Πώς απαντά το γαλλικό κράτος στον αποκεφαλισμό του καθηγητή

Λίγα πράγματα άλλαξαν στη γαλλική κοινωνία από τον Ιανουάριο του 2015, όταν το σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo δέχθηκε την επίθεση των αδελφών Κουασί, για λογαριασμό της Αλ Κάιντα, με αποτέλεσμα να δολοφονηθούν 12 άνθρωποι. Πέντε χρόνια μετά, οι μνήμες της επίθεσης έρχονται ξανά στην επιφάνεια, με τον αποκεφαλισμό του δασκάλου Σαμουέλ Πατί. Η κυβέρνηση Μακρόν, σχεδόν αιφνιδιασμένη, σπεύδει να δώσει δυναμική απάντηση, εν όψει και των διαδηλώσεων που ακολούθησαν μετά τη δολοφονία Πατί.

Κλείσιμο τεμενών, εφόδους σε σπίτια, απελάσεις υπόπτων για “ισλαμική ριζοσπαστικόποίηση”, δεκάδες συλλήψεις και ασφυκτικός κλοιός των υπηρεσιών ασφαλείας γύρω από μουσουλμανικές οργανώσεις. Συγκεκριμένο τζαμί σε βορειοανατολικό προάστιο του Παρισιού, στο Παντέν, βρίσκεται στο στόχαστρο των Αρχών, καθώς λίγες μέρες πριν τον αποκεφαλισμό του Πατί είχε αναρτηθεί βίντεο στη σελίδα του στο Facebook, εναντίον του άτυχου δασκάλου.

Όπως φαίνεται, πριν τη δολοφονία του 47χρονου δασκάλου είχε προηγηθεί μια εκρηκτική διαδικτυακή “καμπάνια” εναντίον του και εναντίον του σχολείου όπου δίδασκε, με τη συμμετοχή του πατέρα της μαθήτριας η οποία κατηγόρησε το δάσκαλο ότι διέδιδε πορνογραφικό υλικό (επρόκειτο για σκίτσο του Μωάμεθ). Στο μεταξύ, τέσσερις μαθητές ερευνώνται καθώς υπάρχουν υποψίες ότι δέχθηκαν χρήματα για να υποδείξουν τον Πατί στον 18χρονο που τον σκότωσε.

Εν τω μεταξύ, ο Ζεράλντ Νταρμανέν, υπουργός Εσωτερικών της χώρας, εκτός από την εντολή να κλείσει το τζαμί για τουλάχιστον έξι μήνες, ενημέρωσε ότι βρίσκονται στο “μικροσκόπιο” πολλές οργανώσεις και φιλανθρωπικά ιδρύματα που πιθανώς να συνδέονται με δίκτυα ισλαμιστών.

Δυναμική αντίδραση Μακρόν

Την ίδια στιγμή, αρκετοί επικεφαλής τοπικών και περιφερειακών μουσουλμανικών ομάδων θέλησαν να δείξουν την αποστασιοποίησή τους από τη δολοφονία, δίνοντας το παρών στο σχολείο του Πατί και αφήνοντας άνθη εν είδει συλλυπητηρίων. «Είναι σημαντικό να έρθουμε εδώ να δείξουμε τη θλίψη μας και ότι αυτό που συνέβη δεν είναι το Ισλάμ. Αυτό που έγινε, έγινε από τραμπούκους που δεν έχουν σχέση με το Ισλάμ», ανέφερε ένας ιμάμης από την πρωτεύουσα.

Ωστόσο, το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει διαρκώς, καθώς ο πρόεδρος Μακρόν προειδοποίησε ότι «ο φόβος θα αλλάξει πλευρά», προμηνύοντας μεγάλη επιχείρηση κατά των ισλαμιστών. Επίσης, προγραμματίστηκε να είναι παρών και ο ίδιος σε τελετή προς τιμήν του Πατί, στις 21 Οκτωβρίου. Αλλά και ο υπουργός Παιδείας Ζαν-Μισέλ Μπλανκέρ ανακοίνωσε ότι στον 47χρονο απονέμεται το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.

Είναι δεδομένο ότι ο Γάλλος πρόεδρος θα θελήσει να κινηθεί όσο πιο δυναμικά γίνεται για προφανείς πολιτικούς λόγους, μεταξύ των οποίων και η Μαρίν Λεπέν. Παρόλο που οι εκλογές δεν είναι πολύ κοντά (2022) η ίδια σπεύσει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την επίθεση επαναλαμβάνοντας τις θέσεις της για «πολεμική νομοθεσία» και άμεσο μορατόριουμ στην υποδοχή μεταναστών. Αλλά και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα τάσσεται υπέρ της λογικής «όπλα, και όχι δάκρυα», κατά τα λεγόμενα του Μπρούνο Ρετεγιέ, επικεφαλής του κόμματος στη Γερουσία.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση Μακρόν δεν έχει πολλά περιθώρια ελιγμών, ιδιαίτερα εν όψει της οργής που επικρατεί σε μια σημαντική μερίδα της γαλλικής κοινωνίας. Ωστόσο, η ένταση του κράτους καταστολής δεν επέφερε στο παρελθόν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Στη Γαλλία προμηνύεται μια επανάληψη του σκηνικού που επικράτησε μετά τις εξτρεμιστικές επιθέσεις του 2016, με επέκταση των δικαιοδοσιών της αστυνομίας και εμβάθυνση των ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων.

Δεκάδες οργανώσεις –πάνω από 50– που δεν έχουν απαραίτητα σχέση με εξτρεμιστικούς κύκλους, είναι “υποψήφιες” να χαρακτηριστούν “εχθροί της Γαλλικής Δημοκρατίας”, κατά τα λεγόμενα του Νταρμανέν. Η αντιμουσουλμανική ρητορική δίνει επίσης τροφή σε νεοναζιστικές ομάδες, για τις οποίες η γαλλική εισαγγελία ανακοίνωσε νέα έρευνα, καθώς υπάρχουν πληροφορίες για παρατηρηθείσα δραστηριότητα.

Άλλωστε, τα προβλήματα στα γαλλικά σχολεία ήταν γνωστά, μάλιστα εδώ και αρκετά χρόνια. Το τελευταίο διάστημα είχαν πολλαπλασιαστεί οι διαμαρτυρίες των καθηγητών για τις εντάσεις που δημιουργούνται γύρω από τα θέματα που έχουν να κάνουν με τη θρησκεία και την ταυτότητα. Η γκετοποίηση, σε συνδυασμό με τις γνωστές οικονομικές ανισότητες καθιστούν τους νεαρούς μουσουλμάνους μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς έρμαια του ισλαμικού φονταμενταλισμού.

Από τη μια μεριά, η καταστολή μπορεί να επιτρέψει στο γαλλικό κράτος να εξαρθρώσει υπό εκκόλαψη θύλακες τρομοκρατικής δράσης, έστω και ανοργάνωτους. Από την άλλη, δεν συνοδεύεται από πολιτικές που θα διευκόλυναν την, εκ των πραγμάτων δύσκολη, ενσωμάτωση των νέων μουσουλμάνων και την άμβλυνση της σύγκρουσης των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων με το δυτικό σύστημα νόμων και αξιών.