο, αποφεύγοντας να σηκώσει το γάντι. Δεν είχε και κανένα λόγο να το πράξει. Σαράντα τέσσερα και πλέον χρόνια από την εισβολή, αυτό που κατάφερε η Τουρκία, πέραν από την κατοχή τμήματος της Κύπρου, ανενόχλητα, χωρίς καμία πίεση, είναι να μην είναι μέρος του ζητήματος.

Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν φαίνεται να συζήτησε ουσιαστικά το Κυπριακό στη συνάντησή του με τον Αλέξη Τσίπρα. Στο μυαλό του είναι μόνο οι δικές του διεκδικήσεις: Στο Αιγαίο, στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου, στην προστασία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και στους οκτώ στρατιωτικούς, των οποίων την έκδοση αξιώνει.

Ο Ερντογάν δεν συνηθίζει να είναι φιλεύσπλαχνος και ελεήμων. Οι συνεργασίες του στηρίζονται στη λογική ότι αυτός έχει το πάνω χέρι. Ως εκ τούτου, ή ικανοποιούνται οι αξιώσεις του ή δημιουργεί νέους εχθρούς. Στην περίπτωση του Ελληνισμού φιλία δεν υπήρξε και η συνεργασία με την Ελλάδα στηρίζεται στην καχυποψία και στην έλλειψη εμπιστοσύνης.

Tο τρένο των περιφερειακών εξελίξεων

Σε αυτή τη φάση, πάντως, ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται πως μπορεί το τρένο των περιφερειακών εξελίξεων να μη σταματήσει στον δικό του σταθμό. Αυτή την περίοδο συντελείται μια μεγάλη σε έκταση ανακατανομή ισχύος στον κόσμο και ειδικά στην περιοχή μας. Είναι προφανές πως η Τουρκία βρίσκεται μπροστά σε δεδομένα, τα οποία θα καθορίσουν τα μεγαλεπήβολα σχέδιά της. Στους σχεδιασμούς που προωθούνται με χώρες της περιοχής δεν είναι μέρος αυτών η Άγκυρα κι αυτό οφείλεται στη συμπεριφορά της και στην εμμονή της σε μια επεκτατική πολιτική.

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Ερντογάν είχε προαναγγείλει πως το 2023, στα 100χρονα του τουρκικού κράτους, θα μεγαλώσει η χώρα και εδαφικά. Τούτο μπορεί να μην είναι εφικτό γιατί δεν παίζει μόνος του. Μπορεί, όμως, να αναβαθμίσει τον ρόλο του. Κι αυτό, ωστόσο, δεν θα μπορεί να επιτευχθεί εάν χάσει το ενεργειακό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο, εάν δεν εδραιωθεί στη Συρία, εάν ανοίξει νέα μέτωπα στην περιοχή.

Η Άγκυρα έχει μια δική της, α λα καρτ, αντίληψη των διεθνών σχέσεων. Καθίσταται σαφές πως επιχειρεί να οδηγήσει Ελλάδα και Κύπρο στη «φιλανδοποίηση». Στην προσαρμογή-υποταγή τους στους τουρκικούς σχεδιασμούς. Η συνταγή της «φιλανδοποίησης», δηλαδή η επιβολή σε μια ασθενέστερη χώρα όρων και τετελεσμένων υπό την απειλή πολέμου ή με συνεχή στρατιωτική πίεση, δοκιμάζεται διαχρονικά και εφαρμόζεται σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Ούτε η Αθήνα ούτε η Άγκυρα ανέμεναν αποτελέσματα από τη συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν. Το ζητούμενο ήταν ποιος θα αποκτήσει πλεονεκτήματα από αυτήν την επίσκεψη.