Οι “σιδερένιοι ιππείς” του Μεγάλου Αλεξάνδρου – Φαντασία ή πραγματικότητα;

Η έννοια του μηχανικού εργάτη, περισσότερου γνωστού ως ρομπότ, υπήρχε στην αρχαία Ελλάδα, ασχέτως εάν υλοποιήθηκε ή όχι, ήδη από τους ηρωικούς χρόνους. Ο Όμηρος εμφανίζει τον Ήφαιστο να υπηρετείτε από μηχανικές υπηρέτριες, ενώ υπάρχουν αναφορές για τους “σιδερένιους ιππείς” του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το πρώτο όμως “πολεμικό ρομπότ” ή πολεμικό μηχανικό κατασκεύασμα, αν και εφόσον υπήρξε ποτέ με οποιαδήποτε μορφή, είναι αναμφισβήτητα ο Τάλως.

Τάλως είναι ο χάλκινος γίγαντας που κατασκεύασε, σύμφωνα με τον θρύλο ο Δαίδαλος και το οποίο φρουρούσε την Κρήτη, το βασίλειο του Μίνωα, «περιτροχάζων την νήσο» τρεις φορές την ημέρα. Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Τάλως εξουδετερώθηκε από την Μήδεια, όταν η τελευταία αφαίρεσε ένα πίρο που συγκρατούσε το υγρό που έδινε ζωή σε αυτό το μηχανικό πλάσμα, τον Ιχώρα. Όταν το “θεϊκό υγρό” έφυγε από τον Τάλω, το χάλκινο ον «πέθανε».

Ο θρύλος περί του χάλκινου ρομπότ Τάλω, θα μπορούσε να κινείτε στην σφαίρα της φαντασίας, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να εκφράζει και κάποια άλλη τεχνολογική ανακάλυψη των Ελλήνων, όπως το πολεμικό άρμα, εξ’ ου και ο ρηματικός τύπος «περιτροχάζων», που χρησιμοποιήθηκε από όλους του αρχαίους συγγραφείς για να δηλώσει την κίνηση του Τάλω.

Προφανώς λοιπόν ο Τάλως, ότι και αν ήταν, κινείτο επί τροχών. Μια ακόμα λεπτομέρεια σχετική με τον τρομερό φύλακα του Μίνωα αφορά την συμπεριφορά του Τάλω απέναντι στους εχθρούς. Σύμφωνα με την πλειονότητα των αρχαίων πηγών, Ο Τάλως έκαιγε τα θύματά του. Αφήνοντας πίσω τον τρομερό Τάλω και την όμορφη Κρήτη θα επιχειρήσουμε ένα τεράστιο άλμα στον χρόνο, μεταφερόμενοι στον 13ο αιώνα μ.Χ. στη Γαλλία.

Αναφορές για “αρχαία ρομπότ”

Εκεί κάποιος κληρικός ο Βάλτερ του Σατιγιόν, συνέγραψε μια επική βιογραφία του Μέγα Αλεξάνδρου, εμπνευσμένος από τα αρχαία κείμενα. Ο Βάλτερ, βασιζόμενος κυρίως στο έργο του Κούρτιου, δεν έλαβε υπόψη του την Ψευδό-Καλισθένειο φυλλάδα, αλλά προσπάθησε να στηριχθεί σε απολύτως ιστορικά στοιχεία. Αυτό που προκαλεί εντύπωση πάντως είναι μια μικρογραφία από το χειρόγραφο της “Αλξανδρίδος”, όπως ονόμασε το έργο του ο Βάλτερ.

Στη μικρογραφία εικονίζεται μια σκηνή από την μάχη του Υδάσπη, όπου ο Αλέξανδρος αντιμετώπισε και νίκησε τον Ινδό βασιλιά Πώρο. Το καταπληκτικό είναι ότι στη μάχη ο στρατός του Αλεξάνδρου επιτίθεται κατά των ελεφάντων του Πώρου με επικεφαλής τρία ανθρωπόμορφα όντα, τα οποία κινούνται επί τροχών και εκβάλουν φωτιές ! Όπως ήδη αναφέρθηκε ο Έλληνας σοφός Ζώσιμος Πανοπολίτης, στο έργο του “Περί Αρετής”, παραθέτει ένα εγχειρίδιο κατασκευής τεχνητού ανθρώπου.

Ο Ζώσιμος, πρόγονος των μεσαιωνικών αλχημιστών, παραθέτει αλληγορικό λόγο, ο οποίος δεν είναι εύκολος να αποκρυπτογραφηθεί. Σε ένα από τα περιγραφόμενα “οράματά” του βρίσκεται ενώπιον ενός χάλκινου ανθρώπου, κατόχου του θεϊκού ύδατος. Το “θεϊκό ύδωρ” θα μπορούσε να είναι η νάφθα, το πετρέλαιο, άποψη που έχει διατυπωθεί από ερευνητές, βασιζόμενη σε αναφορές του Αρριανού και του Πλουτάρχου. Συνδέοντας όλα τα ανωτέρω λοιπόν θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οι Έλληνες, οι οποίοι γνώριζαν τους υδρογονάνθρακες, αξιοποίησαν την γνώση αυτή στο πολεμικό πεδίο.

Διαφορετικά, δύσκολα μπορεί να εξηγηθεί η παράσταση από το χειρόγραφο του Βάλτερ, από τη στιγμή που στους μεσαιωνικούς χρόνους δεν υπάρχουν πληροφορίες για την ύπαρξη παρομοίων κατασκευασμάτων, στη Δύση τουλάχιστον. Γιατί στην Ανατολή υπήρξαν και νέα πειστήρια τα οποία αποτελούν ενδείξεις πως κάτι κρυβόταν τελικώς πίσω από τον μύθο του Τάλω, αλλά και τα οράματα του Ζωσίμου και τις περιγραφές του Βάλτερ.

“Ιππείς της νάφθας”

Ένα ινδικό εικονογραφημένο χειρόγραφο του 1330-40 μ.Χ. με τον τίτλο “Σανάμεχ” κάνει λόγο για την χρήση από τον στρατό του Αλεξάνδρου ενός παράξενου όπλου, των «σιδηρών ιππέων της νάφθας». Το χειρόγραφο αναφέρεται σε σιδηρά κατασκευάσματα, τα οποία διέθεταν τέσσερις τροχούς και εκινούντο με την καύση της νάφθας, την οποία όμως χρησιμοποιούσαν και ως όπλο, καθώς από τα στόματα των αλόγων έβγαινε φωτιά, όπως ακριβώς το υγρό πυρ εκτοξευόταν από ζωόμορφους εκτοξευτές στα βυζαντινά πλοία.

Σε μια μικρογραφία του ινδικού χειρογράφου εικονίζονται οι παράξενοι αυτοί σιδερένιοι ιππείς, να τρέχουν επί τροχών, κραδαίνοντας λόγχες, ακολουθούμενοι από κοινούς ιππείς. Από τα στόματα των αλόγων τους πετάγονται φλόγες. Αποδεικνύουν όλα τα παραπάνω την ύπαρξη κάποιου μυστικού όπλου, κάποιου πολεμικού αυτομάτου ανθρωποειδούς; Στο ερώτημα αυτό δεν είναι δυνατό να δοθεί απάντηση. Γιατί όμως, εάν υπήρχε, η σχετική τεχνολογία δεν έτυχε της ανάλογης εκμετάλλευσης;