Τι λένε τα γερμανικά αρχεία για τις απώλειες των ναζί στα διάφορα μέτωπα

Η ιστορική αποτίμηση του Β’ Παγκοσμίου βρέθηκε πολύ γρήγορα παγιδευμένη στη δίνη των ιδεολογικών και πολιτικών σκοπιμοτήτων του Ψυχρού Πολέμου. Ακόμα και μετά το τέλος του τελευταίου το 1990 και πολύ πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η κλιμακούμενη αντιρωσική διάθεση στη Δύση, αλλά και η ενεργή παρέμβαση της ενιαίας πλέον Γερμανίας στην διαμόρφωση μιας ευνοϊκής προς αυτή ιστορικής εικόνας, έβαλαν νέα εμπόδια και δυσκολίες στην ιστορική έρευνα. 100 χρόνια από την άνοδο των ναζί στην εξουσία και την δρομολόγηση του τελευταίου παγκόσμιου πολέμου, δεν μπορούμε ακόμα να ισχυριστούμε ότι η σχετική ιστορική αφήγηση έχει αφεθεί στην αρμοδιότητα της επιστημονικής έρευνας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της τρέχουσας κατάστασης, είναι, ίσως, η μνημειώδης έκδοση “Η Γερμανία και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος”. Είναι ένα ένα έργο πολλών τόμων και πολλών χιλιάδων σελίδων που είχε αρχίσει να συγγράφεται, κάτω από την αιγίδα της γερμανικής κυβέρνησης, μετά την ενοποίηση των δύο Γερμανιών.

Το τεράστιο αυτό πόνημα παρουσιάζεται ολότελα αντιφατικό τόσο ως προς την ποιότητα, όσο και στο περιεχόμενο: “ερμηνείες” που αρκούνται στο επιχείρημα της ψυχασθένειας του Χίτλερ, εναλλάσσονται με πολύ σοβαρές αναλύσεις. Η δε προσπάθεια να αποδειχθεί (στον τέταρτο τόμο) ότι για το ξεκίνημα του παγκόσμιου πολέμου ευθύνεται η Σοβιετική Ένωση (η οποία περίπου παρέσυρε τη Γερμανία σε αυτόν), θα μπορούσε, ίσως, να ελεγχθεί ως υπερβολική!

Η έκταση των γερμανικών απωλειών

Η παράθεση μερικών βασικών μεγεθών αυτού του πολέμου δεν μας δίνει μια ικανοποιητική, ερμηνευτικά ιστορική αφήγηση, αλλά μας βοηθά να τοποθετήσουμε τα τότε γεγονότα σε πραγματική βάση. Να ξεδιαλύνουμε τουλάχιστον το πού έγιναν οι κρίσιμες συγκρούσεις αυτού του πολέμου, αυτές που έκριναν τον νικητή και τον ηττημένο. Οι γερμανικές απώλειες, ίσως έχουν κάτι να μας πουν πάνω σε αυτό.

Η πλέον αξιόπιστη στατιστική από την γερμανική πλευρά για τις γερμανικές απώλειες είναι αυτή του Rudiger Overmans, ο οποίος εργάστηκε στο Γραφείο Στρατιωτικής Ιστορίας του Γερμανικού Στρατού και στο Πανεπιστήμιο του Φράϊμπουργκ. Εξέδωσε το σχετικό του έργο στα 2000. Να σταθούμε σε αυτή τη μελέτη, παραβλέποντας ανάλογες σοβιετικές ή πρόσφατες ρωσικές εργασίες που δίνουν διαφορετικά μεγέθη για το ίδιο ζήτημα, βασισμένες στο κυριευμένο γερμανικό αρχειακό υλικό.

Ο Overmans υπολόγισε το σύνολο των Γερμανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο σε 5.318.531. Ως την 31 Δεκεμβρίου του 1944 είχαν σκοτωθεί 2.742.909 στο Ανατολικό Μέτωπο και 339.957 στο Δυτικό αντίστοιχο (1940 και 1944). Στα 1945 προστέθηκαν 1.230.045 νεκροί, χωρίς όμως τα διαθέσιμα αρχεία να επιτρέπουν με ακρίβεια τον προσδιορισμό του τόπου θανάτου τους.

