Κόντρα Γαλλίας-ΗΠΑ για την προτεραιότητα στο εμβόλιο της Sanofi

Ούτε ένα εικοσιτετράωρο δεν πέρασε από την αμφιλεγόμενη δήλωση του διευθύνοντα συμβούλου της φαρμακευτικής Sanofi, Πολ Χάντσον, και βρίσκεται ήδη στην ατζέντα των συναντήσεων του Γάλλου προέδρου Μακρόν, για την ερχόμενη εβδομάδα. Ο Βρετανός επικεφαλής της γαλλικής φαρμακοβιομηχανίας, όπως είναι γνωστό, προκάλεσε την αντίδραση κυβερνητικών στελεχών του Παρισιού όταν ανέφερε, στο Bloomberg, πως οι ΗΠΑ θα είχαν προτεραιότητα στην πρόσβαση σε ένα εμβόλιο κατά του κορωνοϊού που θα παρασκευαζόταν στα εργαστήριά της σε αμερικανικό έδαφος.

Την αντίδραση της υφυπουργού Οικονομίας Ανιές Πανιέ-Ρουνάσερ, ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «απαράδεκτο», συνόδευσε το tweet του πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ, ότι η «η ίση πρόσβαση όλων στο εμβόλιο δεν είναι διαπραγματεύσιμη» και ότι αυτό πρέπει να είναι παγκόσμιο δημόσιο αγαθό. Ανέφερε, μάλιστα, ότι ο πρόεδρος της Sanofi, Σέργκε Βάινμπεργκ, τον διαβεβαίωσε περί της διανομής ενός πιθανού εμβολίου στη Γαλλία. Ακολούθησε και η δήλωση του Γάλλου υπουργού Υγείας, Ολιβιέ Βεράν, ότι το σχόλιο του Χάντσον ήταν «αδέξιο».

Από την πρώτη στιγμή που “έσκασε” η δήλωση Χάντσον, τα Ηλύσια Πεδία διαμηνύουν ότι το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού δεν μπορεί να υπόκειται στους νόμους της αγοράς. Η διατύπωση αυτή υποτίθεται ότι απαντά στο επιχείρημα του Χάντσον ότι οι ΗΠΑ επένδυσαν στην έρευνα της Sanofi, η οποία συμμετέχει στο σχετικό πρόγραμμα βιοϊατρικής BARDA του αμερικανικού υπουργείου Υγείας, μαζί με τη βρετανική GlaxoSmithKline. Βέβαια, οι Γάλλοι δεν παρέλειψαν να υπενθυμίσουν ότι η Sanofi έχει λάβει εκατομμύρια ευρώ σε ερευνητικά κονδύλια και από το γαλλικό κράτος.

Ο επικεφαλής της εταιρείας, που προφανώς “κλείνει το μάτι” στους Ευρωπαίους να δώσουν ακόμα περισσότερα, δήλωσε εκ των υστέρων ότι «λυπάται» για την αναστάτωση που προκάλεσε το σχόλιό του στη Γαλλία και ότι το εμβόλιο θα είναι «προσιτό για εκείνους που πληρώνουν και για τους ασθενείς». Σημειωτέον ότι μόνο η J&J ανέφερε ότι θα διαθέσει το εμβόλιο χωρίς να στοχεύει στην κερδοφορία, αλλά καμία εταιρεία δεν εμφανίστηκε διατεθειμένη να μην το πατεντάρει, όπως ζητούν μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και κυβερνήσεις αφρικανικών κρατών.

Πρωτοκαθεδρία με το αζημίωτο

Αν κάποιο από τα δύο εμβόλια που έχει σε στάδιο ανάπτυξης η Sanofi (ένα με την GSK και ένα με αμερικανική εταιρεία), είναι αποτελεσματικό, θα υπάρχει δυνατότητα παρασκευής 600 εκατομμυρίων δόσεων ετησίως, νούμερο που –κατά τον Χάντσον– θα διπλασιαστεί. Πάντως η δήλωσή του μπορεί κάλλιστα να συσχετιστεί με προγενέστερο σχόλιό του, ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει πίσω στην έρευνα και κατ’ επέκταση στην προστασία κατά της πανδημίας.

Πίσω από τις γραμμές κρύβεται προφανώς η επιδίωξη του κλάδου της Big Pharma να αποσπάσει όσα περισσότερα κονδύλια μπορεί, εφόσον η υπόθεση του εμβολίου του κορωνοϊού θα αποδειχθεί ιδιαίτερα κερδοφόρα. Ακόμη δεν είναι καν γνωστό πόσες δόσεις μπορεί να χρειαστούν κατ’ άτομο και πόσο μεγάλη θα είναι η ζήτηση σε όγκο και βάθος χρόνου.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η “πρωτιά” που θα μπορέσει ένα κράτος να διεκδικήσει στη δημιουργία του εμβολίου θα προσέδιδε κύρος, συμβάλλοντας στις γεωπολιτικές επιδιώξεις του. Επίσης θα προσέφερε έντονα αξιοποιήσιμη πολιτική εύνοια στην εκάστοτε κυβέρνηση. Υπ’ αυτό το πρίσμα, η ενόχληση του Παρισιού έχει πολιτικές προεκτάσεις. Υπενθυμίζεται άλλωστε, ότι οι Αμερικανοί δεν θέλησαν να συμμετάσχουν στη συνδιάσκεψη όπου πρωτοστάτησαν Γαλλία και Γερμανία, μαζί με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για τη χρηματοδότηση μιας κοινοπρακτικής έρευνας για το εμβόλιο, αξίας 8,2 δισ. δολαρίων.

Επαναπατρισμός φαρμακοβιομηχανιών

Έτσι, παρά τις τοποθετήσεις του Εμμάνουελ Μακρόν, και πρωτύτερα, του Μπόρις Τζόνσον, περί της “οικουμενικότητας” του εμβολίου, η πρωτοκαθεδρία για αυτό είναι μέρος των εθνικών στρατηγικών τους. Με το αζημίωτο, βέβαια, όπως μαρτυρά η κινητικότητα των Γάλλων στο ζήτημα του επαναπατρισμού της παραγωγής φαρμάκων και γενικότερα ιατροφαρμακευτικού υλικού.

Ακολουθώντας τα χνάρια του Τραμπ, το επιτελείο του Μακρόν έχει ψηλά στην ατζέντα το ζήτημα της “οικονομικής κυριαρχίας” με την επίφαση της προστασίας της δημόσιας υγείας. Άλλωστε, η γαλλική φαρμακοβιομηχανία, που καταγράφει έσοδα περίπου 50-55 δισ. ευρώ, διατηρεί μεγάλο μέρος της παραγωγής της στην Ασία. Βασικός της πυλώνας δεν είναι άλλος από τη Sanofi, η οποία φιλοδοξεί να γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός δραστικών φαρμακευτικών ουσιών, το βασικό δηλαδή συστατικό των φαρμάκων.

Παρά το γεγονός ότι το κόστος παραγωγής εντός Γαλλίας θα είναι κατά 15% υψηλότερο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της διοίκησης της εταιρείας, είναι το “τίμημα” –λένε– για να παραμείνει η παραγωγή στη χώρα και να σταματήσει η μεταφορά εργοστασίων σε χώρες όπως η Τυνησία, κάτι που συνέβη, για παράδειγμα, με την Sperian. Για το σκοπό αυτό, μέλη της επιστημονικής κοινότητας ζητούν να επιβληθεί με νόμο να αναγκάζονται οι εταιρείες να παράγουν το 30% των φαρμακευτικών εντός Γαλλίας.