Προνόμια και όροι για υποχρεωτικό εμβολιασμό

Σήμερα αναμένονται να κατατεθούν από την Επιτροπή Βιοηθικής οι προτάσεις

σχετικά με την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, με τις πληροφορίες να θέλουν τους επιστήμονες να βάζουν όρους στην εφαρμογή του μέτρου. Η Επιτροπή συστάθηκε τον περασμένο Απρίλιο και τα μέλη της, τα οποία ορίζονται από την κυβέρνηση, έχουν ασυλία για όλες τις απόψεις που εκφέρουν.

Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, η Επιτροπή έδωσε στην κυβέρνηση το “πράσινο φως” για τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς σε συγκεκριμένες κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες. Παραλλήλως έθεσε όμως και όρους που θα πρέπει να εκπληρώνονονται από το εμβολιαστικό πρόγραμμα για να μπορεί να ισχύσει η υποχρεωτικότητα.

Ο πρώτος από αυτούς είναι η δυνατότητα πρόσβασης σε όλους να εμβολιαστούν, και μάλιστα με το σκεύασμα που οι ίδιοι επιθυμούν. Ως δεύτερο όρο, η Επιτροπή θέτει το να δημιουργηθούν και άλλα εμβολιαστικά κέντρα, καθώς οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών πρέπει να ταξιδέψουν χιλιόμετρα για να εμβολιαστούν. Ζητά επίσης, πριν την καθιέρωση οποιασδήποτε υποχρεωτικότητας, να υπάρξουν στοχευμένες δράσεις ενημέρωσης και πειθούς υπέρ του εμβολιασμού σε κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες όπως είναι οι γιατροί, οι ευπαθείς ομάδες κ.α.

Το πόρισμα

Αποκλείστηκε πάντως το ενδεχόμενο απόλυσης εργαζομένων σε περίπτωση που αρνηθούν να εμβολιαστούν, παρά την επιμονή ακόμα και μελών της κυβέρνησης. Θα προβλέπεται όμως, κατά πάσα πιθανότητα, η μετάθεση μη-εμβολιασμένων εργαζομένων από πόστα “πρώτης γραμμής” σε άλλα, στα οποία δεν θα διακινδυνεύει η υγεία κανενός. Η καμπάνια ενημέρωσης αναμένεται εντός Ιουλίου, ενώ σύντομα οι πλήρως εμβολιασμένοι θα απολαμβάνουν και τα πρώτα τους “προνόμια”.

Το πόρισμα της Επιτροπής αναφέρει ότι «η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής ασχολήθηκε με το ζήτημα της δυνατότητας πρόβλεψης υποχρεωτικού εμβολιασμού των ιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, καθώς και όλων όσοι στελεχώνουν δομές υγείας (δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) ή δομές περίθαλψης ευπαθών ομάδων (ηλικιωμένων, ατόμων με χρόνιες παθήσεις ή ατόμων με αναπηρία), μετά από σχετικό ερώτημα του Πρωθυπουργού».

Εκτός των προαναφερθέντων, η Επιτροπή προτείνει να ληφθούν «μέτρα ενθάρρυνσης/αποθάρρυνσης που θα μπορούσαν να σχεδιαστούν από την Πολιτεία σε συνεργασία με τη διοίκηση των μονάδων υγείας, όπως π.χ. διευκόλυνση του ραντεβού για τον εμβολιασμό, ελαστικότητα στο ωράριο εργασίας τις ημέρες του εμβολιασμού» και «Πρόβλεψη υποχρεωτικότητας ως έσχατη λύση, η οποία πρέπει να έχει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα». Διευκρινίζεται δε ότι όλες οι συστάσεις αφορούν συγκεκριμένες κοινωνικές-επαγγελματικές ομάδες.

Δομή της Επιτροπής

Το πόρισμα κλείνει με την εξής σημείωση «Τέλος η Επιτροπή τονίζει ότι, με το πέρασμα του χρόνου, η διστακτικότητα έναντι των εμβολίων κατά της COVID-19, τόσο για συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες όσο και για τον γενικό πληθυσμό, παρουσιάζει δυναμική μείωσης όπως υποδεικνύουν τα καθημερινά στοιχεία εμβολιασμού στην Ελλάδα, γεγονός που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στην εφαρμογή των παραπάνω επιλογών».