Βαρύς φόρος αίματος

Ο συγγραφέας θεωρεί ότι, τουλάχιστον τα δύο τρίτα, από τους τελευταίους σκοτώθηκαν πολεμώντας τον Κόκκινο Στρατό. Εάν αθροίσουμε τους αριθμούς τότε, στον πόλεμο κατά της Σοβιετικής Ένωσης, σκοτώθηκαν τουλάχιστον 3.562.939 Γερμανοί στρατιωτικοί, δηλαδή ποσοστό 67% του συνόλου. Για να έχουμε μια κλίμακα σύγκρισης, οι σοβιετικές-ρωσικές μελέτες ανεβάζουν αυτό το ποσοστό σε 75% περίπου.

Σύμφωνα με τον ίδιο συγγραφέα η ένταση των συγκρούσεων στο Δυτικό Μέτωπα (να θυμίσουμε ότι τα μέτωπα αυτά ήταν ενεργά για 67 μήνες πολέμου, ενώ το Ανατολικό για 47), ήταν σαφώς πιο περιορισμένη. Το σύνολο της εκστρατείας στην Βόρεια Αφρική κόστισε 16.066 νεκρούς στην Γερμανία (όσο και ο εξάμηνος ελληνοϊταλικός πόλεμος περίπου στην Ελλάδα), ενώ οι μακρόχρονες συγκρούσεις στα μέτωπα της Ιταλίας 150.660 νεκρούς.

Οπωσδήποτε η βρετανική και η αμερικανική αεροπορία φρόντισαν να βελτιώσουν το ισοζύγιο θανατώνοντας περισσότερους από 500.000 αμάχους (σύμφωνα με γερμανικά στατιστικά στοιχεία) στους λεγόμενους “στρατηγικούς βομβαρδισμούς” των εργατικών συνοικιών των γερμανικών πόλεων…

Ο ρόλος του ΕΛΑΣ

Ακολουθώντας πάντοτε τον Overmans, στα Βαλκάνια καταγράφηκαν 103.693 θάνατοι Γερμανών στρατιωτικών. Η δράση της αντιφασιστικής Αντίστασης σε Γιουγκοσλαβία, Αλβανία και Ελλάδα χρεώνεται με το μεγαλύτερο κομμάτι αυτών των απωλειών. Για να έρθουμε πιο κοντά στην περίπτωση της χώρας μας, στην Ελλάδα πέθαναν, στην διάρκεια του πολέμου, περίπου 16.000 Γερμανοί στρατιωτικοί. Οι 4.000 από αυτούς στη Μάχη της Κρήτης στα 1941.

Από τους υπόλοιπους η μερίδα του λέοντος οφείλεται στην ένοπλη Αντίσταση του ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός). Σύμφωνα με παλαιότερη σχετική έρευνα στο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (την οποία δεν χρηματοδότησε ο οργανισμός “προληπτικού ελέγχου” –για να μην πούμε τίποτα χειρότερο– της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα που ακούει στο όνομα ΕΛΙΔΕΚ), τουλάχιστον 5.000 Γερμανοί στρατιωτικοί σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με τον ΕΛΑΣ.

Τα παραπάνω δεν αποτελούν προφανώς μια συνεκτική αφήγηση των όσων συνέβησαν στο τεράστιο αυτό ιστορικό γεγονός που είναι ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Δίνουν, όμως, μια πρώτη εξήγηση γιατί η 9η Μαΐου, Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης, είναι επέτειος βαθιά χαραγμένη στην ιστορία του 20ου αιώνα και στην μνήμη των λαών. Είναι δε αμφίβολο, εάν ποτέ καταφέρει κανείς να την βγάλει από αυτή της την θέση…