Κάποτε το κακό είχε πρόσωπο… – Ένα μέλλον στα μέτρα μας

Κάποτε το κακό είχε πρόσωπο, κατοικία, οδό κι’ αριθμό. Όπως στα παλιά ασπρόμαυρα γουέστερν το παιχνίδι ήταν ξεκάθαρο. Οι ρόλοι διακριτοί. Ήξερες να ξεχωρίζεις τον ήρωα από το ληστή και το λαμόγια. Βιώναμε έντονα τις προσδοκίες του θριάμβου των ωραίων ανεκπλήρωτων οραμάτων που οι ψυχές μας πολύ λαχτάρησαν και αγάπησαν.

Οι επιλογές έκοβαν σαν λεπίδι και συχνά εκ των περιστάσεων έπρεπε –πράγμα όχι πάντα εύκολο κι’ ανώδυνο– να διαλέξεις με ποιους δεν είσαι. Κι όταν οξύνονταν οι αντιπαραθέσεις και φούντωνε το άδικο την αγανάκτηση στα στήθη, άλλος τρόπος να πείσουν δεν ήταν παρά τυφλή βία, χωροφύλακες, πεζοναύτες, στρατοδίκες, βασανιστήρια, εξορία.

Θυμάμαι παιδί ακόμα κατεβαίνοντας ένα βράδυ την Πανεπιστημίου. Μέρες οργής, πηγαδάκια, ηλεκτρισμένες οι ψυχές κι έλεγαν πως όπου να’ ναι θα ξέσπαγε καταιγίδα. Τότε κάποιος γεράκος μέσα στο πλήθος φώναξε με όλη του τη δύναμη «κάτω οι προδότες». Και πριν προλάβει να τελειώσει καλά-καλά τα λόγια του, αστραπή βγήκαν από τις παρόδους τα θηρία, έπεσαν πάνω του και τον κατασπάραξαν.

Χτύπησαν ανελέητα γύρω τον κόσμο που σκόρπισε φύλλα και φτερά και βρέθηκα χωρίς να το καταλάβω στην Ομόνοια. Απόρησα τότε για την υπέρμετρη ωμή βία αφού ο γεράκος κατά την κρίση μου, τίποτε κακό δεν ξεστόμισε. Και πιότερο θαύμασα πως μια μόνο φωνή μέσα στο πλήθος τόσο πολύ τάραξε και αγρίεψε τους υπεναντίους.

Νοσταλγώ αυτούς τους καιρούς που κοιτάζαμε τ’ άστρα κι’ ονειρευόμαστε. Για κάτι ιερό πολύ πιο πάνω από τον καθένα μας. Γι’ αυτό παλεύαμε σαν να μην υπήρχε άλλος δρόμος να προχωρήσουμε. Τώρα πια όλα αυτά ξεχάστηκαν. Αλωμένες οι συνειδήσεις και χρεία καμία να τις υποτάξουν με βία. Έπαθαν κι’ έμαθαν. Τους έδωσαν, ας πούμε οι περιστάσεις ή κάποια νέμεση μοίρα, να καταλάβουν πόσο βαρύ το τίμημα των επιλογών. Μπήκε στο πετσί τους ο φόβος της ελευθερίας, το άγχος της ευθύνης. Κι’ έγιναν ζουρλομανδύας αυτο-χειραγώγησης, αυτο-λογοκρισίας.

Κομπάρσοι

Μόνο λίγοι έμειναν να θυμούνται, να πονούν για τη γνώση του καλού και του κακού. Μα όσο κι αν φωνάξουν κανένα δεν ταράζουν. Τα λόγια τους πέφτουν στο κενό, εις ώτα μη ακουόντων. Το πλήθος ανύποπτο τραγικό έχασε ακόμη και την μνήμη της μνήμης, δεν ξέρει καν πως δεν ξέρει. Έμαθε να κοιτά μοναχά χαμηλά και κοντά. Βραχυπρόθεσμη η μνήμη, όπως χρυσόψαρα σε γυάλα. Νοιάζονται μόνο για εισροές-εκροές, το εδώ και το τώρα.

Έτσι φτάσαμε στο τέλος μιας Ιστορίας που θέλαμε να γράφουμε δημιουργοί και πρωταγωνιστές. Τώρα άλλες δυνάμεις ήρθαν στο προσκήνιο ανεξέλεγκτες, έξω από εμάς. Ήταν ίσως μοιραίο η συνείδηση να μη συνειδητοποιήσει τα όρια της, να ξεπεραστεί εν τέλει από τα δημιουργήματα της. Αυτά που έφτιαξε με κόπο και θυσίες ανά τους αιώνες. Από δω και μπρος θα μείνουμε απλώς κομπάρσοι. Ρόλος άχαρος θα μου πείτε, αλλά απολύτως στα μέτρα μας. Και τόσο μας ταιριάζει που αδύνατον καν να διανοηθούμε πως μπορούμε να τον αλλάξουμε.