Κόπωση και θεωρίες συνωμοσίας τορπιλίζουν τα μέτρα κατά του ιού

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας μαστίζει την Ευρώπη, αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να λάβουν αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της, σε μια περίοδο που οι πολίτες βιώνουν για τα καλά στο πετσί τους την κόπωση του κορονοϊού. Η διαχείριση του κορονοϊού ενδεχομένως να αποδειχθεί “αχίλλειος πτέρνα” κάποιων κυβερνήσεων, εξαιτίας των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων, των αντιδράσεων των πολιτών και των αντιπολιτευτικών επικρίσεων.

Οι ηγέτες της ΕΕ στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη τους για τον κορονοϊό, εμφανίστηκαν απόλυτα ενημερωμένοι για την κόπωση των πολιτών και για το γεγονός ότι αυξάνεται συνεχώς η ανησυχία τους. Ταυτόχρονα, οι ηγέτες αναγνώρισαν τις αποτυχίες τους στη διαχείριση της πανδημίας και έδειξαν ιδιαίτερα αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουν το δεύτερο κύμα του κορονοϊού. Ταυτόχρονα, ενθάρρυναν όλους τους πολίτες να συμβάλλουν σε αυτή τη μάχη, που περιλαμβάνει lockdown, απαγόρευση κυκλοφορίας και άλλα μέτρα περιορισμού της πανδημίας.

Ωστόσο, η κατάσταση δεν είναι απλή. Οι πολίτες συνεχίζουν να αντιδρούν, είτε διότι θεωρούν ότι τα μέτρα κατά του κορονοϊού περιορίζουν τα ατομικά τους δικαιώματα, είτε διότι ενστερνίζονται θεωρίες συνομωσίας. Μια έρευνα του YouGov-Cambridge Globalism Project του Οκτωβρίου, που περιλάμβανε 26.000 άτομα από 25 χώρες αφορά και την ευρέως διαδεδομένη θεωρία συνωμοσίας, ότι υπάρχει “μια ομάδα ατόμων που ελέγχουν κρυφά τα γεγονότα και κυβερνούν μαζί τον κόσμο”. Η ύπαρξη της ομάδας θεωρείται “αληθινή ή πιθανώς αληθινή” από το 20% των ερωτηθέντων πολιτών σε 20 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του 28% των Βρετανών, του 36% των Γάλλων, του 37% των Αμερικανών, του 45% των Ιταλών, του 47% των Πολωνών και του 55% των Ισπανών.

Οι αντιδράσεις για τον κορονοϊό απασχόλησαν και τον ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), που προειδοποίησε τις κυβερνήσεις για την αυξανόμενη κόπωση των πολιτών από την πανδημία. Μια έρευνα του ΠΟΥ, που περιλάμβανε 53 χώρες της Ευρώπης και τη Ρωσία, δείχνει ότι η κόπωση των ερωτηθέντων πολιτών ανέρχεται σε κάποιες περιπτώσεις και στο 60%.

Επισημαίνει ότι περισσότεροι πολίτες χάνουν ολοένα και περισσότερο τα κίνητρά τους για να ακολουθήσουν κυβερνητικά μέτρα, αφού αισθάνονται αβεβαιότητα εδώ και μήνες. Μέχρι να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο ή αποτελεσματικές θεραπείες, η μόνη λύση για τον περιορισμό του κορονοϊού παραμένει η πρόληψη, όπως το πλύσιμο χεριών, η κάλυψη προσώπου με μάσκα και η κοινωνική αποστασιοποίηση.

Η δραματική εξάπλωση των κρουσμάτων του κορονοϊού που μαστίζει την Ευρώπη θέτει σε κίνδυνο τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης των κρατών που ήδη πιέζονται σε μεγάλο βαθμό, ειδικά οι μονάδες εντατικής θεραπείας. Στο πλαίσιο αυτό κάποιες κυβερνήσεις φοβούμενες κατάρρευση των υγειονομικών τους συστημάτων, υιοθετούν νέα lockdown.

Αυτό έκαναν το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Βρετανία, ενώ άλλες εφαρμόζουν αυστηρά περιοριστικά μέτρα, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Αυστρία. Όμως, οι πολίτες αντιδρούν καθώς είναι ταλαιπωρημένοι από οικονομικές δυσκολίες, αλλά και από την αναποτελεσματικότητα των κυβερνήσεων τους να απευθυνθούν στις πραγματικές ανάγκες τους.

Τα μέτρα των κυβερνήσεων κατά του κορονοϊού έχουν ήδη προκαλέσεις μαζικές αντιδράσεις. Η Ιταλία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς αντικυβερνητικές διαδηλώσεις για το lockdown έγιναν σε Ρώμη, Νάπολη, Τορίνο και Φλωρεντία. Επιπλέον, στη Ρώμη, μια ομάδα που συνδέεται με τη Forza Nuova, ένα νεοφασιστικό κόμμα, συγκρούστηκε με την αστυνομία με αφορμή τη νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας. Η ιταλική κυβέρνηση δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει μαζικές κινητοποιήσεις πολιτών.

Κορονοϊός και κοινωνικές αντιδράσεις 

Στην Ισπανία, σε πολλές πόλεις οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν για δεύτερη νύχτα και το Σάββατο, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει η βία μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών. Στις Βρυξέλλες, η αστυνομία διέλυσε μια διαμαρτυρία πολιτών και στο Βερολίνο η αστυνομία ανέφερε στις 25 Οκτωβρίου, μια εμπρηστική επίθεση στο Ινστιτούτο Robert Koch, την ομοσπονδιακή υπηρεσία που συμβουλεύει την κυβέρνηση για την πανδημία. Σε κάποιες περιπτώσεις, η πολιτικοποίηση των μέτρων κατά του κορονοϊού για την ασφάλεια της δημόσιας υγείας, λειτουργεί αποτρεπτικά στην αποδοχή τους από τον ευρύτερο πληθυσμό.

Οι ηγέτες των κρατών της ΕΕ στην τηλεδιάσκεψη για τον κορονοϊό έκαναν και μια σημαντική διαπίστωση. Ότι πολλές από τις πολιτικές τους για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, ήταν εκτός του ελέγχου τους και ότι ήταν στα χέρια των πολιτών τους. Να επισημάνουμε ότι οι πολίτες είναι αυτοί που καθορίζουν την επιτυχία των νέων μέτρων κατά του περιορισμού της πανδημίας, είτε με την αποδοχή, είτε με την απόρριψή τους.

Ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι είναι απαραίτητη η συνεργασία των κυβερνήσεων με την κοινωνία των πολιτών, ώστε να ευαισθητοποιηθεί και να τηρήσει τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας. Οι στρατηγικές προς αυτόν τον στόχο πρέπει να περιλαμβάνουν: κατανόηση των πολιτών και τακτική μέτρηση της κοινής γνώμης, συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών σε συζητήσεις και στη λήψη αποφάσεων, υιοθέτηση καινοτόμων τρόπων για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών και ιδιαίτερα των ευπαθών ατόμων, όπως προσφορά γευμάτων, ενημέρωση μέσω διαδικτυακών συζητήσεων.