Σημειώνεται ότι ο ρόλος της Επιτροπής, η οποία υπάγεται στον πρωθυπουργό, είναι καθαρά γνωμοδοτικός και συμβουλευτικός, και όχι αποφασιστικός. ΄’Έτσι, οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν από την κυβέρνηση. Η Επιτροπή προβλέπεται από το νόμο να αποτελείται από «ένδεκα επιστήμονες εγνωσμένου κύρους σε τομείς που έχουν σχέση με την αποστολή και τις αρμοδιότητές της». Από αυτούς, ένας ορίζεται ως πρόεδρος και ένας ως αντιπρόεδρος.

Κατά την επιλογή των μελών της Επιτροπής λαμβάνεται μέριμνα, προκειμένου να διασφαλίζεται κατά το δυνατόν η ισόρροπη εκπροσώπηση των θετικών και των ανθρωπιστικών επιστημών. Τα μέλη της ορίζονται με απόφαση του πρωθυπουργού. Στην περίπτωση του προέδρου προηγείται γνώμη της Βουλής, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό της.

Πώς προέκυψε η Επιτροπή

Η Επιτροπή αυτή είναι διάδοχος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής που είχε συσταθεί με το νόμο του 1998. Πρόεδρος (από τις 15 Απριλίου) ορίστηκε η 48χρονη καθηγήτρια Βιοηθικής στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης, Έφη Βαγενά, που ο διορισμός της έγινε δεκτός από όλα τα κόμματα, εκτός από το ΚΚΕ που ψήφισε “παρών”.  Για τον αντιπρόεδρο και τα μέλη δεν απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Βουλής. Αντιπρόεδρος διορίστηκε ο κοινωνιολόγος και ερευνητής στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του ΕΚΚΕ Χαράλαμπος Τσέκερης.

Στην Ελλάδα έγινε αχταρμάς και σχηματίσθηκε κοινή επιτροπή για μια σειρά μη όμοιων ζητημάτων από την ηθική στην τεχνητή νοημοσύνη, στην γενετική, στην ευθανασία μέχρι την ηθική στα παιχνίδια διαδικτύου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα στην ελληνική επιτροπή να υπερεκπροσωπούνται οι τεχνολόγοι. Δεν μετέχει  ούτε ένας γιατρός, μόνον ένας κοινωνιολόγος και μόνον ένας με αντικείμενο την φιλοσοφία, σε αντίθεση με την επιτροπή Βιοηθικής των Ηνωμένων Εθνών όπου το 30% είναι γιατροί και το 30% νομικοί. Στην Γαλλία υπάρχουν 30 επιτροπές Ηθικής κατά τομείς.

Μέλη της επιτροπής είναι ο ομότιμος καθηγητής Μηχανικής Μάθησης και Επεξεργασίας Δεδομένων στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του ΕKΠΑ, Σέργιος Θεοδωρίδης, ο απόφοιτος του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” Ευάγγελος Καρκαλέτσης.

Τα υπόλοιπα μέλη

Ο επίσης μηχανικός υπολογιστών και διευθυντής Ερευνών στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών EMΠ Κωνσταντίνος Καρπούζης και ο ηλεκτρολόγος μηχανικός, ερευνητής Α’ Βαθμίδας και αναπληρωτής διευθυντής στο Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ιωάννης Κομπατσιάρης.

Επίσης μέλη είναι καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Ισμήνη Κριάρη, η καθηγήτρια Δημοσίου Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Ευγενία Πρεβεδούρου, ο αναπληρωτής καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής του ΕΚΠΑ, Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, καθώς και ο εκτελεστικός διευθυντής της Ιntelligencia, τεχνολογικής εταιρείας παροχής καινοτόμων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, Δημήτρης Σκαλτσάς.

Τα μέλη της Επιτροπής συμπληρώνουν η καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Σταυρούλα Τσινόρεμα. Τα μέλη της Αρχής διορίζονται με απόφαση του πρωθυπουργού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η θητεία των μελών της Αρχής είναι τετραετής.